Đại biểu Quốc hội: Hàng trăm ngàn phiên livestream mỗi ngày, làm sao chặn hàng giả, quảng cáo sai?

Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh (Lâm Đồng) nhận xét việc kiểm soát hàng trăm ngàn phiên livestream cho mỗi ngày là một thách thức lớn. Vì vậy cần có giải pháp để giám sát, ngăn chặn vi phạm.

Sáng 30-9, góp ý tại Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách về dự Luật Thương mại điện tử, đại biểu Trịnh Thị Tú Anh (Lâm Đồng) cảnh báo có nhiều hình thức rủi ro như hàng giả, hàng nhái, quảng cáo sai sự thật trong lĩnh vực mua sắm này.

Đề xuất bổ sung trách nhiệm chủ động bồi thường

Bà Trịnh Thị Tú Anh đề nghị dự án luật phải bổ sung quy định các sàn thương mại điện tử và nền tảng livestream phải chịu trách nhiệm chủ động bồi thường thiệt hại trong trường hợp sản phẩm quảng bá được thông qua thuật toán ưu tiên, hiển thị của nền tảng bị xác định là gây hại cho người tiêu dùng.

“Quy định như vậy sẽ tạo động lực tài chính mạnh mẽ, buộc các nền tảng phải tự sàng lọc nội dung kỹ càng hơn, thay vì để hàng giả, hàng kém chất lượng được bày bán công khai trên các sàn”, bà Tú Anh nêu rõ.

Ngoài ra, dự luật cần có quy định yêu cầu các nền tảng công khai thông tin về sản phẩm như nguồn gốc, chất lượng và các thông số liên quan trước khi giao dịch hoàn tất, giúp người mua đưa ra các quyết định mua sắm sáng suốt và giảm thiểu rủi ro bị lừa đảo.

Về cơ chế giải quyết tranh chấp, bà chỉ ra các quy định hiện tại đang quá phức tạp khiến người tiêu dùng rơi vào thế bất lợi, nhất là khi phải đối mặt với các doanh nghiệp lớn.

Bà đề nghị cần có một cơ quan giải quyết tranh chấp thương mại điện tử độc lập hoặc xây dựng hệ thống trọng tài điện tử với thủ tục đơn giản, chi phí thấp và khả năng thực thi quyết định được một cách nhanh chóng.

Điều này giúp người tiêu dùng dễ dàng bảo vệ quyền lợi của mình, không bị vướng những rào cản về hành chính.

Đồng thời, bà đề nghị cần bổ sung các quy định về tố tụng tập thể, cho phép thành lập một nhóm lớn người tiêu dùng đứng ra khởi kiện để yêu cầu bồi thường thiệt hại.

Theo bà, điều này sẽ tăng cường sức mạnh pháp lý, tạo sự cân bằng giữa người tiêu dùng và các tập đoàn công nghệ lớn.

Về trách nhiệm pháp lý liên đới, trong dự thảo, trách nhiệm này đa phần đang bị phân tán, khiến các nền tảng có thể né tránh nghĩa vụ.

Bà khẳng định các nền tảng không thể viện cớ “chỉ là nơi trung gian” để thoái thác trách nhiệm. Bởi thuật toán họ thiết kế ảnh hưởng trực tiếp tới nội dung mà người tiêu dùng tiếp cận.

"Cần quy định rõ ràng các nền tảng phải minh bạch hóa các tham số chính, đặc biệt là những yếu tố liên quan đến phân phối quảng cáo và hiển thị nội dung bán hàng", đại biểu nói.

Đại biểu Trịnh Thị Tú Anh chỉ ra việc kiểm soát hàng trăm ngàn phiên livestream cho mỗi ngày là một thách thức lớn.

Bà kiến nghị chuyển giao một phần nghĩa vụ giám sát sơ cấp cho các nền tảng, yêu cầu các nền tảng chủ động, tự động phát hiện và ngăn chặn vi phạm như nội dung quảng cáo lừa đảo, giả mạo.

Các cơ quan quản lý sẽ chuyển sang vai trò giám sát việc tuân thủ và trình tự kiểm soát của các nền tảng, đảm bảo các nền tảng thực hiện nghiêm túc nghĩa vụ. Việc này có thể kết hợp với hệ thống VNeID đang triển khai.

Đề xuất cơ quan đặc thù giải quyết khiếu nại cho người mua hàng qua thương mại điện tử, livestream

Đại biểu Nguyễn Hải Nam (TP Huế) cũng cho rằng do đặc thù diễn ra trên không gian mạng nên sẽ có chuyện người tiêu dùng hiểu không chính xác về sản phẩm như không gian thật.

Vì vậy, ông cho rằng cần cơ quan đặc thù hơn để giải quyết khiếu nại cho người mua hàng qua thương mại điện tử, nền tảng livestream.

Phạm vi của dự thảo đang nêu 2 khái niệm nền tảng giao dịch điện tử và nền tảng mạng xã hội, đại biểu đề xuất cần làm rõ chức năng hai nền tảng này.

Giải trình tại phiên họp, về góc độ bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cho hay Quốc hội đã thông qua Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng sửa đổi và có hiệu lực.

Đồng thời với đó, dưới góc độ xử lý hàng giả, hàng nhái, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, gian lận thương mại. Những nội dung này đã được "gia cố" trong dự thảo luật, dự án luật.

Ông thông tin hiện Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số của Bộ sẽ chịu trách nhiệm quản lý nhà nước, đồng thời có thêm một phần nhiệm vụ làm sao đứng ra mang tính chất kết nối, kết nối giải quyết tranh chấp giữa người tiêu dùng và doanh nghiệp.

Bên cạnh đó, các cơ chế giải quyết tranh chấp khác có thể vận dụng vào quy định của Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng. Trong đó đã quy định rất rõ có 4 phương thức để giải quyết tranh chấp giữa người tiêu dùng và doanh nghiệp, bao gồm có thương lượng, hòa giải, trọng tài và có thể là ra tòa án.

Liên quan trách nhiệm của người trung gian nền tảng, ông cho biết sẽ tiếp thu, rà soát ngay lại Luật Chất lượng hàng hóa mới được Quốc hội thông qua để bổ sung thêm quy định liên quan đến truy xuất nguồn gốc...