Khắc phục nhanh nhất hậu quả mưa lũ

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu các địa phương, bộ, ngành tập trung khắc phục nhanh nhất hậu quả do lũ ống, lũ quét, sạt lở đất gây ra với tinh thần khẩn trương nhất, quyết liệt nhất, không để người dân bị đói, khát, rét, không có chỗ ở.

Làm bản mới, an toàn cho người dân Điện Biên

Đó là chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính trong chuyến công tác ngày 3.8 tới Điện Biên, trực tiếp khảo sát vùng mưa lũ, thăm hỏi, động viên đồng bào tại các xã Na Son, Tìa Dình, Xa Dung… đang hứng chịu thiệt hại nặng nề trong những ngày vừa qua.

Do giao thông di chuyển khó khăn, Thủ tướng cùng đoàn công tác phải di chuyển bằng cả trực thăng và đường bộ từ sân bay Điện Biên vào hiện trường.

Tại xã Xa Dung, Thủ tướng xúc động khi chứng kiến cảnh bản làng tan hoang sau thiên tai. Đặc biệt, người đứng đầu Chính phủ bày tỏ sự xót thương khi nghe về hoàn cảnh gia đình anh Sùng A Ná (28 tuổi) bị mất 3 người con sau vụ sạt lở đất. Thủ tướng ôm chặt 2 vợ chồng anh Ná, động viên họ sớm vượt qua nỗi đau quá lớn để sớm ổn định cuộc sống. Thủ tướng khẳng định Đảng, Nhà nước và Chính phủ luôn đồng hành giúp đỡ để bà con sớm có nơi ở, ổn định cuộc sống.

Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ đạo chính quyền địa phương trước tiên phải lo hậu sự chu đáo cho những nạn nhân tử vong, tập trung cứu chữa những người bị thương và bố trí chỗ ở cho nhân dân. Trong quá trình di chuyển bằng máy bay, quan sát thấy rất nhiều nhà trong khu vực không an toàn bởi phía trên núi vẫn đang sạt lở, Thủ tướng yêu cầu địa phương nhanh chóng kiểm tra lại, chỗ nào có khả năng sạt lở, mưa nhiều thì cần di dời bà con.

Cạnh đó, Thủ tướng yêu cầu địa phương đảm bảo vệ sinh môi trường, nước sạch và thức ăn cho người dân, sớm khôi phục lại sản xuất. "Ai thiếu nhà phải lo ngay và tìm đất, khuyến khích tái định cư tại chỗ nhưng phải tìm chỗ an toàn. Nếu không an toàn phải làm 1 bản mới, làm càng sớm càng tốt", Thủ tướng yêu cầu.

Tái cơ cấu cây trồng, vật nuôi phù hợp

Sau khi đi kiểm tra tình hình thực địa ở một số xã tại tỉnh Điện Biên, thăm hỏi bà con nhân dân, bàn giải pháp ứng phó, khắc phục hậu quả mưa lũ những ngày vừa qua, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì cuộc họp với tỉnh. Qua báo cáo cho thấy khoảng 80 nhà cần phải xây dựng lại, ước tính sơ bộ mỗi nhà cần khoảng 100 triệu đồng. Thủ tướng cho biết sẽ đề nghị MTTQ cân đối các nguồn quỹ hiện có để ủng hộ tỉnh Điện Biên với tổng kinh phí ước khoảng 27 tỉ đồng. Bộ Quốc phòng và Bộ Công an phối hợp chặt chẽ, khẩn trương triển khai nhanh thủ tục thực hiện công tác khắc phục. Thủ tướng đồng ý hỗ trợ khẩn cấp 200 tỉ đồng và 100 tấn gạo hỗ trợ Điện Biên.

Về chế độ chính sách lo hậu sự cho những người thiệt mạng, những người mất tích, người bị thương do thiên tai, Thủ tướng nêu rõ, đây là những việc khẩn cấp, do đó yêu cầu tỉnh Điện Biên rà soát, thống kê, thực hiện theo quy định.

Thủ tướng hoan nghênh các lực lượng chủ công như quân đội, công an, y tế… có mặt tại hiện trường giúp dân khắc phục hậu quả. Cạnh đó, yêu cầu các đơn vị cần rà soát lại tất cả các trường học để bảo đảm an toàn cho học sinh chuẩn bị bước vào năm học mới...

Về khôi phục sản xuất nông nghiệp, Thủ tướng yêu cầu Bộ NN-MT phải nắm chắc vấn đề này để sớm có giải pháp hỗ trợ, khôi phục sản xuất ở địa phương. Về lâu dài, Thủ tướng đề nghị tái cơ cấu cây trồng, vật nuôi phù hợp tình hình, điều kiện địa phương; về lâu dài, phải quy hoạch khu dân cư…

Thủ tướng cũng đề nghị Ủy ban T.Ư MTTQ rà soát lại quỹ để có hướng hỗ trợ các tỉnh bị thiên tai. Tại cuộc họp, Bộ Y tế đã trao 1 tỉ đồng của Hiệp hội Bệnh viện tư nhân VN; Tập đoàn Viettel công bố ủng hộ 10 tỉ đồng; Tập đoàn VNPT công bố ủng hộ 5 tỉ đồng; Tập đoàn Điện lực VN (EVN) ủng hộ 1 tỉ đồng hỗ trợ tỉnh Điện Biên khắc phục hậu quả thiên tai.

