Dù chỉ mắc một lần trong đời những bệnh này nhưng không chủ quan

Theo bác sĩ CK1 Thạch Ngọc Anh Thư - Phòng khám Nhi Đồng 315, chi nhánh 714 đường 30/4, phường Tân An, TP.Cần Thơ, dù những bệnh sởi, quai bị, thủy đậu chỉ mắc một lần trong đời cũng nên nhận biết sớm và chủ động phòng ngừa chính là cách bảo vệ bản thân và cộng đồng tốt nhất.

Những bệnh "chỉ mắc một lần trong đời"

Trong cuộc đời, có một số bệnh chỉ mắc một lần duy nhất, vì sau khi khỏi bệnh, cơ thể sẽ hình thành kháng thể đặc hiệu giúp miễn dịch bền vững suốt đời. Nhiều người tin rằng những bệnh này là vô hại, thậm chí coi đó là "điều nên trải qua để có miễn dịch tự nhiên".

Tuy nhiên, theo bác sĩ CK1 Thạch Ngọc Anh Thư - Phòng khám Nhi Đồng 315 chi nhánh 714 đường 30/4, phường Tân An, TP.Cần Thơ, tư vấn: Tâm lý chủ quan trước những bệnh chỉ mắc một lần trong đời và chờ mắc để tạo miễn dịch là quan niệm sai lầm. Vì những bệnh này có thể gây biến chứng nặng, thậm chí tử vong, đặc biệt ở trẻ em, phụ nữ mang thai hoặc người có sức đề kháng yếu. Vì vậy, hiểu rõ để nhận biết sớm và chủ động phòng ngừa chính là cách bảo vệ bản thân và cộng đồng tốt nhất".

Các bệnh chỉ mắc một lần trong đời

Thủy đậu - không đơn giản chỉ là sẹo xấu!

Thủy đậu - dân gian còn gọi là bệnh trái rạ, là một bệnh truyền nhiễm do virus Varicella-zoster gây ra, lây nhanh qua hô hấp hoặc tiếp xúc trực tiếp với dịch tiết từ các bóng nước.

Bệnh trải qua 4 giai đoạn:

Mặc dù bệnh biểu hiện bên ngoài chỉ là những mụn nước nhưng nếu không chăm sóc đúng cách, bệnh có thể dẫn tới nhiễm trùng da gây sẹo ảnh hưởng đến thẩm mỹ. Quan trọng hơn virus gây bệnh hoàn toàn có thể đến các cơ quan nội tạng gây viêm phổi nặng, viêm não, để lại nhiều di chứng nặng nề, thậm chí có thể tử vong đặc biệt với trẻ nhỏ và phụ nữ mang thai. Bên cạnh đó, dù đã lui bệnh, virus sẽ "ngủ" trong cơ thể và có thể tái hoạt khi miễn dịch yếu, đưa đến bệnh zona thần kinh gây đau rát kéo dài.

Những dấu hiệu gợi ý bệnh thủy đậu trở nặng như: sốt cao, đau đầu, nôn ói, co giật, rối loạn thần kinh, khó thở…

Sởi - căn bệnh tưởng "xưa cũ" nhưng có thể gây tử vong

Sởi là bệnh thứ hai được đề cập trong danh sách các bệnh chỉ gây bệnh một lần trong đời. Đây là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Morbillivirus gây ra, lây lan rất nhanh qua dịch tiết đường hô hấp và virus này có thể tồn tại trong không khí đến 2 giờ sau khi người bệnh ho hoặc hắt hơi.

Bệnh sởi cũng trải qua 4 giai đoạn với các dấu hiệu đặc trưng như sốt cao, ho, sổ mũi trong khoảng 2-4 ngày, sau đó người bệnh sẽ phát ban dạng dát sẩn, khi căng da thì ban biến mất, xuất hiện theo trình tự từ sau tai, đến mặt, cổ, thân mình và lan ra tứ chi. Ở giai đoạn hồi phục, ban sẽ nhạt màu dần và để lại vết thâm vằn da hổ.

Ẩn sau biểu hiện bên ngoài rõ ràng này là những mối nguy hiểm đến tính mạng và hệ lụy lâu dài với các di chứng thần kinh sau viêm não, viêm phổi và tiêu chảy kéo dài. Những dấu hiệu cho thấy bệnh trở nặng như: lơ mơ, co giật, khó thở, tiêu chảy kéo dài…

Trong 3 tháng đầu năm 2025, tại Cần Thơ ghi nhận khoảng 300 trường hợp mắc bệnh, chưa kể số trẻ ở các tỉnh lân cận khám, điều trị tại Bệnh viện Nhi đồng Cần Thơ. Trong đó, khoảng 90% các ca bệnh chưa tiêm hoặc chưa rõ tiền sử tiêm ngừa sởi, khoảng 10% còn lại có tiêm vắc xin sởi.

