Đặc sản Thái Nguyên phủ phấn trắng xóa, mùi thơm lạ, để vài tháng không hỏng

Ở Ba Bể, Thái Nguyên có một loại trái đặc sản tỏa mùi thơm khiến nhiều người liên tưởng tới hương cốm, nếp cái hoa vàng hoặc lá dứa. Loại trái này có thể chế biến thành nhiều món ăn hấp dẫn, thơm ngon.

Khi khám phá hồ Ba Bể - 1 trong 20 hồ nước ngọt đặc biệt của thế giới nằm tại Thái Nguyên, ngoài trải nghiệm lênh đênh trên thuyền ngắm cảnh hồ, thăm bản Pác Ngòi, động Hua Mạ, thác Đầu Đẳng,... du khách còn có thể thưởng thức ẩm thực hấp dẫn của bà con địa phương.

Mâm cơm mời khách ở đây thường không thể thiếu thịt lợn quay, xôi trám, khâu nhục, cá suối chiên giòn, tôm hồ rang lá chanh... và các món chế biến từ đặc sản bí xanh thơm.

Bí xanh thơm Ba Bể được người dân Thái Nguyên (khu vực Bắk Kạn cũ) trồng từ lâu đời, nhất là tại các xã Thượng Minh, Chợ Rã, Ba Bể… Với điều kiện khí hậu mát mẻ, thổ nhưỡng phù hợp, giống bí này sinh trưởng tốt, có mùi thơm và hương vị đặc trưng.

Khác với bí xanh thông thường, bí xanh thơm Ba Bể có thân, lá, hoa, quả đều có mùi thơm, với hai loại là bí xanh và bí phấn. Bí phấn sẽ có lớp phấn phủ trắng xóa bên ngoài vỏ, khi chạm vào phấn bám kín bàn tay. 

Cả hai loại đều có vỏ rất cứng, dày nên bảo quản được tới 3 tháng mà không lo thối hỏng cũng không cần tới các hóa chất bảo quản. Trước đây, bà con thường lấy bí xanh thơm làm thức ăn dự trữ trong mùa đông khan hiếm rau xanh hay mùa mưa bão.

Mùi thơm của loại bí này rất lạ, khiến nhiều người liên tưởng tới mùi gạo nếp cái hoa vàng, mùi cốm hay lá dứa. Không chỉ thơm, bí xanh thơm Ba Bể còn rất ngon, giàu dinh dưỡng, do đó được phát triển thành giống bí đặc sản.

Chị Quỳnh Mai, chủ một homestay ở Bó Lù, ven hồ Ba Bể, cho biết từ tháng 4 đến tháng 10, mâm cơm đặc sản đãi khách thường không thể thiếu 1-2 món chế biến từ bí xanh thơm như: luộc, nấu canh, cuốn thịt hấp hay làm nộm.

"Bí xanh thơm khi luộc sẽ tỏa mùi hương rất đặc trưng khiến nhiều du khách bất ngờ, tưởng rằng khi luộc đầu bếp đã cho thêm gia vị nào khác. Miếng bí xanh mướt, có độ bùi dẻo, ăn ngọt, không hậu chua, chỉ cần chấm thêm chút vừng là đậm đà", chị Mai nói.

Bí xanh thơm đem ninh với xương, nấu với thịt đều có mùi hương rất cuốn hút, khác các loại bí thông thường. 

Một trong những món được du khách rất ưa thích tại Ba Bể là nộm bí xanh thơm. Theo chị Mai, bí xanh được bỏ vỏ, rửa sạch rồi nạo sợi. Những sợi bí sẽ phải ngâm qua nước muối loãng rồi bóp kỹ để khử mùi hăng của bí khi còn sống.

Nước trộn nộm được pha từ muối, giấm chua, đường, hạt tiêu và ớt. Nộm bí xanh chua chua, ngọt ngọt, thêm chút ngò gai, lạc rang đập nhỏ trở thành món giải ngán hấp dẫn trong mâm cỗ.

Những năm gần đây, nhiều doanh nghiệp, hợp tác xã ở Thái Nguyên đầu tư vào nghiên cứu, chế biến bí xanh thơm thành các sản phẩm sạch như trà bí xanh thơm, bí thái lát, bột bí, mứt bí... Nhiều sản phẩm đạt OCOP, được thị trường ưa chuộng.

Tại Ba Bể, du khách còn có thể ghé thăm những vườn trồng bí xanh thơm để trải nghiệm chăm sóc, thu hoạch cùng bà con. Khung cảnh vườn bí xanh mướt, trái lúc lỉu dưới những giàn tre trở thành bối cảnh check-in khá thú vị.