Cơ hội làm trung tâm hàng hải quốc tế tại cảng Cái Mép 10 tỉ USD

Việc sáp nhập ba địa phương TP.HCM, Bà Rịa - Vũng Tàu, Bình Dương được nhiều doanh nghiệp, chuyên gia trong ngành logistics nhận định là cơ hội để Việt Nam có trung tâm hàng hải quốc tế.

Ngày 29-9, Ủy ban 2 về phát triển hạ tầng, cảng biển, logistics và năng lượng mới trong khuôn khổ toàn cảnh kinh tế tư nhân (ViPEL) đã tổ chức cuộc họp của các doanh nghiệp hàng đầu trong lĩnh vực logistics, hạ tầng và năng lượng.

Hội tụ nhiều yếu tố "chín muồi" để làm trung tâm hàng hải quốc tế

Đề xuất xây dựng trung tâm hàng hải quốc tế tầm khu vực và thế giới tại TP.HCM sau khi hợp nhất được ông Phạm Quốc Long - Phó tổng giám đốc Công ty cổ phần Gemadept, Chủ tịch Hiệp hội Đại lý, Môi giới và Dịch vụ hàng hải Việt Nam (VISABA) - nhận định là "mơ ước" của những người trong nghề suốt gần 40 năm.

Ông Long cho rằng Việt Nam đang có những yếu tố "chín muồi": cạnh tranh địa chính trị giữa các nước lớn ngày càng căng thẳng, chuỗi cung ứng toàn cầu đứt gãy tạo thêm cơ hội.

Việc TP.HCM sáp nhập với Bà Rịa - Vũng Tàu và Bình Dương hình thành siêu đô thị 18 triệu dân, chiếm 24% GDP. Việt Nam hiện có lượng hàng hóa đứng thứ hai ASEAN với 30 triệu TEU, dẫn đầu về tăng trưởng 21%, là cầu nối của hành lang kinh tế Ấn Độ - Thái Bình Dương.

Theo ông Long, dù đã vươn lên nhóm thị trường vận tải container sôi động nhất khu vực, tiệm cận quy mô các trung tâm logistics hàng đầu ASEAN, Việt Nam vẫn nhập siêu logistics khi phần lớn dịch vụ hỗ trợ do nước ngoài cung cấp.

Doanh nghiệp trong nước chủ yếu làm bốc xếp, hoạt động nhỏ lẻ, chỉ nắm khoảng 20% chuỗi cung ứng. Vì vậy Việt Nam chưa thể trở thành trung tâm hàng hải thế giới.

Ví dụ tại cụm cảng Cái Mép, muốn trở thành trung tâm trung chuyển khu vực, nhưng cảng manh mún khiến tàu phải đưa hàng lên bờ rồi mới chuyển sang cảng khác.

Quy mô dự án 10 tỉ USD, tạo ra hàng chục nghìn việc làm

Ông Long tính toán cần đầu tư cụm cảng quy mô lớn gồm hạ tầng cảng biển, phân khu chức năng, khu sửa chữa đóng mới tàu và hệ thống cầu cảng kết nối.

Tổng vốn dự kiến khoảng 10 tỉ USD, huy động từ doanh nghiệp trong và ngoài nước cùng ngân sách quốc gia, triển khai trong 10 năm, tạo hơn 20.000 việc làm.

Ông cũng đề xuất phát triển thủy nội địa để giảm chi phí logistics trên cơ sở tăng đầu tư công. Hiện chi phí logistics chiếm 16-17% GDP, trong khi đóng góp vào GDP chỉ 4-5%.

Các dự án ưu tiên gồm nâng cấp, mở rộng luồng kênh Hà Nam (Hải Phòng) để đón tàu lớn, hạ chi phí; nâng cao tĩnh không cầu Đồng Nai, Bình Triệu 1, Bình Phước 1… nhằm tăng khả năng khai thác vận tải thủy.

Doanh nghiệp kiến nghị áp dụng cơ chế công - tư: Chính phủ đẩy nhanh giải ngân đầu tư công, còn doanh nghiệp ứng vốn nạo vét khẩn cấp, sau đó ngân sách hoàn trả theo kế hoạch.

Đồng tình với mục tiêu đưa Việt Nam thành trung tâm hàng hải quốc tế, ông Đặng Vũ Thành - Tổng giám đốc Công ty cổ phần Kho vận Miền Nam (Sotrans) - nhắc lại nhiều dự án trước đây đã bàn thảo nhưng chưa thành. Ví dụ trung tâm logistics TP.HCM chưa triển khai; vị trí cảng Cần Giờ, Trần Đề… vẫn chưa rõ trong quy hoạch.

Ông Thành cũng cho rằng về thủy nội địa, ngoài kênh Hà Nam còn nhiều dự án cấp quốc gia cần xúc tiến, quan trọng là mở chính sách về hạ tầng, phương tiện và thiết bị vận tải.

Ông dẫn chứng: sà lan dài hơn 90 mét vẫn phải có hoa tiêu lai dắt, trong khi công nghệ hiện nay cho phép vận hành tàu lớn không cần lai dắt, giúp giảm chi phí đáng kể. Vì vậy cải cách hành lang pháp lý là nền tảng để tư nhân đầu tư hiệu quả hơn.