Công trình biểu tượng đồng lòng vượt qua COVID-19: Phải là ký ức, là trái tim của nhân dân

TP.HCM mời nhân dân cả nước góp ý tưởng cho công trình biểu tượng đồng lòng vượt qua COVID-19.

Lời mời ấy vang lên khi chúng ta đã đi qua những năm tháng đầy tang thương và kiêu hãnh của cuộc chiến chống đại dịch, nhưng những ký ức thì vẫn còn đó, lặng lẽ trong mỗi gia đình, lưu lại trong ánh mắt những người đã từng chứng kiến thành phố trải qua những ngày tối nhất.

Và chính từ những ký ức ấy, thành phố muốn dựng nên một biểu tượng - không phải chỉ bằng đá và thép, mà bằng sự thấu hiểu, trân trọng và tri ân.

Tôi nghĩ nhiều đến các công trình tưởng niệm trên thế giới và cách mà nhân loại đã lưu giữ ký ức tập thể của mình.

Ở New York, sau thảm kịch 11-9, người ta đã tạo nên 9/11 Memorial - hai hồ nước sâu hút, chiếu xuống bầu trời như hai vết thương không bao giờ khép lại. Công trình ấy không kể về tang thương bằng tượng đài lớn, mà bằng sự lắng đọng, bằng khoảng trống - thứ nhắc chúng ta về sự mất mát.

Ở London, người dân tạo nên Covid Memorial Wall dọc sông Thames, với hàng trăm ngàn hình trái tim đỏ nói với cả thế giới rằng mỗi sinh mạng đều đáng được trân trọng, rằng đằng sau những con số là những câu chuyện, những giấc mơ dang dở.

Hay ở Hiroshima, những tàn dư của quả bom nguyên tử được giữ lại trong công viên Tưởng niệm Hòa bình như một lời nhắc nhở về chiến tranh và sự tàn phá của vũ khí hủy diệt.

Giữa khu công viên yên tĩnh ấy là Ngọn lửa Hòa bình cháy suốt nhiều thập kỷ, để nhắc rằng con người chỉ sống trọn vẹn khi biết trân trọng hòa bình.

Những công trình ấy đều có chung một tinh thần: biến nỗi đau thành giá trị, biến ký ức thành ánh sáng, biến quá khứ thành bài học để con người tốt hơn.

Khi nghĩ về công trình biểu tượng đồng lòng vượt qua COVID-19 của TP.HCM, tôi mong tinh thần như vậy. COVID-19 không chỉ là một biến cố y tế, mà là một giai đoạn lịch sử đầy dằn vặt, nơi thành phố mất mát quá nhiều nhưng cũng chứng minh sức mạnh của tình người Việt Nam.

Công trình ấy sẽ không cố gắng "kể lại" toàn bộ trận chiến, mà tạo ra một không gian để mỗi người tự kể câu chuyện của mình.

Điều quan trọng là công trình phải xuất phát từ sự tôn trọng tuyệt đối đối với mỗi sinh mạng, dù họ là ai. Trong đại dịch, cái chết san bằng mọi khác biệt. Trong tưởng niệm cũng vậy: tất cả đều xứng đáng được đặt cạnh nhau, để cùng bước vào ký ức chung của một dân tộc.

Tôi rất trân trọng việc TP.HCM mời gọi góp ý từ nhân dân cả nước. Điều đó cho thấy thành phố hiểu rằng đại dịch in dấu lên cả đất nước. Những gì chúng ta mất đi, chúng ta đã mất cùng nhau. Những gì chúng ta vượt qua, chúng ta vượt qua cùng nhau.

Và công trình đó khi hoàn thành cũng sẽ là của chung, của những người đã từng đến hỗ trợ thành phố trong những ngày khó khăn nhất, của cả những người đã không thể trở về.

Khi công trình ấy hình thành, tôi tin nó sẽ không chỉ là một không gian để khóc, mà còn là nơi để chúng ta mỉm cười, biết rằng mình đã mạnh mẽ hơn sau biến cố. Nó sẽ nhắc chúng ta sống tử tế hơn, quan tâm đến nhau nhiều hơn, bởi có những điều chỉ khi mất đi con người mới học cách trân trọng.

Và có lẽ một ngày nào đó, khi thế hệ tương lai đến nơi này, các em sẽ hiểu lý do: "Vì chúng ta đã học được bài học lớn nhất: rằng tình người luôn mạnh hơn nỗi sợ, và rằng chúng ta chỉ có thể đi tiếp bằng cách nắm tay nhau".

Một công trình được xây bằng sự thật của ký ức và bằng trái tim của nhân dân sẽ không chỉ tồn tại ở giữa thành phố - nó sẽ tồn tại trong lòng người.