FPT.AI giành loạt giải thưởng về nghiên cứu AI tiếng Việt

Tham gia cuộc thi quốc tế mang tính học thuật uy tín nhất về xử lý ngôn ngữ và tiếng nói tiếng Việt (VLSP 2025), FPT.AI đơn vị trở thành doanh nghiệp có thành tích nổi bật nhất năm. Sự kiện được ví như "Olympic AI tiếng Việt", là nơi các mô hình ngôn ngữ lớn phải trải qua những thử thách khắt khe nhất về khả năng hiểu, suy luận, tính toán và phân tích ngữ nghĩa. Các giải thưởng là minh chứng cho bước tiến của FPT.AI trong hành trình xây dựng thế hệ AI mang bản sắc Việt.

Dấu ấn đầu tiên là giải nhất tại hạng mục Suy luận số học (Numerical Reasoning QA), một trong những thách thức lớn của AI. Thay vì để mô hình "đoán" ra con số, nhóm nghiên cứu từ FPT.AI phát triển một phương pháp đột phá: dạy AI tự viết một đoạn mã lập trình python để mô tả quy trình tính toán, sau đó thực thi để đưa ra kết quả và tự kiểm chứng. Cách tiếp cận này giúp AI không chỉ trả lời chính xác, còn có thể giải thích minh bạch cách nó tìm ra đáp án, dựa trên cơ chế "thưởng khi tính đúng và phạt khi sai". Với độ chính xác thực thi lên tới 82,49%, nghiên cứu này mở ra hướng ứng dụng quan trọng cho chatbot tài chính, trợ lý kế toán và hệ thống phân tích báo cáo tự động, nơi yêu cầu độ tin cậy và chính xác tuyệt đối.

Tiếp đến, FPT.AI đồng giải nhất tại hạng mục Hỏi đáp về thời gian (Temporal Question Answering - TempQA). Đây là bài toán được đánh giá rất khó, đòi hỏi AI phải hiểu và suy luận logic về các khái niệm thời gian như con người. Nhóm nghiên cứu đã giải quyết hai vấn đề cốt lõi: tính toán mốc thời gian (ví dụ: ngày kia là thứ mấy?) và ước lượng khoảng thời gian của sự kiện (ví dụ: một cuộc họp thường kéo dài bao lâu?). Bằng cách kết hợp giữa phương pháp học có giám sát và tối ưu hóa dựa trên phần thưởng, mô hình của FPT.AI học được cách tư duy logic theo dòng thời gian dựa trên những trải nghiệm thực tế, đạt độ chính xác 83,5% và 80,1%, cao nhất cuộc thi. Thành tựu này có tiềm năng ứng dụng rộng rãi trong các trợ lý ảo pháp lý, hệ thống quản lý hợp đồng và các nền tảng tự động lập kế hoạch công việc.

Đặc biệt, cũng trong hạng mục Hỏi đáp về thời gian, một công trình khác do kỹ sư FPT Smart Cloud kết hợp Đại học Bách khoa Hà Nội thực hiện, đã xuất sắc giành giải nhất ở cả hai bài toán con. Nghiên cứu này tập trung vào một trong những năng lực suy luận phức tạp nhất của trí tuệ nhân tạo, đó là hiểu và ước lượng thời lượng của các sự kiện trong ngôn ngữ tự nhiên tiếng Việt. Bằng phương pháp "Tinh chỉnh có hướng dẫn bởi truy xuất" (Retrieval-Guided Fine-tuning), cho phép AI tự động tra cứu các ví dụ tương tự trong kho dữ liệu trước khi trả lời, mô phỏng cách con người liên tưởng từ kinh nghiệm quá khứ. Cách làm này không chỉ giúp mô hình đạt độ chính xác vượt trội, còn tiết kiệm tài nguyên tính toán, giữ được tính minh bạch trong quá trình suy luận.

Dấu ấn cuối cùng là giải ba tại hạng mục Truy xuất thông tin trong lĩnh vực pháp luật (DRiLL), vốn được xem là thách thức khó nhất cuộc thi. Nhóm FPT.AI đã xây dựng một hệ thống tìm kiếm văn bản pháp luật hai tầng, giúp AI hiểu và truy xuất chính xác các điều luật liên quan từ hàng chục nghìn văn bản pháp lý tiếng Việt. Ở tầng đầu, hệ thống lọc nhanh để thu hẹp phạm vi tìm kiếm. Sau đó, một mô hình chuyên sâu hơn sẽ tái xếp hạng để chọn ra điều luật phù hợp và đúng về ý nghĩa pháp lý nhất. Giải pháp này đạt chỉ số đánh giá cao nhất toàn hạng mục, với tốc độ nhanh gấp đôi và độ chính xác tăng 15% so với phương pháp truyền thống, đặt nền móng cho việc phát triển các trợ lý pháp lý thông minh (Legal Copilot) trong tương lai.

"Mỗi giải thưởng tại VLSP không chỉ là thành tích nghiên cứu, còn là lời chứng thực cho năng lực sáng tạo và tinh thần chinh phục công nghệ của người Việt. FPT.AI sẽ tiếp tục phát triển các nền tảng AI hiểu con người Việt, nói tiếng Việt và phục vụ người Việt", PGS,TS. Ngô Xuân Bách, Giám đốc khối Sản phẩm AI, FPT Smart Cloud, Tập đoàn FPT chia sẻ.

VLSP 2025 là hội thảo quốc tế uy tín về xử lý ngôn ngữ và tiếng nói tiếng Việt, được tổ chức bởi Câu lạc bộ VLSP, dưới sự đăng cai của Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán (VIASM). Sự kiện diễn ra tại Hà Nội vào ngày 29-30/10, quy tụ hàng trăm nhà khoa học, kỹ sư và chuyên gia công nghệ trong nước lẫn quốc tế. Đây không chỉ là nơi công bố các công trình nghiên cứu tiên tiến, còn là sân chơi học thuật. Tại đây, các mô hình AI ngôn ngữ từ nhiều đơn vị được đưa vào thử thách qua những bài toán thực tế khắt khe. Qua đó, VLSP 2025 góp phần thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển của công nghệ AI ngôn ngữ mang bản sắc Việt.

Thanh Thư