Không nên vội vàng chuyển các chuyến bay từ Tân Sơn Nhất qua Long Thành

Không nên vội vàng chuyển các chuyến bay khi chưa có kết nối giao thông thuận lợi cho hành khách đến sân bay mới. Cần thời gian chuyển tiếp vài năm để hành khách cùng các hãng hàng không lựa chọn và thích nghi với sân bay mới.

Quốc hội thông qua nghị quyết về chủ trương đầu tư Dự án sân bay Long Thành năm 2015 mà chín năm sau, ngày 9-7-2024 Bộ Giao thông vận tải mới đề xuất năm phương án kết nối giữa sân bay Tân Sơn Nhất và Long Thành, gồm hai phương án đường bộ và ba hướng tuyến đường sắt. Tuy nhiên để thực hiện quy hoạch này cần có nguồn vốn rất lớn và cần có thời gian.

Không nên phân tán nguồn lực

Mới đây, tại hội thảo "Thúc đẩy kết nối Long Thành - TP.HCM" do báo Tuổi Trẻ tổ chức ngày 27-6, nhiều chuyên gia khẳng định với quy mô quốc tế, sân bay Long Thành phải có hệ thống giao thông đa phương thức gồm metro, xe buýt nhanh, đường sắt cao tốc, đường thủy kết hợp với điều hành thông minh.

Mô hình tương tự đã thành công tại các sân bay quốc tế lớn như Incheon (Hàn Quốc), Schiphol (Hà Lan)... Tuy nhiên cần xem xét phương thức kết nối ưu tiên có hiệu quả nhất để tập trung đầu tư xây dựng sớm chứ không nên phân tán nguồn lực cho nhiều phương thức mà không xác định một thứ tự ưu tiên.

Để đáp ứng nhu cầu trung chuyển giữa chuyến bay quốc tế ở Long Thành và chuyến bay quốc nội ở Tân Sơn Nhất, phương thức kết nối nhanh nhất là đường metro nhanh (metro express) kết nối trực tiếp hai sân bay Tân Sơn Nhất và Long Thành như ý kiến của ông Nguyễn Đình Nên, chuyên gia cao cấp về quy hoạch giao thông.

Một phương án khác có thể làm sớm là xây dựng đường trên cao nối từ khu vực sân bay Tân Sơn Nhất, chạy dọc theo kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè ra khu vực Tân Cảng rồi đi ra thẳng sân bay Long Thành. Tuyến đường trên cao này vừa là đường bộ vừa là tuyến monorail (đường sắt một ray) như ý kiến của ông Hoàng Minh Trí, nguyên viện trưởng Viện Quy hoạch xây dựng TP.HCM.

So sánh giữa hai phương án này thì phương án metro nhanh kết hợp trong hệ thống metro của TP.HCM có lợi hơn nhiều. Khi có chuyến metro nhanh kết nối giữa hai sân bay chạy, các chuyến metro bình thường được điều hành một cách đồng bộ để tạm ngừng ở một số trạm metro (được thiết kế làn tránh đường).

Sau khi chuyến metro nhanh chạy qua thì các chuyến metro bình thường tiếp tục hoạt động trên cơ sở hạ tầng đó. Phương án đường trên cao với tuyến monorail chỉ hoạt động cho việc kết nối giữa hai sân bay thôi nên không hiệu quả kinh tế bằng phương án metro nhanh.

Không nên vội vàng chuyển đột ngột

Sân bay Long Thành dự kiến đưa vào khai thác năm 2026. Phương án phân chia khai thác giữa sân bay Long Thành và sân bay Tân Sơn Nhất cần được xác định trên thực trạng kết nối giao thông hiện nay và trong vài năm tới. Việc chủ động trong phân bố cho nhiều chuyến bay quốc tế và nội địa được kết nối ngay tại từng sân bay sẽ giúp hạn chế nhu cầu kết nối giữa hai sân bay khi thực trạng kết nối giao thông như hiện nay có thể mất từ hai giờ trở lên.

Trên nguyên tắc, sân bay Long Thành được xây dựng để hỗ trợ cho sân bay Tân Sơn Nhất khi quá tải. Vì thế việc chuyển các chuyến bay ra Long Thành (trong khi sân bay Tân Sơn Nhất còn có thể tải được) sẽ gây thiệt hại cho hành khách về chi phí và thời gian gia tăng để đi đến và về từ sân bay Long Thành. Mức thiệt hại kinh tế xã hội cho 20 triệu hành khách mỗi năm có thể đến hàng tỉ USD/năm.

Sân bay Tân Sơn Nhất nay có thêm nhà ga T3 nên tăng khả năng phục vụ lên 50 triệu hành khách/năm. Trong khi đó sản lượng năm 2024 là 40 triệu hành khách, đến năm 2027 mới cần sân bay Long Thành hỗ trợ.

Khi đó các hãng hàng không cần mở chuyến bay mới ở Long Thành để phục vụ cho số hành khách thặng dư vượt khả năng 50 triệu hành khách/năm của Tân Sơn Nhất. Trong những năm đầu khi sân bay Long Thành hoạt động theo cách này, số lượng hành khách không nhiều, chưa gây ùn tắc giao thông trên đường kết nối giữa TP.HCM và sân bay.

Đây là thời gian chuyển tiếp để hoàn thiện dần việc quản lý và khai thác sân bay Long Thành cũng như xây dựng phương thức kết nối giao thông giữa hai sân bay, tránh được những thay đổi xáo trộn đột ngột với hậu quả khó lường.

Thực tế cho thấy cần thời gian chuyển tiếp vài năm sau khi sân bay Tân Sơn Nhất vượt quá khả năng 50 triệu hành khách/năm để hành khách cùng các hãng hàng không lựa chọn và thích nghi với việc sử dụng sân bay Long Thành.

Vì thế không nên vội vàng chuyển đột ngột các chuyến bay từ Tân Sơn Nhất qua Long Thành khi chưa có phương thức kết nối giao thông thuận tiện giữa trung tâm TP.HCM và sân bay Long Thành. Đừng để những bất tiện về kết nối làm nản lòng hành khách và mất uy tín sân bay Long Thành.