Định vị doanh nghiệp nhà nước trong nền kinh tế

Ngày 14-10, hội thảo khoa học Vai trò của doanh nghiệp nhà nước trong các ngành trọng điểm của nền kinh tế, góc nhìn từ ngành hàng không do Tạp chí Cộng sản tổ chức.

Ông Lê Hải Bình - Thứ trưởng thường trực Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch - cho rằng sau nhiều nghị quyết đột phá của Bộ Chính trị như phát triển kinh tế tư nhân, dự thảo phát triển kinh tế nhà nước, doanh nghiệp nhà nước đang được xây dựng. 

Cần đóng vai trò định vị bản sắc cho quốc gia

Ông Bình cho rằng doanh nghiệp nhà nước đóng vai trò quan trọng xác lập bản sắc quốc gia khi ra thế giới, trong đó có Vietnam Airlines vốn được định vị là hãng hàng không quốc gia. Bởi theo Brand Finance, trong số những thương hiệu lớn nhất Việt Nam, doanh nghiệp nhà nước chiếm tỉ trọng lớn nhất, đóng vai trò quan trọng phát huy bản sắc quốc gia và phát triển chính doanh nghiệp. 

Vì vậy để doanh nghiệp nhà nước đóng góp, bảo tồn, gìn giữ và phát huy bản sắc, ngược lại bản sắc giúp doanh nghiệp nhà nước đứng vững và phát triển, ông Bình cho rằng cần phải nâng cao nhận thức về vấn đề này, dành nguồn nhân lực để trực tiếp tương tác, việc phân cấp phân quyền cho doanh nghiệp gắn với lựa chọn con người; quản trị doanh nghiệp hiệu quả và chuyển đổi số.

PGS.TS Nguyễn Văn Phúc, nguyên Tổng biên tập Tạp chí Cộng sản, cũng cho rằng cần có những tập đoàn mạnh khẳng định thương hiệu Việt Nam. Ví dụ nói đến Hàn Quốc là Samsung, Nhật Bản là Honda, vậy với Việt Nam đó là thương hiệu nào?

Ông Phúc cho rằng cần làm rõ hơn cách thức nhà nước can thiệp vào nền kinh tế qua chính sách kinh tế, công cụ tài chính, kinh tế. Việc can thiệp cần phải tôn trọng quyền tự do kinh doanh của doanh nghiệp nhà nước; chỉ can thiệp khi tác động đến lợi ích cộng đồng, dân cư và lợi ích quốc gia, dân tộc; trong trường hợp đòi hỏi nhà nước phải can thiệp như câu chuyện giá nhà đất cao để trả lời câu hỏi, doanh nghiệp nhà nước nên hiện diện ở đâu và vận hành thế nào để phát huy vai trò.

Đổi mới tư duy quản lý với doanh nghiệp nhà nước

Phó chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho hay vừa qua Quốc hội đã thông qua Luật số 68 sửa đổi, bổ sung Luật số 69 về quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp, là một bước tiến thể chế quan trọng. 

Trong đó phân cấp và nâng cao trách nhiệm cơ quan đại diện chủ sở hữu, đổi mới tư duy quản lý để không sai và tạo ra giá trị. Trong đó xác định nguyên tắc quản lý vốn theo thông lệ quốc tế, gắn trách nhiệm cơ quan đại diện chủ sở hữu với hiệu quả đầu tư, quyền tự chủ của doanh nghiệp. 

Dẫn ra câu chuyện của Vietnam Airlines khi từng có giai đoạn doanh thu sụt giảm tới 80% và đứng trước nguy cơ mất khả năng thanh khoản, nhưng nhận sự hỗ trợ, doanh nghiệp đã phục hồi mạnh, đã chỉ ra nhiều kinh nghiệm quý về mô hình quản trị hiện đại, chiến lược phát triển dài hạn, tầm nhìn đầu tư công nghệ và phát triển nguồn nhân lực. 

Theo đó, ông Thanh cũng cho biết trong quá trình xây dựng dự thảo nghị quyết về phát triển kinh tế nhà nước, Chính phủ đang xem xét, đề xuất một số mục tiêu và định hướng cụ thể.

Trong đó có việc hình thành một số tập đoàn, doanh nghiệp nhà nước quy mô lớn đủ sức cạnh tranh quốc tế, hướng tới có ít nhất 3 doanh nghiệp lọt vào nhóm 500 doanh nghiệp có doanh thu lớn nhất thế giới (Fortune Global 500) và 100% tập đoàn, tổng công ty nhà nước áp dụng các nguyên tắc quản trị tiên tiến theo chuẩn mực OECD.

Do đó ông kỳ vọng một số doanh nghiệp nhà nước trong lĩnh vực hàng không hoàn toàn có thể vươn lên trở thành những doanh nghiệp hàng đầu khu vực. Trên cơ sở đó tiếp tục hoàn thiện cơ chế huy động và sử dụng vốn, phát huy hợp tác công tư, khuyến khích doanh nghiệp nhà nước dẫn dắt chuỗi liên kết với tư nhân, thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện, gắn phát triển kinh tế với bảo vệ môi trường và trách nhiệm xã hội.