Đề nghị bổ sung cơ quan báo chí truyền thông chủ lực ở một số địa phương, đơn vị

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, có ý kiến đề nghị cân nhắc bổ sung cơ quan báo chí truyền thông chủ lực đa phương tiện ở một số địa phương hoặc một số đơn vị đã xây dựng được uy tín.

Sáng nay, tại Quốc hội, Bộ trưởng Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Văn Hùng thừa ủy quyền của Thủ tướng trình bày tờ trình dự án Luật Báo chí (sửa đổi).

Bộ trưởng Nguyễn Văn Hùng cho biết, dự thảo bổ sung quy định về vị trí của báo chí: “Báo chí ở nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là báo chí cách mạng...” để khẳng định tính lịch sử, tính cách mạng của báo chí, hướng đến mục tiêu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, xây dựng nền báo chí chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại.

Dự thảo quy định các nguyên tắc về mô hình hoạt động, kinh tế báo chí, mở rộng không gian hoạt động của báo chí để phát triển trong bối cảnh sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy, đáp ứng yêu cầu thông tin, tuyên truyền trong kỷ nguyên mới.

Theo tờ trình, dự thảo bổ sung quy định cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện là cơ quan báo chí có nhiều loại hình báo chí, cơ quan báo chí trực thuộc; có cơ chế đặc thù về tài chính theo quy định của Chính phủ. Cơ quan này được thành lập phù hợp với chiến lược phát triển và quản lý hệ thống báo chí được Thủ tướng phê duyệt. Cơ quan báo và phát thanh, truyền hình là cơ quan báo chí thuộc tỉnh ủy, thành ủy, có nhiều loại hình báo chí, sản phẩm báo chí.

Dự thảo bổ sung quy định về hoạt động của cơ quan báo chí trên không gian mạng phải tuân thủ quy định pháp luật về báo chí, về an ninh mạng, quy định về tôn chỉ, mục đích và phù hợp với các điều ước quốc tế. Kênh nội dung của cơ quan báo chí trên không gian mạng là sản phẩm báo chí. Cơ quan báo chí thông báo với cơ quan quản lý nhà nước khi mở các kênh nội dung trên không gian mạng.

Dự thảo sửa đổi quy định 2 loại hình báo chí (báo chí in, báo chí điện tử), phân định rõ báo chí in gồm báo in và tạp chí in; loại hình báo chí điện tử gồm báo điện tử và tạp chí điện tử để không gây nhầm lẫn, khắc phục bất cập của Luật Báo chí năm 2016. Dự thảo mới cũng kế thừa quy định 2 loại hình báo chí (báo nói, báo hình) của Luật Báo chí 2016.

Dự thảo bổ sung khái niệm về tạp chí để phân biệt rõ báo, tạp chí, chống “báo hóa” tạp chí. Theo đó, tạp chí là sản phẩm báo chí đăng tải tin, bài có tính chất chuyên biệt, chuyên ngành, trao đổi, hướng dẫn nghiệp vụ theo tôn chỉ, mục đích quy định trong giấy phép; chỉ cập nhật tin tức, sự kiện về hoạt động, lĩnh vực hoạt động của cơ quan chủ quản, bao gồm tạp chí in và tạp chí điện tử. Tạp chí khoa học là sản phẩm báo chí xuất bản định kỳ để công bố kết quả nghiên cứu khoa học, thông tin về hoạt động khoa học chuyên ngành.

Đáng chú ý, dự thảo bổ sung điều kiện xét cấp thẻ nhà báo lần đầu phải qua lớp bồi dưỡng nghiệp vụ báo chí, đạo đức nghề nghiệp do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phối hợp với Hội Nhà báo Việt Nam tổ chức. Đối với lãnh đạo các cơ quan báo chí đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch có văn bản đồng ý bổ nhiệm thì không áp dụng điều kiện này.

Dự thảo bỏ quy định về kỳ hạn thẻ nhà báo. Quy định thời hạn sử dụng thẻ nhà báo là 5 năm tính từ ngày cấp thẻ và được ghi trên thẻ. Hết thời hạn sử dụng thẻ nhà báo, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xét cấp đổi thẻ nhà báo.

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh cho biết, dự thảo luật tiếp tục xác định có 4 loại hình báo chí, đồng thời, sửa đổi tên gọi thành báo chí in, báo nói, báo hình và báo chí điện tử. Ủy ban cho rằng việc thay đổi cách gọi trên cần xem xét kỹ lưỡng để bảo đảm thống nhất với thuật ngữ chuyên ngành, mang tính phổ quát.

Ủy ban đề nghị nghiên cứu sử dụng các khái niệm báo in, phát thanh, truyền hình, báo điện tử để phù hợp với thực tiễn tại Việt Nam và quốc tế. 

Ủy ban cơ bản thống nhất với việc bổ sung các quy định về “cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện”. Tuy nhiên, ông Nguyễn Đắc Vinh đề nghị tiếp tục nghiên cứu, làm rõ nội hàm, tiêu chí xác định và cơ chế đặc thù tài chính của các cơ quan truyền thông chủ lực đa phương tiện. 

Có ý kiến cho rằng ngoài 6 cơ quan báo chí được xác định chủ lực hiện nay, cần cân nhắc bổ sung cơ quan báo chí truyền thông chủ lực đa phương tiện ở một số địa phương hoặc một số đơn vị đã xây dựng được uy tín, có vị trí nhất định trong hoạt động báo chí.

Về hoạt động báo chí trên không gian mạng, Ủy ban đề nghị nghiên cứu, bổ sung các quy định nhằm thúc đẩy hoạt động của báo chí trên không gian mạng. Ủy ban cũng đề nghị bổ sung quy định về trách nhiệm pháp lý của các nền tảng mạng xã hội nước ngoài trong trường hợp kênh nội dung trên không gian mạng của cơ quan báo chí bị xâm nhập, sửa đổi thông tin có nội dung vi phạm pháp luật...

Ngoài ra, đề nghị nghiên cứu có quy định nguyên tắc về cơ chế thực hiện thỏa thuận, trách nhiệm của cơ quan báo chí và cơ quan, tổ chức liên quan trong việc bảo đảm quyền tác giả, quyền liên quan đối với tác phẩm báo chí trên không gian mạng, tác phẩm báo chí có sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI).