Không có chuyện hiện tượng viễn nhật khiến Trái đất 'lạnh hơn bao giờ hết'

Thông tin lan truyền rằng hiện tượng viễn nhật sẽ khiến Trái đất "lạnh hơn bao giờ hết" vào tháng 8 do ở xa Mặt trời nhất trong năm là sai.

Thông tin này lan truyền mạnh từ rất nhiều bài đăng trên mạng xã hội trong thời gian qua. Chẳng hạn, ngày 18-8, một bài đăng trên Facebook mở đầu: "LẠNH ĐẾN THÁNG TÁM: LƯU Ý".

Thông tin lan truyền

Bài đăng có nội dung: "Kể từ 5h ngày mai: chúng ta sẽ trải qua hiện tượng VIỄN NHẬT trong 27 giờ. Trái đất sẽ ở rất xa Mặt trời. Chúng ta có thể không thấy hiện tượng này song chúng ta có thể cảm nhận được tác động của nó. Nó sẽ kéo dài tới tháng tám.

Chúng ta sẽ trải qua thời tiết lạnh hơn bao giờ hết, dễ gây cúm, ho, khó thở... Chúng ta phải tăng cường sức đề kháng bằng cách dùng nhiều vitamin và thực phẩm bổ sung để tăng cường sức khỏe.

Khoảng cách thông thường từ Trái đất đến Mặt trời là 5 phút ánh sáng hay 90 triệu km. Trong suốt thời gian xảy ra hiện tượng viễn nhật, chúng ta cách Mặt trời 152 triệu km, tức xa hơn 66%.

Không khí sẽ lạnh hơn và cơ thể chúng ta chưa quen với nhiệt độ này... Hãy chia sẻ thông tin này với gia đình và bạn bè, càng nhiều người càng tốt, để họ cùng thực hiện các biện pháp phòng ngừa".

Bài đăng cũng kèm nhiều đồ họa cho thấy quỹ đạo elip của Trái đất quay xung quanh Mặt trời khi hiện tượng viễn nhật (aphelion) xảy ra.

Kiểm chứng thực tế

Qua kiểm chứng, các chuyên gia trang Lead Stories ngày 18-8 khẳng định thông tin đang lan truyền về hiện tượng viễn nhật khiến Trái đất "lạnh hơn bao giờ hết" là sai.

Thực tế, khoảng cách từ Trái đất đến Mặt trời thay đổi hằng ngày. Tại điểm viễn nhật, khoảng cách từ Trái đất đến Mặt trời chỉ dài hơn 3% so với khoảng cách trung bình.

Ngoài ra, có các yếu tố khác tác động lớn hơn đến nhiệt độ trên Trái đất, chủ yếu là trục nghiêng của Trái đất và tác động từ khí quyển.

Cả Bắc bán cầu và Nam bán cầu đều chứng kiến sự thay đổi lớn về nhiệt độ trung bình theo mùa, do Trái đất nghiêng 23,5 độ so với mặt phẳng quỹ đạo.

Điều này có nghĩa là bức xạ Mặt trời chiếu trực tiếp và dài hơn trong các ngày mùa hè ở Bắc bán cầu. Điều tương tự xảy ra ở Nam bán cầu vào mùa đông.

Tiến sĩ thiên văn học Phil Plait cũng từng giải thích trong một bài báo khoa học đăng trên tạp chí Scientific American rằng hiện tượng viễn nhật không phải là yếu tố làm thay đổi nhiệt độ theo mùa.

Ngoài ra, theo các nhà khoa học của Cơ quan Quản lý khí quyển và đại dương quốc gia Mỹ (NOAA), gió và các dòng hải lưu phân phối lại nhiệt trên Trái đất khi Trái đất tự quay, cộng với sự gia nhiệt không đều của bề mặt (do trục nghiêng của Trái đất), làm dịch chuyển thời tiết trên khắp bề mặt hành tinh.

Thêm nữa là khí CO₂, metan và hơi nước (các đám mây) giữ lại nhiệt trong bầu khí quyển Trái đất, giúp ngăn ngừa những thay đổi nhỏ về lượng bức xạ Mặt trời gây ra do khoảng cách từ Trái đất đến Mặt trời.