Chạy giật lùi có thể chữa được chuột rút? - Báo VnExpress

Khi đám đông khán giả tại vùng Asturias, Tây Ban Nha reo hò chào đón những VĐV đầu tiên cán đích ở giải Sobrescobio Redes Trail hôm 26/10, họ không ngờ mình sắp chứng kiến một khoảnh khắc bất thường. Trong khi phần lớn các runner đều cố giữ dáng sải bước về đích, Oier Zubeldia - một VĐV địa phương - bất ngờ quay người, chạy lùi về đích. Cảnh tượng vừa khiến khán giả bật cười, vừa khiến các tay máy vội vàng chĩa ống kính ghi lại.

Nhưng đây không phải màn phô trương hay biểu diễn kỹ thuật.

Khi cách đích vài chục mét, Zubeldia bị chuột rút nặng ở hai bắp chân - thứ ác mộng quen thuộc với bất cứ ai từng chạy trail. "Tôi không thể co chân lại được nữa, mỗi bước chạy về phía trước đều khiến cơ bắp đau buốt. Cách duy nhất để hoàn thành là đổi hướng", anh kể lại trên Instagram.

Quyết định đó đưa Zubeldia về đích ở vị trí thứ 10, kèm theo tràng pháo tay của cả khu vực khán đài.

Theo các chuyên gia sinh học thể thao, việc chạy lùi (Retro Running) có thể tạm thời giúp cơ thể vượt qua cơn co cơ, vì nó thay đổi nhóm cơ chủ động.

Khi chạy tiến, phần lớn lực phanh được hấp thụ bởi cơ tứ đầu đùi và bắp chân, là những nhóm cơ dễ mỏi và dễ co rút nhất trong các cự ly dài. Ngược lại, khi chạy lùi, cơ chế chuyển động đảo ngược: các nhóm cơ gân kheo và mông hoạt động nhiều hơn, trong khi phần cơ bị co cứng lại được nghỉ tạm thời.

Tiến sĩ Carlos Lopez, chuyên gia cơ sinh học tại Đại học Oviedo, giải thích trên tạp chí Runners.es: "Chạy lùi giúp giảm hoạt động của các cơ chịu tải chính khi chạy đường dốc, đồng thời kích hoạt nhóm cơ đối kháng. Chính vì vậy, trong trường hợp chuột rút khu trú ở bắp chân hoặc đùi trước, việc chạy lùi có thể giúp giảm đau tức thì và tiếp tục di chuyển, ít nhất trong một đoạn ngắn".

Tất nhiên, phương pháp này không thể duy trì lâu - vừa mất thăng bằng, vừa làm giảm tầm quan sát. Nhưng với Zubeldia, nó đủ để anh đi hết quãng đường cuối cùng mà không bỏ cuộc.

Thực tế, chạy lùi không còn xa lạ trong thế giới ultra trail. Những người từng hoàn thành 50 km, 100 km hay 160 km đều biết cảm giác "chân cứng như gỗ" vào hôm sau. Lúc ấy, cách dễ nhất để xuống cầu thang mà không đau buốt chính là đi lùi, vì động tác này giảm lực kéo căng ở cơ tứ đầu.

Nhiều HLV thậm chí khuyến khích học trò chèn vài đoạn chạy lùi ngắn trong buổi tập - không phải để về đích bằng cách đó, mà để rèn khả năng kiểm soát thân trên, tăng cường sức mạnh của cơ sau đùi, gân kheo và cốt lõi (core stability). Theo một nghiên cứu đăng trên Journal of Sports Rehabilitation, luyện chạy lùi 2 lần mỗi tuần giúp cải thiện thăng bằng, khả năng phối hợp và giảm nguy cơ chấn thương 15% ở nhóm runner phong trào.

Một VĐV người Italy từng chia sẻ: "Sau mỗi giải trail dài, tôi thường chạy ngược 100 m quanh sân vận động. Không phải mê tín, mà là vì tôi thấy cơ thể hồi phục nhanh hơn".

Dù có nhiều mẹo, chuột rút vẫn là một bí ẩn trong thể thao sức bền. Nhiều người tin nguyên nhân đến từ thiếu muối hoặc mất nước, nhưng giới khoa học ngày càng nghi ngờ điều đó. Các nghiên cứu gần đây chỉ ra rằng mất cân bằng điện giải chỉ là một phần nhỏ, mà nguyên nhân chính nằm ở rối loạn điều khiển thần kinh cơ, khi cơ bắp bị kích hoạt quá mức sau thời gian dài gắng sức.

Điều này giải thích vì sao bổ sung nước hay muối giữa chừng thường không giúp ích, và vì sao chuột rút thường đến ở giai đoạn cuối cuộc đua - khi não và cơ đều "mệt mỏi thần kinh".

Một số biện pháp tạm thời đã được kiểm chứng, trong đó nổi bật là nước dưa muối hoặc mù tạt, chứa thành phần axít axetic có khả năng kích thích các thụ thể cảm giác ở miệng, tạo tín hiệu ức chế phản xạ co cơ. Tay vợt Jannik Sinner từng gây chú ý khi uống nước dưa muối để chống chuột rút trong các giải đấu nắng nóng, và nhiều VĐV chạy bộ cũng bắt đầu thử phương pháp tương tự.

Tuy nhiên, chưa có công thức thần kỳ nào. Huấn luyện hợp lý, xen kẽ tập sức mạnh và chạy dài, vẫn là biện pháp duy nhất để giảm nguy cơ.

Zubeldia không phá kỷ lục, không thắng giải, nhưng hành động của anh nhanh chóng lan truyền trong cộng đồng chạy bộ Tây Ban Nha. Dưới đoạn video anh cán đích bằng bước chạy lùi, hàng nghìn bình luận động viên xuất hiện: "Đó mới là tinh thần thi đấu, dù thế nào cũng không bỏ cuộc".

Trong một cuộc phỏng vấn ngắn, Zubeldia nói: "Tôi không định làm điều khác thường, tôi chỉ muốn kết thúc cuộc đua. Chạy lùi lúc đó là cách duy nhất tôi có thể đi tiếp".

Câu nói giản dị ấy, hơn bất kỳ lời khuyên nào, cho thấy chạy bộ không chỉ là về tốc độ, mà là về sự kiên định. Đôi khi, để tiến về phía trước, các runner phải chấp nhận đi lùi vài bước.

Hồng Duy (theo Runner's World)