Đài tưởng niệm nạn nhân COVID-19: Bức tường với các ô cửa ký ức

Việc xây dựng không gian tưởng niệm nạn nhân Covid-19 là một việc làm cụ thể nhất để tưởng nhớ những người đã mất.

Đây cũng là nơi tri ân đội ngũ y bác sĩ đã tham gia cứu chữa bệnh nhân và tôn vinh tinh thần đoàn kết, tương trợ lẫn nhau của người dân khắp mọi miền đất nước trong và sau mùa dịch.

Là một người dân TP, đã trải qua nhiều cung bậc cảm xúc trong mùa dịch bệnh và một chút khả năng về nghề nghiệp của mình, tôi gửi đến quý báo một ý tưởng của tôi về đài tưởng niệm nạn nhân Covid-19 dự kiến xây dựng trong khuôn viên khu đất số 1 Lý Thái Tổ.

Đài tưởng niệm được thiết kế theo hướng bám vào nền tảng ý niệm về sự liên kết giữa quá khứ và hiện tại. Không gian này sẽ là địa điểm mọi người đến để chiêm nghiệm về các sự việc đã xảy ra trong dịch bệnh, cũng là nơi đến để trải lòng, đối diện.

Công trình theo tôi nên tập trung vào thể hiện không gian có sự liên kết ẩn dụ giữa con người với các khối kiến trúc có tính biểu tượng, gợi mở sự liên tưởng, chiêm nghiệm một cách cô đọng nhất.

Không gian này khi đến đây mọi người được dẫn dắt từng cung bậc cảm xúc, tạo liên tưởng đến mất mát đau thương nhưng cũng không quên tinh thần kiên cường chống chọi với dịch bệnh để hướng tới một cuộc sống với tương lai tươi đẹp phía trước. Công trình như một cầu nối sinh hoạt, vui chơi chứ không khép kín, không quá u buồn hoặc nghiêm trang.

Tôi nghĩ đến hình ảnh các khu phố yên tĩnh khi cách ly bởi dịch bệnh với các tòa nhà có ô cửa khép kín như tấm khiên bảo vệ. Các ô cửa cũng gợi hình ảnh các gia đình, các số phận được chở che hay có thể là sự ngóng trông hay đơn giản là cầu mong vượt qua vấn nạn.

Bên cạnh đó là những ô cửa sáng đèn biểu hiện niềm vui, tin tốt lành. Những ô cửa sáng đèn, ô cửa của niềm tin hy vọng cho những tháng ngày sắp tới - là các ô cửa mở toang đón người trở về hay đón chào các thiện nguyện viên đến hỏi thăm, giúp đỡ.

Công trình có thể có bố cục tam giác, tạo bởi các mảng tường bê tông sơn trắng trổ nhiều ô cửa. Các mảng tường sắp đặt song song tạo thành các lối đi, khi đi qua những lối này sẽ tạo cảm giác hòa vào công trình, để nhớ về những con đường mùa cách ly dịch bệnh, mời gọi liên tưởng quá khứ và hiện tại, giữa thực và ảo khi nghĩ về một hành trình khó khăn đã trải qua.

Bên ngoài khối biểu tượng là các lối đi bộ bao quanh, có các bậc cấp là nơi dừng chân khi đến thăm công trình, là không gian sinh hoạt ngoài trời với các sự kiện triển lãm chuyên đề, sinh hoạt cộng đồng.

Tôi đề xuất đặt đài tưởng niệm nạn nhân Covid-19 ở phía sau khu đất, xa các tuyến đường để tránh ồn ào. Kết hợp khuôn viên xung quanh, các công trình hiện hữu thì khu tưởng niệm sẽ thành điểm nhấn về cảnh quan cho toàn khu vực.

* NSND Trần Ngọc Giàu (Chủ tịch Hội Sân khấu TP.HCM):

Nhớ tinh thần cứu người, vì cộng đồng

Công trình biểu tượng đồng lòng vượt qua COVID-19 là việc cần làm, mang ý nghĩa tâm linh rất lớn.

Theo tôi, công trình này không chỉ tưởng niệm những người đã mất mà quan trọng là nhắc nhớ chúng ta về một giai đoạn cực kỳ khó khăn nhưng mọi người sống rất nghĩa tình, gắn kết và biết nghĩ cho nhau.

Trong những tháng ngày căng thẳng đó, chỉ riêng chuyện giữ gìn cho mình không bị nhiễm bệnh đã khiến người ta quá stress rồi. Tuy nhiên có những người không ngại rủi ro, vẫn dấn thân tùy sức mình mà giúp đỡ mọi người trong cộng đồng. Nếu ai cũng ngại rủi ro sẽ không ai dám lao ra giúp đỡ người khác.

Tôi còn nhớ Hội Sân khấu TP.HCM cũng đã xây dựng một điểm hỗ trợ gọi là Bếp thương Sài Gòn.

Mỗi ngày các nghệ sĩ, nhà hảo tâm cùng chung tay nấu cơm chuyển đến những vùng bị phong tỏa cho bà con, chia thực phẩm, vật dụng cần thiết đến những nơi cần kíp. Lúc đó hễ bếp "hê" lên một tiếng cần gì là hôm sau có ngay nhà hảo tâm, những người tốt góp sức hỗ trợ liền. Họ đóng góp đầy sự tin tưởng mà không cần minh bạch, công khai gì hết.

Nghĩa là tinh thần cứu người, vì cộng đồng của người dân TP là trên hết. Đó chính là sức mạnh to lớn để chúng ta vượt qua mọi khó khăn. Công trình biểu tượng đồng lòng vượt qua COVID-19 nên toát lên tinh thần đó để luôn nhắc nhớ người dân về tình người, sự gắn kết, sự quên mình, đó là cách sống hết sức đẹp đẽ để chúng ta không lùi bước trước bất kỳ khó khăn nào.

* Ông Lê Nguyên Hiều (Chủ tịch Hội Nghệ sĩ múa TP.HCM):

Phát huy ý nghĩa của 2 chữ "đồng lòng"

Tôi ủng hộ chủ trương làm công trình biểu tượng đồng lòng vượt qua COVID-19 của TP. Tuy nhiên tôi muốn gọi đó là khu tưởng niệm, trong đó sẽ có tượng đài chính và một không gian xung quanh.

Không gian này sẽ là không gian văn hóa, cần bố trí sao cho phù hợp cảnh quan đô thị, có thẩm mỹ và toát lên tinh thần mà đài tưởng niệm hướng tới.

Tôi muốn khu tưởng niệm này như một không gian sinh hoạt cộng đồng để thu hút người dân đến đây. Đài tưởng niệm không quá bi thương mà phải thể hiện sự vươn lên của TP sau đại dịch.

Sự vươn lên chứng tỏ chính quyền rất quan tâm đến người dân, từ đó tạo điều kiện cho TP tiếp tục phát triển trong giai đoạn mới. Cảnh quan xung quanh nên tạo thành một khối đoàn kết thống nhất, tính nghĩa tình, đùm bọc lẫn nhau của người dân TP.

Tôi nghĩ rằng với một khu tưởng niệm ý nghĩa như thế chúng ta nên có sự chuẩn bị cẩn thận, chu đáo ở mọi khâu.

Từ lên ý tưởng, thiết kế, lấy ý kiến người dân, chuyên gia, họp bàn thống nhất… không có gì phải gấp để kịp tiến độ, cứ chuẩn bị thật kỹ, làm thật tốt thì mới phát huy ý nghĩa của công trình biểu tượng đồng lòng vượt qua COVID-19 lắng đọng, đi vào lòng người dân.