EVNCPC 50 năm thắp sáng hành trình phát triển

Nửa thế kỷ qua, từ những ngày gian khó sau chiến tranh đến thời kỳ hiện đại hóa và chuyển đổi số, Tổng công ty Điện lực miền Trung (EVNCPC) đã không ngừng thắp sáng miền Trung - Tây nguyên, trở thành trụ cột năng lượng và điểm tựa phát triển của cả khu vực.

Trưởng thành trong gian khó

Ngày 7.10.1975, chỉ ít tháng sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng, Bộ trưởng Bộ Điện và than đã ký Quyết định 1867 thành lập Công ty Điện lực miền Trung - tiền thân của EVNCPC ngày nay. Trong bối cảnh đất nước vừa qua chiến tranh, cơ sở hạ tầng điện lực ở miền Trung gần như kiệt quệ với lưới điện nhỏ lẻ, thiết bị cũ kỹ, sản lượng điện thương phẩm năm 1976 chưa đầy 100 triệu kWh, chỉ chiếm 3,4% vốn đầu tư toàn ngành điện cả nước. Thiếu điện trở thành nỗi ám ảnh thường trực.

Cán bộ, công nhân ngành điện miền Trung vừa phải phục hồi máy hỏng, vừa vận hành các tổ máy diesel cũ kỹ được điều động từ nhiều nơi. Các công trình quy mô, như: nhiệt điện Bồng Sơn, Đà Nẵng hay thủy điện Đrây H'linh nhiều lần khởi công rồi dang dở vì vốn hạn hẹp. Đường dây 35 kV Huế - Đồng Hới, những tuyến 15 kV chắp vá,… là vốn liếng ít ỏi để phục vụ sản xuất và đời sống. Điện luôn phải phân bổ luân phiên, kìm hãm sự phát triển kinh tế, ảnh hưởng nặng nề đến đời sống nhân dân.

Trong giai đoạn 1976 - 1985, những người thợ điện miền Trung không chỉ làm nhiệm vụ kỹ thuật, họ còn gánh cả sứ mệnh xã hội đem ánh sáng văn minh về vùng đất nghèo khó. Nỗi lo thiếu điện càng trở nên bức bách khi năm 1988, Chính phủ buộc phải ngừng thi công Nhà máy nhiệt điện Đà Nẵng. Nhưng chính trong gian khó ấy, ngành điện miền Trung đã chủ động đề xuất nhiều giải pháp: tăng cường nguồn hiện có, xây dựng thủy điện quy mô lớn và kéo lưới điện bắc - nam.

Đường dây 220 kV Vinh - Đà Nẵng hoàn thành năm 1990, đưa dòng điện thủy điện Hòa Bình vào Quảng Bình - Đà Nẵng. Tiếp đó là các tuyến 110 kV Đa Nhim - Nha Trang, Nha Trang - Tuy Hòa, Bình Định.

Đặc biệt, ngày 27.5.1994, hệ thống điện quốc gia chính thức hòa lưới 500 kV tại Đà Nẵng - dấu mốc lịch sử đưa miền Trung hòa vào mạch nguồn chung của cả nước. Từ nỗ lực bền bỉ ấy, miền Trung đã thoát khỏi tình trạng "khát điện" kéo dài. Điện về nông thôn, vùng núi, mở lối cho công cuộc công nghiệp hóa. Chính từ gian khó, ngành điện miền Trung rèn nên bản lĩnh kiên cường, lấy sự vất vả làm sức mạnh để trưởng thành.

Bước ngoặt hội nhập và phát triển

Năm 1993, Công ty Điện lực 3 được tái lập trực thuộc Bộ Năng lượng với 24 đơn vị thành viên. Đây là dấu mốc quan trọng, khẳng định sự trưởng thành về tổ chức. Năm 1995, khi Tổng công ty Điện lực Việt Nam được thành lập, Điện lực miền Trung bước vào giai đoạn hội nhập sâu hơn với hệ thống quản lý tập trung. Đến năm 2006, khi Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) ra đời, nhiều đơn vị thành viên được cổ phần hóa, tái cơ cấu để phù hợp cơ chế thị trường. Ngày 5.2.2010, Bộ Công thương ban hành Quyết định 739 thành lập công ty mẹ - Tổng công ty Điện lực miền Trung (EVNCPC) trên cơ sở chuyển đổi từ Công ty Điện lực 3. Đây là bước ngoặt lớn, xác lập vị thế pháp lý và mô hình quản trị mới.