Quy hoạch lại dân cư để thích ứng thiên tai

Trong bối cảnh thiên tai diễn biến dị thường, các địa phương cần tiếp tục khảo sát, đánh giá hiện trạng những khu vực nguy hiểm, buộc phải di dời để quy hoạch xây dựng những khu dân cư tập trung mới, đảm bảo an toàn cho người dân.

Ông Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia, cho biết theo ghi nhận từ nhiều năm gần đây, đặc biệt là từ đầu năm đến nay, những đợt mưa lớn, mưa có cường suất lớn (lượng mưa trên 100 mm/2 giờ) xuất hiện ngày càng nhiều và diễn biến bất thường khi xảy ra ngay trong thời điểm mùa khô. Đối với khu vực vùng núi, những trận mưa cường suất lớn đặc biệt nguy hiểm, làm xói mòn bề mặt, tạo dòng nhanh trên các sông suối, gây ra lũ quét, sạt lở đất.

Dự báo mùa mưa lũ năm nay diễn biến rất phức tạp. Ở miền Bắc, các đợt mưa lớn xảy ra tập trung trong tháng 8 - 9. Ở miền Trung, mưa lớn tập trung trong giai đoạn tháng 9 - 11, không loại trừ mùa mưa lũ năm nay sẽ xuất hiện nhiều trận mưa cường suất lớn gây ngập lụt ở đồng bằng, đô thị và lũ quét, sạt lở đất ở vùng núi.

Cũng theo ông Mai Văn Khiêm, trước mỗi đợt mưa lớn, Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia đều dự báo, cảnh báo được trước và hiện nay đã có hệ thống cảnh báo trực tuyến mưa giông trước 30 phút đến 1 tiếng; khoanh vùng nguy cơ sạt lở đất từ 1 - 6 giờ. Tuy nhiên, cảnh báo mưa giông, lũ quét, sạt lở đất chỉ khoanh vùng nguy cơ đến cấp xã, rất khó dự báo chính xác vị trí và thời điểm xảy ra.

"Ở khu vực vùng núi thì Ban chỉ đạo Phòng thủ dân sự ở cấp xã thường xuyên cập nhật thông tin dự báo, cảnh báo để chủ động thông báo đến người dân; sử dụng đội xung kích chủ động rà soát địa bàn, kịp thời phát hiện các dấu hiệu của lũ quét, sạt lở đất để chủ động di dân phòng tránh", ông Khiêm nói.

Trao đổi với Thanh Niên, Thứ trưởng Bộ NN-MT Nguyễn Hoàng Hiệp cho biết vấn đề đáng lo ngại từ đầu năm đến nay là thiệt hại do mưa lớn cực đoan rất nặng nề, gần như đợt mưa nào cũng có người chết do lũ quét, sạt lở đất; hàng nghìn ngôi nhà bị ngập lụt, hư hỏng.

Trước mỗi mùa mưa lũ hằng năm, các địa phương đều đánh giá nhận diện khu vực nguy hiểm, sẵn sàng phương án di dân trong thiên tai. Nhưng thực tế ở Nghệ An, Điện Biên, Sơn La vừa qua, nhiều khu vực dân cư không nằm trong vùng cảnh cáo có nguy cơ xảy ra thiên tai trước đây lại gánh chịu thiệt hại nặng nề.

Ngoài ra, các số liệu về lượng mưa, mực lũ trên các sông suối vùng núi từ đầu năm đến nay đều vượt các kỷ lục lịch sử trước đây, vốn được sử dụng để tính toán khi thiết kế, quy hoạch các khu vực dân cư thì nay đã không còn nhiều giá trị.

Để ứng phó thiên tai ngày càng diễn biến dị thường, theo Thứ trưởng Hiệp, Bộ NN-MT mới đây đã trình Chính phủ Đề án về phòng chống lũ quét, sạt lở đất ở miền Trung, Tây nguyên và miền núi phía bắc. Đề án đã xác định rõ những khu vực nào cần phải di dân, tính toán nguồn lực. Tuy nhiên, khó khăn lớn nhất với khu vực vùng núi là không biết di dân đi đâu, không có mặt bằng để xây dựng những khu vực dân cư tập trung. "Ngoài nâng cao năng lực dự báo, cảnh báo thì giải pháp để chủ động thích ứng thiên tai là quy hoạch, sắp xếp lại các khu vực dân cư. Tới đây, khi đề án được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, các địa phương sẽ phải khảo sát cụ thể, tập hợp tổng thể các dữ liệu để quy hoạch, sắp xếp lại các khu vực dân cư, đảm bảo an toàn cho người dân trước thiên tai", Thứ trưởng Nguyễn Hoàng Hiệp nói.