Biện pháp tốt nhất để phòng ngừa bệnh sởi chính là tiêm vắc xin. Tại Việt Nam, hiện có các vắc xin phòng bệnh sởi thông dụng như MVVac (sởi đơn), MMR hay Priorix (vắc xin phối hợp sởi - quai bị - rubella). Trẻ cũng có thể ngừa sởi với vắc xin MMRV (phối hợp sởi - quai bị - rubella - thủy đậu).

Quai bị - sưng tuyến mang tai nhưng hậu quả vô sinh

Quai bị cũng là một bệnh truyền nhiễm cấp tính lây qua dịch tiết mũi họng do Mumps virus gây ra. Với biểu hiện điển hình là sốt, sưng đau vùng mang tai một hoặc hai bên. Khi mắc phải, người bệnh sẽ rất mệt mỏi, gặp khó khăn trong việc nhai nuốt. Tuy nhiên đây chỉ là bề nổi của tảng băng chìm. Bên dưới là một loạt các nguy hại cho sức khỏe và sinh sản. Khoảng 30% nam giới bị viêm tinh hoàn và 7% nữ giới viêm buồng trứng do quai bị có thể gây vô sinh. Ngoài ra, nếu virus tấn công hệ thần kinh dẫn đến viêm não - màng não hoặc có thể gây viêm tụy cấp.

Vắc xin - "lá chắn vàng" bảo vệ sức khỏe bản thân và cộng đồng

Qua tìm hiểu về những bệnh chỉ mắc một lần trong đời nêu trên, phần nào chúng ta đã nhận ra những hậu quả nghiêm trọng khi để mắc bệnh tự nhiên. Nhưng thật may mắn vì ngày nay, với Y học ngày càng phát triển, những bệnh hoàn toàn có thể phòng tránh bằng cách tạo miễn dịch chủ động từ chương trình tiêm chủng.

Bác sĩ CK1 Thạch Ngọc Anh Thư - Phòng khám Nhi Đồng 315 chi nhánh 714 đường 30/4, phường Tân An, TP.Cần Thơ, cho biết: "Với bệnh thủy đậu, chỉ 2 liều vaccine đã có thể bảo vệ lên đến 85-90%. Bệnh sởi có thể được phòng ngừa bằng vaccine sởi đơn hoặc một sự kết hợp hoàn hảo trong bảo vệ kép cả bệnh sởi và quai bị trong mũi tiêm MMR hay PRIORIX với hiệu quả hơn 95%.

Theo các khuyến cáo mới nhất, chúng ta có thể khởi động lịch tiêm bảo vệ cho trẻ em ngay từ lúc 9 tháng tuổi. Việc tiêm sớm này sẽ góp phần tăng cường miễn dịch trong cộng đồng và tăng hiệu quả bảo vệ cho trẻ dưới 1 tuổi là những đối tượng nguy cơ rất dễ nhiễm bệnh và biến chứng".

Hệ Thống Y Tế 315 hiện đã có hơn 170 phòng khám chuyên khoa trên toàn quốc dành cho từng lứa tuổi, giới tính và loại bệnh riêng. Gồm có: Nhi Đồng 315, Tiêm Chủng Nhi 315, Phụ Sản 315, Mắt 315, Tim Mạch - Tiểu Đường 315 và Tâm Thần -Tâm Lý Nhi Khoa 315.

Hệ thống Y tế Nhi Đồng 315 và Tiêm chủng 315 cung cấp dịch vụ nhi khoa toàn diện bao gồm: khám bệnh (khám tổng quát và khám chuyên khoa); dịch vụ xét nghiệm, tiêm ngừa; tư vấn dinh dưỡng, theo dõi sự tăng trưởng và phát triển của trẻ từ sơ sinh, nhũ nhi đến độ tuổi nhi đồng, thiếu niên.

Tại Cần Thơ, Hệ thống y tế Nhi Đồng 315 đã có 6 phòng khám Nhi Đồng 315 và Tiêm Chủng Nhi 315 tại các địa chỉ sau:

…………………………….

Hệ thống Y Tế 315:

Hotline: 0901.315.315