Hiện nay, EVNCPC có 14 công ty điện lực trực thuộc, 3 công ty con, 6 công ty liên kết cùng mạng lưới phục vụ trải dài 13 tỉnh, thành miền Trung - Tây nguyên. Một trong những điểm sáng là việc EVNCPC đưa điện vươn ra biển đảo. Những dự án cáp ngầm xuyên biển ra Lý Sơn (2014), Cù Lao Chàm (2016), Nhơn Châu (2020),… được xem là "kỳ tích" về kỹ thuật vừa mang ý nghĩa kinh tế, vừa góp phần giữ vững chủ quyền quốc gia. Trên đất liền, các dự án điện nông thôn miền núi, đặc biệt ở Tây nguyên, đã giúp hàng chục ngàn hộ dân lần đầu tiên được hưởng ánh sáng lưới quốc gia.

Nhờ nỗ lực không ngừng, đến nay 100% huyện, xã, thôn, buôn miền Trung – Tây nguyên đã có điện; tỉ lệ hộ dân có điện đạt trên 99,9%, trong đó nông thôn đạt 99,86%. EVNCPC hiện phục vụ gần 5 triệu khách hàng, trở thành động lực quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội toàn vùng. Cùng với đó, EVNCPC đi đầu trong hợp tác quốc tế. Các dự án vay vốn WB, ADB, KfW, Sida,… đã góp phần cải tạo lưới điện, giảm tổn thất truyền tải và hiện đại hóa hệ thống.

Những thành tựu này nâng cao chất lượng điện năng và đưa EVNCPC hội nhập với chuẩn mực quản trị toàn cầu. Từ một đơn vị thiếu thốn, đến nay EVNCPC đã trở thành doanh nghiệp điện lực lớn mạnh, gắn bó chặt chẽ với quá trình phát triển của miền Trung - Tây nguyên.

Tiên phong chuyển đổi số

Bước sang thập niên 2010, EVNCPC xác định hiện đại hóa và chuyển đổi số là chiến lược then chốt. Hạ tầng lưới điện được tự động hóa sâu rộng: 100% trạm biến áp 110 kV vận hành không người trực; hệ thống SCADA và Trung tâm điều khiển xa phủ khắp các công ty thành viên; nhiều thiết bị phân đoạn kết nối điều khiển từ xa. Không chỉ nhập khẩu công nghệ, EVNCPC còn chủ động nghiên cứu và sản xuất: công tơ điện tử, phần mềm đo đếm từ xa, trạm sạc xe điện,… Những sản phẩm này chứng minh năng lực đổi mới sáng tạo, giảm phụ thuộc vào thiết bị ngoại nhập.

Năm 2019, EVNCPC trở thành đơn vị đầu tiên trong 5 tổng công ty điện lực triển khai dịch vụ điện trực tuyến 100%, áp dụng chữ ký số và OTP cho khách hàng cá nhân. Văn phòng điện tử CPC-eOffice 7.0 và ứng dụng D-Office tin học hóa toàn bộ quy trình văn bản, cho phép xử lý và ký số mọi lúc, mọi nơi. Đây là bước tiến mạnh mẽ trong xây dựng văn phòng số.

Theo đó, điểm số lưới điện thông minh do SPGroup Singapore đánh giá đã tăng từ 64,3/100 năm 2022 lên 69,6/100 năm 2024, đưa EVNCPC tăng 4 bậc trên bảng xếp hạng toàn cầu. Đơn vị cũng 2 lần liên tiếp đạt Giải thưởng Chuyển đổi số Việt Nam, gần đây nhất là giải pháp "Tự động thu thập và cung cấp, cảnh báo và tư vấn thông tin sử dụng điện cho khách hàng". Trên phương diện tài chính, Fitch Ratings liên tục xếp hạng tín nhiệm EVNCPC ở mức "BB" và "BB+", ngang bằng xếp hạng quốc gia Việt Nam. Đây là minh chứng cho sự minh bạch, bền vững và uy tín quốc tế của doanh nghiệp điện lực khu vực.

Tròn 50 năm, EVNCPC không chỉ là doanh nghiệp cung cấp điện mà là câu chuyện về bản lĩnh vượt khó, sự dấn thân trên những công trình khắc nghiệt, bước ngoặt hội nhập và hiện đại hóa cùng hành trình tiên phong trong chuyển đổi số. Trong thời gian đến, EVNCPC tiếp tục hướng đến mục tiêu xây dựng lưới điện thông minh, phát triển năng lượng tái tạo, dịch vụ số, nâng cao trải nghiệm khách hàng và đóng góp tích cực cho phát triển kinh tế - xã hội. Từ những ngày đầu thiếu thốn, đến nay EVNCPC đã trở thành một trụ cột năng lượng vững chắc, góp phần định hình diện mạo phát triển mới cho miền Trung - Tây nguyên và cả nước.