Cơ hội thúc đẩy thị trường tài sản số

Nếu khung pháp lý cân bằng được giữa việc quản lý rủi ro và thúc đẩy đổi mới sáng tạo, thị trường tài sản số nói chung, tài sản mã hóa nói riêng của Việt Nam sẽ thu hút mạnh mẽ vốn đầu tư và nhân tài trong lĩnh vực kinh tế số.

Nhận định về thị trường tài sản số Việt Nam, ông Richard Teng, CEO Công ty Binance - sàn giao dịch tiền mã hóa lớn nhất thế giới hiện nay, cho rằng: "Chúng tôi nhận thấy Việt Nam là mắt xích quan trọng trong chiến lược phát triển và thúc đẩy tài sản số toàn cầu. Không chỉ giá trị hiện tại, Việt Nam là thị trường giàu tiềm năng trong tương lai". Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông đã có những chia sẻ cụ thể hơn về nhận định trên.

Cần khung pháp lý phù hợp

* Thủ tướng Chính phủ Việt Nam vừa giao các bộ ngành hoàn thiện và trình dự thảo nghị định thí điểm thị trường tài sản mã hóa, ông có góp ý gì về việc này?

- Chúng tôi xin chúc mừng những diễn biến rất quan trọng gần đây tại Việt Nam. Điều này giúp ngày càng làm rõ ràng hơn một lĩnh vực rất mới ở Việt Nam. Cần khuyến khích những đối thoại chặt chẽ giữa những người làm luật, những cơ quan quản lý với các cái chủ thể trong ngành.

Bởi chúng ta biết rằng tài sản mã hóa là một lĩnh vực rất khác so với những lĩnh vực kinh tế truyền thống khác. Nếu như các lĩnh vực truyền thống khác có thể mang tính chất địa phương, bản chất của lĩnh vực tài sản mã hóa lại là toàn cầu.

Nó có thể hoạt động 24/7 ở bất kỳ nơi đâu trên toàn cầu. Cho nên nếu một khung pháp lý không được xây dựng một cách phù hợp, nó thậm chí có thể gây ra nhiều rủi ro hơn là quản lý rủi ro. Khi đó, những quy định pháp lý có thể cản trở đổi mới sáng tạo và qua đó cản trở sự tăng trưởng.

* Những rủi ro có thể xảy ra nếu không quản lý tốt thị thường tài sản số nói chung, tiền mã hóa nói riêng, thưa ông?

- Blockchain cũng như tài sản số đều là công nghệ nói chung. Công nghệ đang phát triển và tiến hóa rất nhanh mỗi ngày. Công nghệ cũng giống như nước vậy.

Một khi bị chặn ở đầu này, nước sẽ tìm một ngã nào đó khác để chảy đi tiếp. Nó tương tự như khi chúng ta nói về tài sản mã hóa được giao dịch 24/7. Nếu mà chúng ta chặn ở đầu này, chắc chắn nó sẽ tìm một chỗ nào đó khác để người ta mua bán, giao dịch với nhau.

Và khi đó, nhiều rủi ro có thể xảy ra nếu chúng ta không quản lý tốt. Chẳng hạn, chúng ta chặn ở đây, người ta sẽ đi qua những sàn giao dịch khác vốn không được quản lý, phi tập trung. Đó là những sàn rất kém hoặc không có xác thực khách hàng.

Cùng với đó là các tiêu chuẩn về chống rửa tiền, chống tài trợ khủng bố không được thực thi một cách nghiêm ngặt. Điều đó sẽ tạo ra rất nhiều rủi ro cho các quốc gia cũng như cả người sử dụng.

* Có ý kiến cho rằng nên quản lý thị trường tài sản số tương tự như thị trường chứng khoán?

- Tôi đã làm việc trong lĩnh vực tài chính hơn 30 năm và có thể nói rằng đây là hai thị trường đang bao quát hai nhóm tài sản hoàn toàn khác nhau, công nghệ của nó cũng hoàn toàn khác nhau nữa. Cụ thể, các hệ thống tài chính truyền thống đang thực hiện theo hình thức thanh toán bù trừ, mỗi giao dịch sẽ là T + 1, T + 3, tức là cộng một ngày hay cộng ba ngày mới được ghi nhận.

Nhưng với tài sản hóa, tất cả giao dịch được ghi nhận thông qua block (khối trong blockchain - chuỗi khối). Và như vậy gần như các giao dịch đều được ghi nhận một cách tức thời. Một điểm nữa mà khá nhiều người vẫn đang hiểu nhầm về tài sản mã hóa là khả năng truy xuất truy vết của nó tốt hơn rất nhiều so với các loại tiền pháp định.

Thử tưởng tượng mình có 1 triệu USD tiền mặt, người ta sẽ không thể nào truy vết được đồng tiền đó đi đâu và về đâu. Nhưng với tiền mã hóa, gần như chúng ta có thể truy vết được nó đi đến đâu và về đâu, giao dịch như thế nào.

