Emmanuel Macron đã nhìn thấy gì trước khi bước vào Điện Élysée?

Cuốn sách Révolution của Emmanuel Macron phát hành năm 2016 đưa ra chẩn đoán táo bạo về những vấn đề của nước Pháp, đồng thời là một lời hiệu triệu đổi thay mạnh mẽ gửi đến thế hệ trẻ.

Với hơn 250 trang sách Révolution (phát hành tiếng Việt bởi First News và Nhà xuất bản Tổng hợp TP.HCM với tên Cách mạng), Emmanuel Macron đưa ra những kiến giải về tất cả lĩnh vực của đời sống: từ việc làm, kinh tế, giáo dục, y tế, an sinh xã hội, đến môi trường, ngoại giao, quân sự và cải tổ cơ cấu hành chính.

Với văn phong mạnh mẽ, nhiều hình ảnh gợi mở và dẫn chứng sắc bén, tác phẩm bán gần 200.000 bản ngay tại điểm ra mắt này đã tạo nên một “hiện tượng xuất bản” hiếm có của một ứng viên tổng thống, và đến nay, vẫn còn nguyên giá trị như một lời hiệu triệu thay đổi.

Nghịch lý của nước Pháp

Ngay từ những trang đầu tiên, Emmanuel Macron đã chỉ ra các “vết nứt” cay đắng trong lòng xã hội Pháp. Một quốc gia từng là trung tâm của tri thức và khai sáng, giờ đây đang chịu cảnh sáu triệu người thất nghiệp, ngành công nghiệp không còn tương lai, và một bộ máy hành chính công ì ạch, lạc hậu. Theo ông, nước Pháp đã tự giam mình trong một “trật tự cũ” mà ngay cả những người phản đối cũng không thực sự dám phá vỡ.

Sách Révolution (tựa tiếng Việt: Cách mạng). Ảnh: First News.

Macron gọi đó là “nghịch lý của nước Pháp”: một quốc gia sống trong mâu thuẫn giữa mong muốn duy trì hệ thống đặc quyền và khát vọng thay đổi nó. “Chúng ta sống trong một nước Pháp không thể thay đổi, với những nguồn lợi tức được đảm bảo, có luật định, tài chính và trí tuệ. Người dân vừa mong muốn duy trì hệ thống không công bằng này, vừa ghét bỏ và phàn nàn về nó”, ông viết.

Tổng thống trẻ nhất lịch sử nước Pháp không ngần ngại chỉ ra: “Từ hơn 30 năm nay, họ đã viện trợ mà không tìm nguồn tài chính, dồn nợ lên vai thế hệ mai sau mà không giải quyết sự mất cân đối lớn về tài chính”.

Macron chọn Venice - thành bang từng bị đe dọa khi đế chế Byzantine sụp đổ nhưng đã vươn mình thay đổi, thích nghi và tái thiết với sức sáng tạo mới - như một minh chứng để nói về cơ hội chuyển mình của nước Pháp.

“Venice không bao giờ từ bỏ trí tuệ và sức mạnh đã làm nên họ. Đó chính là năng lượng cần thiết để chuyển mình. Nước Pháp cũng vậy”.

Lời hiệu triệu đến thế hệ trẻ

Nếu nửa đầu Cách mạng chỉ ra những vấn đề của nền chính trị và bộ máy hành chính già cỗi, thì nửa sau của cuốn sách lại là một lời hiệu triệu mạnh mẽ gửi đến thế hệ trẻ - những người Macron tin là chìa khóa của sự tái sinh quốc gia.

“Tôi tin chắc rằng một ngày nào đó điều này sẽ phải chấm dứt”, ông viết.

Macron luôn có một niềm tin mạnh mẽ rằng nước Pháp vẫn còn một nguồn năng lượng chưa được đánh thức. Đó là năng lượng bắt rễ từ truyền thống hào hùng, từ những giá trị Cộng hòa, từ tinh thần Khai sáng. Vấn đề nằm ở chỗ: Nhà nước có dám khơi dậy nó hay không?

Emmanuel Macron - khi ấy mới 39 tuổi - đã dùng những lời lẽ sắc bén để viết nên cuốn sách này. Ảnh: First News.

Ông không hô hào sáo rỗng mà liệt kê một cách cụ thể những nạn nhân đang chịu thiệt thòi lớn nhất bởi hệ thống trì trệ: giới trẻ ít được đào tạo, người Pháp có gốc gác nước ngoài, những người lao động tạm thời, không có nhà ở ổn định, sống trong các khu nhà ổ chuột, những người bị phân biệt đối xử…

Theo ông, nếu không cải tổ hệ thống để tạo cơ hội cho những người này, tầng lớp trung lưu - vốn được xem là trụ cột xã hội - cũng sẽ lún sâu vào sự bất an khi nhìn thấy tương lai con cái họ bị đe dọa.

Gần một thập kỷ trôi qua kể từ khi Cách mạng được xuất bản, nhiều lời tiên đoán của Macron về nước Pháp vẫn còn nguyên giá trị. Cuốn sách không chỉ hé lộ tư duy chính trị sắc sảo của một nhà lãnh đạo trẻ, mà còn là lời nhắc nhở rằng mọi thay đổi thực sự đều bắt đầu từ sự dũng cảm - dũng cảm nhìn thẳng vào sự trì trệ, và dũng cảm tin vào thế hệ trẻ.