Khi người trẻ ngại sinh con: Cần cách tiếp cận toàn diện, dài hạn

Để hành trình làm cha, làm mẹ không áp lực mà trở thành lựa chọn hạnh phúc, cần những thay đổi từ chính sách đến nhận thức.

Trong xã hội hiện đại, với không ít phụ nữ quyết định sinh con là một lựa chọn có cân nhắc. Không chỉ bởi lý do kinh tế, mà còn bởi hàng loạt áp lực về sức khỏe thể chất, tinh thần và môi trường xã hội mà người phụ nữ phải đối mặt.

Áp lực về sức khỏe thể chất

Bác sĩ Nguyễn Viết Đức, Khoa Sản phụ khoa, Bệnh viện đa khoa Xuyên Á Long An cho biết, mang thai, sinh con là một hành trình thay đổi toàn diện từ thể chất đến tâm lý. Phụ nữ hiện nay đối mặt với nhiều rủi ro sức khỏe trong thai kỳ từ nghén nặng, chuột rút, đau lưng, mệt mỏi triền miên, tăng cân, chuột rút… đến các biến chứng nghiêm trọng như tiểu đường thai kỳ, tiền sản giật, thiếu máu, sinh non.

"Ngay cả sau sinh, quá trình hồi phục nhất là với người sinh mổ đòi hỏi thời gian, nghỉ ngơi và chăm sóc kỹ lưỡng. Nhưng không phải người mẹ nào cũng có điều kiện để được nghỉ ngơi đúng nghĩa", bác sĩ Đức chia sẻ.

Áp lực tinh thần, công việc và xã hội

Nỗi lo không chỉ nằm ở cơ thể mà còn âm thầm diễn ra trong tâm trí, lo lắng về sự phát triển của thai nhi, khả năng làm mẹ, tài chính gia đình, áp lực nuôi con…

"Trầm cảm thai kỳ và trầm cảm sau sinh không còn là vấn đề hiếm gặp. Thông tin tràn lan, trái chiều trên mạng xã hội khiến phụ nữ dễ hoang mang khi chăm sóc thai kỳ hoặc nuôi con", bác sĩ Đức cảnh báo.

Thêm vào đó là kỳ vọng xã hội, vừa làm mẹ, vừa phải làm vợ, làm con dâu, làm nhân viên, đôi khi là trụ cột kinh tế khiến nhiều phụ nữ cảm thấy mình "bị nuốt chửng" sau khi sinh con. 

"Công việc bị gián đoạn sau sinh dẫn đến cảm giác tụt hậu, lo sợ mất việc, mất cơ hội thăng tiến; áp lực vừa nuôi con vừa kiếm tiền là hiện thực với nhiều người," bác sĩ Đức nói.

Cần tiếp cận toàn diện hơn

Theo bác sĩ Đức, để hành trình làm mẹ không áp lực mà trở thành lựa chọn có trách nhiệm và hạnh phúc, cần những thay đổi từ chính sách đến nhận thức.

Chính sách y tế chủ động hơn: Cần mở rộng khám tiền hôn nhân, tiền thai, tầm soát miễn phí hoặc giá rẻ. Các dịch vụ sàng lọc, IVF, sinh không đau cần được bảo hiểm y tế hỗ trợ sâu hơn.

Đưa chăm sóc tinh thần vào hệ thống y tế chính thức: Phụ nữ không chỉ cần bác sĩ sản, mà còn cần chuyên viên tâm lý, người tư vấn cảm xúc, hướng dẫn làm cha mẹ.

Chính sách lao động linh hoạt: Bảo vệ quyền lợi việc làm cho phụ nữ mang thai, mở rộng chế độ nghỉ thai sản cho cả cha để chia sẻ gánh nặng chăm con.

Kéo dài hoặc linh hoạt thời gian nghỉ thai sản: Cho phép nghỉ 6-12 tháng tùy điều kiện sức khỏe. Cung cấp chính sách làm việc linh hoạt sau sinh (làm từ xa, làm bán thời gian, giảm giờ). Trợ cấp thai sản hợp lý không chỉ cho mẹ mà cả cha hoặc người chăm sóc chính.

Xây dựng cộng đồng hỗ trợ bà mẹ: Thiết lập các câu lạc bộ làm cha mẹ, nhóm hỗ trợ mẹ sau sinh, do bệnh viện hoặc tổ chức xã hội điều phối. Hỗ trợ kiến thức nuôi con bằng sữa mẹ, chăm sóc trẻ sơ sinh, phục hồi sau sinh cho mẹ và cả cha.

Theo Phó giáo sư - tiến sĩ Đỗ Văn Dũng, nguyên Phó hiệu trưởng Trường Đại học Y Dược TP.HCM, người trẻ khó nghĩ đến việc sinh con khi không có nhà, không có thu nhập ổn định. Cần có chính sách hỗ trợ tài chính khi sinh con như ưu đãi thuê, mua nhà ở xã hội cho cặp vợ chồng trẻ có con nhỏ, trợ cấp nuôi con nhỏ...

Mang thai, sinh con không chỉ là một quá trình sinh học xảy ra trong cơ thể người phụ nữ, mà còn là hành trình cần sự đồng hành từ gia đình và xã hội.