Và thậm chí là rất nhiều tổ chức phòng chống tội phạm tài chính trên toàn thế giới, Interpol hay Europole cũng thấy đa phần tài sản của những đối tượng rửa tiền đều là tài sản truyền thống. Trong khi đó, chúng ta hiện chỉ có khoảng 0,02% hoạt động rửa tiền liên quan đến tiền số. Sự thiếu hiểu biết này đang dẫn đến những sự hiểu nhầm về tài sản mã hóa.

Việt Nam đang nắm trong tay "cơ hội hiếm có"

* Ông có thể chia sẻ kinh nghiệm quản lý thị trường tài sản số của các quốc gia mà Binance đã có cơ hội hợp tác?

- Chúng tôi đã có giấy phép hoạt động ở 21 khu vực pháp lý khác nhau. Nó cũng đồng nghĩa với việc chúng tôi có sự hiểu biết khá thấu đáo về cách thức hoạt động của khuôn khổ pháp lý tại các quốc gia.

Dựa trên cơ sở đó, chúng tôi nhận thấy rằng các quy định pháp lý càng rõ ràng và thông minh - cân bằng giữa việc vừa quản lý rủi ro nhưng vừa thúc đẩy được đổi mới sáng tạo - càng mang lại những tác động to lớn đến không những lĩnh vực mới mà bao gồm cả những lĩnh vực truyền thống.

Nó có thể thu hút thêm nhiều người tham gia vào các lĩnh vực kinh tế khác nhau thông qua việc đảm bảo một môi trường an toàn và bảo mật cho người dùng. Thực tế có rất nhiều ví dụ thành công để minh chứng cho việc công nhận tài sản mã hóa đồng nghĩa với việc thu hút được thêm nhân tài, cũng như gọi được thêm nhiều vốn đầu tư trực tiếp từ nước ngoài hơn nữa. Và thông qua đó chắc chắn sẽ thúc đẩy sự tăng trưởng kinh tế nói chung.

Chẳng hạn Mỹ là nền kinh tế lớn nhất thế giới đã công nhận tiền mã hóa, cho thấy tham vọng của quốc gia này - cũng là một tín hiệu rất tích cực - mong muốn trở thành "thủ đô" của tài sản số. Chính vì vậy với tư cách là một sàn giao dịch, một hệ sinh thái về tài sản mã hóa lớn nhất toàn cầu, chúng tôi đã có cơ hội làm việc với rất nhiều nhà làm luật cũng như các cơ quan quản lý trên toàn thế giới.

Và chúng tôi tin rằng có thể cung cấp những hiểu biết của mình trong lĩnh vực này để giúp những nhà làm luật, các cơ quan quản lý Việt Nam có thể đưa ra một khung pháp lý vừa hỗ trợ việc quản lý vừa thúc đẩy đổi mới sáng tạo.

* Bên cạnh quản lý rủi ro, Việt Nam nên tận dụng cơ hội này như thế nào để bứt phá nền kinh tế số?

- Việt Nam đang có những bước tiến ấn tượng trong việc xây dựng khung pháp lý cho tài sản số - điều này cho thấy cam kết mạnh mẽ của Chính phủ đối với đổi mới sáng tạo.

Thách thức là làm sao để quy định không chỉ kịp thời mà còn thực tiễn và mang tính đón đầu. Những yêu cầu về vốn và tuân thủ có thể củng cố niềm tin thị trường, nhưng cũng cần tránh tạo ra rào cản vô hình khiến các doanh nghiệp nhỏ và sáng tạo bị loại khỏi cuộc chơi.

Một cách tiếp cận cân bằng, dựa trên mức độ rủi ro, sẽ giúp hệ sinh thái phát triển đa dạng và bền vững hơn. Bên cạnh đó, việc đối thoại liên tục giữa cơ quan quản lý và cộng đồng doanh nghiệp là yếu tố then chốt.

Tại các thị trường như Dubai, việc tham vấn mở, thử nghiệm chính sách (sandbox), và đồng kiến tạo quy định đã chứng minh hiệu quả trong việc vừa thúc đẩy đổi mới, vừa đảm bảo quản lý rủi ro. Trên hết, sự rõ ràng nhưng linh hoạt trong quy định sẽ là yếu tố quyết định.

Khi công nghệ và các ứng dụng thay đổi nhanh chóng, những khung pháp lý thành công nhất là những khung có thể thích ứng theo thời gian. Việt Nam đang nắm trong tay cơ hội hiếm có - không chỉ đi đầu về mức độ ứng dụng, mà còn dẫn dắt thế giới trong việc chứng minh rằng quy định thông minh có thể là chìa khóa cho tăng trưởng bền vững trong nền kinh tế tài sản số.