Cổng Tò Vò ở đặc khu Lý Sơn là di tích quốc gia

Ngày 10.9, ông Nguyễn Văn Hùng, Bộ trưởng Bộ VH-TT-DL, đã ký quyết định xếp hạng danh lam thắng cảnh Cổng Tò Vò ở đặc khu Lý Sơn (Quảng Ngãi) là di tích quốc gia.
Cổng Tò Vò ở phía tây Đảo Lớn (một trong hai hòn đảo thuộc đặc khu Lý Sơn), với vòm dài 9 m, cao 2,5 m, hình thành từ phun trào núi lửa và mài mòn của sóng biển hàng nghìn năm trước. Đây là điểm check - in nổi tiếng. Tên gọi Cổng Tò Vò bắt nguồn từ đặc điểm của vòm đá bazan lộ thiên có hình dạng giống tổ ong tò vò.
Theo hồ sơ di tích, vòm là một phần của thắng cảnh được công nhận với tổng diện tích bảo vệ lên đến 26.000 m2, trong đó phần cổng chính có diện tích hơn 420 m2 gồm: phần đầu, phần đuôi và vòm.
Sự hình thành của Cổng Tò Vò gắn liền với sự hình thành của đảo Lý Sơn. Hòn đảo được tạo nên từ những đợt phun trào núi lửa cách đây hàng chục triệu năm. Đảo Lớn khi đó có 5 miệng núi lửa cổ, trong đó có núi Giếng Tiền.
Các chuyên gia cho rằng, núi lửa Giếng Tiền phun trào đã tạo ra tầng bazan dày tại vị trí cổng đá. Trải qua thời gian, tầng đá bazan này bị phá vỡ và mài mòn bởi sóng biển. Sau đó, biển thoái, sóng tiếp tục đánh mạnh, phá vỡ lớp đá ở giữa có độ gắn kết yếu hơn, tạo thành lỗ rỗng giống hình tổ tò vò như ngày nay.
Cùng với kiến trúc cổng chính, không gian Cổng Tò Vò còn đẹp hơn nhờ các bãi đá nằm ngay cạnh thềm đá bazan. Xung quanh Cổng Tò Vò có hệ sinh thái đa dạng, với hàng trăm loài hải sản cùng rạn san hô.
Theo Sở VH-TT-DL tỉnh Quảng Ngãi, Cổng Tò Vò là một phần quan trọng trong chuỗi di sản địa chất và văn hóa tại Lý Sơn, nên cần giữ được cổng đá, thềm đá và bãi san hô trước khả năng bị hư hại do thiên nhiên và con người. Cơ quan này cũng đề xuất đầu tư đường, nhà giữ xe để tiện cho du khách tham quan.