Dự án xanh của gen Z nhận giải quốc tế

Green Choice là dự án khởi nghiệp xanh của gen Z, nhờ đổi mới sáng tạo biến vỏ sầu riêng vốn chỉ là phụ phẩm nông nghiệp thành chế phẩm sinh học và giá thể hữu cơ, mở ra hướng đi mới cho nông nghiệp bền vững.

Khuất Hồng Trúc Vy (đại diện nhóm) chia sẻ rằng Green Choice ra đời từ mong muốn tận dụng phụ phẩm nông nghiệp để tạo ra sản phẩm hữu ích, vừa giảm ô nhiễm vừa thúc đẩy kinh tế tuần hoàn. Ý tưởng xuất phát từ thực tế tại các vùng chuyên canh sầu riêng, nơi lượng lớn vỏ bị bỏ đi hoặc đốt gây ô nhiễm. "Nhóm mình nhận thấy đây là nguồn nguyên liệu tiềm năng nhưng khó xử lý do chứa nhiều lignin (một polymer hữu cơ phức tạp, có vai trò quan trọng trong cấu trúc thực vật, đặc biệt ở gỗ và vỏ cây, mang lại độ cứng và hỗ trợ cơ học cho cây)", Vy chia sẻ.

Vy cho biết quá trình nghiên cứu gặp nhiều thách thức khi phải cân bằng giữa yếu tố khoa học và thực tế. "Vỏ sầu riêng cứng, dày và chứa nhiều lignin khiến thời gian phân hủy lâu. Bên cạnh đó, nhóm mình phải vừa đảm bảo tính ổn định của vi sinh trong phòng thí nghiệm và điều kiện thực tế ở quy mô ủ ngoài trời", Vy nói.

Công nghệ cốt lõi của Green Choice là ứng dụng vi sinh vật trong quy trình ủ hiếu khí có kiểm soát, giúp rút ngắn thời gian xử lý và tạo ra giá thể hữu cơ tơi xốp, giữ ẩm tốt, cải tạo đất bạc màu. "Giá thể này giúp giảm phụ thuộc vào phân hóa học, hướng tới nền nông nghiệp bền vững hơn", Vy nói.

Vy cho biết nếu được triển khai rộng, giải pháp sẽ mang lại lợi ích kép về môi trường và kinh tế. Việc tái chế phụ phẩm giúp giảm rác thải và khí phát sinh từ đốt rác, trong khi giá thể và phân hữu cơ vi sinh có thể thay thế hàng nhập khẩu, giúp nông dân tiết kiệm chi phí. "Nguồn nguyên liệu sẵn có còn giúp hình thành mô hình xử lý và tái sử dụng tại chỗ, tạo vòng tuần hoàn giá trị trong sản xuất", Vy cho biết.

Green Choice đã được thử nghiệm tại vườn thực nghiệm Green Agrtech (tại xã Long Thới, H.Chợ Lách, tỉnh Bến Tre cũ, nay là Vĩnh Long) và một số hợp tác xã trồng cây ăn trái ở miền Tây Nam bộ. Kết quả cho thấy giá thể (hỗn hợp vật liệu có nguồn gốc tự nhiên, dễ phân hủy, dùng để thay thế đất truyền thống) giúp cây phát triển rễ khỏe, giảm tỷ lệ chết khi chuyển chậu và nhận phản hồi tích cực từ nông hộ.

Vy cho biết điểm khác biệt giúp Green Choice nổi bật nằm ở việc kết hợp giữa nghiên cứu và ứng dụng. "Nhóm mình không chỉ dừng ở ý tưởng mà phát triển được chế phẩm, giá thể và quy trình có thể nhân rộng, đó là lý do Green Choice được ghi nhận và đoạt nhiều giải thưởng trong và ngoài nước", Vy nói.

Sau hành trình nghiên cứu, Vy cho rằng giá trị lớn nhất là khả năng biến kiến thức thành sản phẩm thực tế. "Mỗi lần thất bại đều cho tụi mình thêm dữ liệu và kinh nghiệm, khởi nghiệp xanh không chỉ cần đam mê mà còn đòi hỏi tư duy hệ thống và tinh thần hợp tác", Vy đúc kết.

Nhóm cho biết sẽ tiếp tục chuẩn hóa quy trình, đánh giá vòng đời sản phẩm, đăng ký tiêu chuẩn chất lượng và mở rộng sang các phụ phẩm khác như vỏ cà phê, mía, dừa nhằm xây dựng chuỗi sản phẩm tuần hoàn đa nguyên liệu.

Thành công của dự án có được nhờ sự đồng hành của giảng viên Khoa Quản trị kinh doanh, Trung tâm ươm tạo Trường ĐH Nguyễn Tất Thành và cố vấn kỹ thuật từ Công ty cổ phần Green Agrtech JSC.

Green Choice hiện đã đoạt Giải tiềm năng VietFuture Award 2024 do VINASA tổ chức; giải nhì toàn quốc cuộc thi Khởi nghiệp quốc gia 2024 của VCCI; giải nhì hạng mục đổi mới sáng tạo tại UNIV.STAR 2024 do Sở KH-CN TP.HCM phối hợp Jeonbuk Innovation Center (Hàn Quốc); cùng giải nhì cuộc thi Sáng tạo xanh trong sinh viên 2025.

Thạc sĩ Trần Thành, giảng viên, chuyên viên nghiên cứu Viện Khoa học liên ngành Trường ĐH Nguyễn Tất Thành, nhận định: "Green Choice là mô hình có tiềm năng phát triển nếu được đầu tư đúng hướng, bởi dự án đồng thời đáp ứng 3 trụ cột của nông nghiệp bền vững: kinh tế, môi trường và xã hội. Sản phẩm phân hữu cơ từ vỏ sầu riêng giúp nông dân giảm phụ thuộc phân bón hóa học, tiết kiệm chi phí vận chuyển và xử lý chất thải; quá trình xử lý sử dụng vi sinh vật phân giải sinh học, hạn chế phát thải khí nhà kính và giảm ô nhiễm đất, nước; đồng thời thay đổi nhận thức cộng đồng về giá trị chất thải nông nghiệp và tạo sinh kế cho lao động địa phương".