Gỡ vướng triển khai Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở tại địa phương

(Dân trí) - Ngày 13/10, tại tỉnh Đắk Lắk, Bộ Nội vụ tổ chức hội nghị đánh giá kết quả, thông tin nội dung mới và tháo gỡ khó khăn việc triển khai Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở và các văn bản liên quan.

Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở - phát huy quyền làm chủ của nhân dân

Hội nghị với sự tham gia của đại diện Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, 180 đại biểu là đại diện của 14 tỉnh, thành.

Bà Phan Thị Hiên, Phó Vụ trưởng Vụ dân chủ và cơ quan nhà nước, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, cho biết thời gian qua, dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của cấp ủy, chính quyền các cấp, việc thực hiện dân chủ ở cơ sở đã có nhiều chuyển biến tích cực, ngày càng đi vào chiều sâu và thực chất hơn.

Dân chủ trực tiếp và dân chủ đại diện được mở rộng, góp phần hoàn thiện mô hình Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa vận hành theo cơ chế “Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, Nhân dân làm chủ”.

Theo bà Hiên, Mặt trận Tổ quốc và các tổ chức chính trị - xã hội cũng không ngừng đổi mới nội dung, phương thức hoạt động, phát huy vai trò nòng cốt trong việc tập hợp, phát huy quyền làm chủ của nhân dân. Phương châm “Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra, dân giám sát, dân thụ hưởng” đã được cụ thể hóa trong hầu hết các lĩnh vực của đời sống xã hội.

Thực tiễn cho thấy, dân chủ ở cơ sở đã góp phần phát huy vai trò, tiềm năng, sức sáng tạo của nhân dân trong bàn bạc, quyết định, giám sát các công việc của địa phương, góp ý xây dựng đảng, xây dựng chính quyền. Qua đó, tạo sự đồng thuận xã hội, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân, góp phần phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh.

Bà Phan Thị Hiên thẳng thắn cho rằng, bên cạnh những kết quả đạt được, việc triển khai Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở vẫn còn không ít hạn chế.

Một số cấp ủy, chính quyền chưa quan tâm đúng mức; nhận thức của một bộ phận cán bộ, công chức, nhất là người đứng đầu còn hạn chế; việc công khai, minh bạch ở nhiều nơi chưa được đảm bảo, dân chủ vẫn còn mang tính hình thức; công tác giám sát, phản biện của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể ở một số nơi chưa hiệu quả.

"Trong bối cảnh đất nước đang chuyển mình mạnh mẽ, việc thực hiện dân chủ ở cơ sở cần tiếp tục đổi mới về nội dung và phương thức, gắn với yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa, phát triển kinh tế tư nhân, thúc đẩy chuyển đổi số và tinh gọn bộ máy", Phó Vụ trưởng Vụ dân chủ và cơ quan nhà nước, Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương nêu rõ.

Bà Hiên nêu quan điểm, Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở phải đúng quy định nhưng không được "quá trớn" nhất là trong môi trường y tế, giáo dục.

Bà dẫn chứng, mới đây, báo chí đăng tải câu chuyện thầy giáo đánh, bóp cổ đồng nghiệp ngay trên sân trường tại Đắk Lắk gây hoang mang dư luận hoặc tình trạng nhiều vụ việc người nhà bệnh nhân thiếu kiềm chế đã hành hung bác sĩ, nhân viên y tế.

Cũng theo bà Hiên, nhiều trang mạng xã hội phản động, thường cắt ghép, sử dụng AI (trí tuệ nhân tạo) xuyên tạc nội dung về nhiều lãnh đạo nhà nước, do đó, thế hệ học sinh, thanh niên cần có nhìn nhận đúng đắn, tránh tư duy sai lệch. Do đó, cấp cơ sở cần nắm bắt sớm, có nhiều giải pháp đột phá, không để bị động. 

Vướng mắc cần tháo gỡ khi thực hiện Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở

Tại hội nghị, nhiều đại biểu thống nhất kết quả bước đầu trong thực hiện dân chủ ở cơ sở và nêu ra những vướng mắc cần được các cơ quan, bộ, ngành quan tâm, tháo gỡ để thực hiện Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở hiệu quả, chất lượng.

Ông Nguyễn Văn Đồng, Phó trưởng Phòng Xây dựng chính quyền, Sở Nội vụ tỉnh Lâm Đồng, băn khoăn về việc các đơn vị sự nghiệp như trường học tổ chức hội nghị cán bộ, công chức nhưng chưa nắm rõ việc Ban thanh tra nhân dân cụ thể ra sao khi đơn vị không còn Ban Chấp hành Công đoàn.

Ông kiến nghị Bộ Nội vụ phối hợp với Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam sớm có văn bản hướng dẫn chi tiết, cụ thể về Ban thanh tra nhân dân tại các đơn vị.

Bên cạnh đó, ông Đồng thắc mắc trước đây, Hội đồng nhân dân tỉnh, huyện và các đơn vị trực thuộc đã ban hành Nghị quyết về các biện pháp đảm bảo thực hiện dân chủ cơ sở. Đến nay, sau sáp nhập, sắp xếp có cần ban hành lại Nghị quyết mới hay không.

Ông Trần Xuân Hiền, Phó vụ trưởng Vụ Công tác thanh niên và Bình đẳng giới, Bộ Nội vụ, cho biết sau 3 năm thi hành, Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở, các văn bản hướng dẫn thi hành cơ bản đã được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cùng các ban, bộ, ngành ban hành hướng dẫn kịp thời và đã triển khai ban hành quy chế thực hiện dân chủ ở cơ sở theo quy định của luật.

Ông Hiền cho rằng, sau hội nghị sẽ tổng hợp các ý kiến để tham mưu cho lãnh đạo Bộ Nội vụ có văn bản hướng dẫn sau sáp nhập xây dựng Nghị quyết về các biện pháp đảm bảo thực hiện dân chủ cơ sở và pháp lý, hoạt động của mô hình Ban thanh tra nhân dân.

Theo Phó vụ trưởng Vụ Công tác thanh niên và Bình đẳng giới, Bộ nội vụ, Nghị định 59 quy định một số điều của Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở, có nội dung tổ chức hội nghị họp, lấy ý kiến nhân dân.

Phương thức lấy ý kiến người dân trong điều kiện thực hiện mô hình chính quyền 2 cấp. Sau sáp nhập, địa giới hành chính cấp xã của nhiều địa phương rất rộng, đi lại xa xôi nên đại diện gia đình hay toàn thể người dân đều phải tham gia lấy ý kiến là vấn đề cần quan tâm.

Bên cạnh đó, vấn đề phát huy dân chủ trực tiếp của người dân được đề cao, thường xuyên có các buổi đối thoại giữa người dân với lãnh đạo cấp cao, với lãnh đạo tỉnh, chính quyền địa phương... Phát huy vai trò dân chủ tại cơ sở, trực tiếp được bày tỏ mong muốn, nguyện vọng đến các cấp.

"Hội nghị nhằm trao đổi, lắng nghe ý kiến từ các địa phương và Bộ Nội vụ sẽ tổng hợp, báo cáo, đề xuất với cấp có thẩm quyền xem xét, bổ sung, điều chỉnh một số quy định của Luật Thực hiện dân chủ ở cơ sở, để đưa luật thực hiện đồng bộ, đạt hiệu quả cao nhất khi vận hành chính quyền địa phương 2 cấp", ông Hiền nhấn mạnh.