Chậu cây héo và giấc mơ con chip Việt

Hai năm trước, khi còn du học Canada và trong một lần vào siêu thị, Trần Bùi Quang Linh nhìn thấy những chậu cây cảnh héo úa đang được giảm giá mạnh. Câu hỏi bật ra: "Họ không biết chăm cây?" hay còn lý do nào khác?

Nhiều nơi tại Canada quanh năm giá lạnh và thiếu ánh sáng nên việc giữ cho cây sống trong nhà vừa tạo mảng xanh vừa cung cấp oxy và trang trí vốn là bài toán khá hóc búa. Quang Linh bắt đầu suy nghĩ về một thiết bị giúp quản lý sự sống của thực vật, nhất là trong môi trường khắc nghiệt.

Dùng AI canh chừng thực vật sống

Du học ngành lập trình máy tính - Internet vạn vật (IoT) tại Trường Cambrian College, Linh nhận thấy cảm biến đo độ ẩm trong đất và ánh sáng là chìa khóa với việc chăm cây hiệu quả. Mỗi loại cây sẽ cần độ ẩm và ánh sáng khác nhau để sống tốt.

Ý tưởng về một thiết bị trồng cây thông minh cho phép ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) đo độ ẩm và nhắc nhở việc tưới cây được Linh chia sẻ với hai người bạn và bắt đầu làm. Anh tìm hiểu thói quen mua sắm cây xanh của người bản xứ, cả các mô hình vườn trong nhà và dự báo xu hướng nông nghiệp thông minh.

Cậu có niềm tin nếu làm tốt giải pháp không chỉ dừng lại ở việc trồng cây trong căn hộ mà còn có thể mở rộng, có ý nghĩa với cả việc trồng rừng cũng như sản xuất lương thực bền vững. Chia sẻ ý tưởng với người bạn Philippines cùng phòng, anh bạn này còn hồ nghi điều Linh nói.

Để chứng thực, Linh tìm mua một chậu cây gần chết rồi nói: "Nếu cứu sống được cây này tôi cùng bạn mang ý tưởng đi thi nhé!". Kết quả là sau năm ngày, cây sống lại. Đó là bước ngoặt thuyết phục người bạn Philippines và thu hút thêm các thành viên khác cùng khai sinh ra dự án khởi nghiệp Your Plant Buddy (tạm dịch: Người bạn của cây).

Cả nhóm bạn chia nhau khảo sát thị trường, phát triển sản phẩm. Hai bạn người Việt Nam khác trong nhóm phụ trách khâu thiết kế và in 3D mô hình. Một thành viên khác đến từ Sri Lanka đảm nhận phần bán hàng.

Giấc mơ về con chip Việt

Quang Linh về nước từ tháng 4-2024 cùng kinh nghiệm của một startup từng giành giải nhì và ba tại hai cuộc thi khởi nghiệp ở TP Sudbury (Canada). Thực ra trước đó anh từng thất bại với dự án đo điện năng tiêu thụ trong nhà, đã gọi vốn thành công và có đơn đặt hàng. 

Thất bại vì thiếu kỹ năng quản lý tài chính giúp anh chú tâm học về quản lý kinh doanh, nghe podcast về khởi nghiệp, rèn luyện tư duy và tìm cách tăng nguồn thu tái đầu tư cho giấc mơ khởi nghiệp.

Hiện làm cho một công ty tuyển dụng nhân sự tại Việt Nam, Linh đồng thời nhận công việc bán thời gian cho một quỹ tại Singapore. Phần lớn thời gian còn lại anh dành phát triển sản phẩm trồng cây thông minh. Linh khoe chạy code trên máy thì ổn nhưng khi lắp vào thiết bị thực tế lại cháy, đôi khi chỉ sai một dấu phẩy trong đoạn mã cũng khiến cả hệ thống không hoạt động, phải làm lại từ đầu.

May mắn là gia đình Linh trồng nho nên bố mẹ hỗ trợ con trai thử nghiệm mô hình ngay tại nhà. Chưa kể nhiều người bạn cũng đề nghị Linh thử nghiệm với cây trồng của họ. 

Không ít lần nghĩ đến từ bỏ nhưng sở thích trồng cây và đam mê với những thử thách kỹ thuật đã giữ chân anh bạn này lại, cũng bởi câu hỏi bạn tự đặt cho bản thân: "Mình đã từng làm được ở nước ngoài, tại sao không thể làm được ở quê nhà?".

Nhóm làm chung cũng rẽ hướng, chỉ còn Quang Linh tại Việt Nam giữ vai trò sáng lập và giám đốc điều hành. Còn Rajive Gunathilaka, cộng sự người Sri Lanka, là đồng sáng lập và giám đốc vận hành phụ trách thị trường ở Canada.

Trong thiết bị của mình, Linh cho biết vẫn đang sử dụng chip sản xuất từ Trung Quốc để vận hành và tiếp tục tìm tòi với khát khao tạo ra con chip của Việt Nam. Con chip này sẽ tận dụng sức mạnh của AI trong việc quản lý nhu cầu độ ẩm của cây trồng, nhắc nhở người dùng tưới cây. Đồng thời gợi ý cách giữ cho từng loại cây khác nhau sống và
tăng trưởng tốt.

"Việc sản xuất con chip ứng dụng AI cho cây trồng không chỉ là công nghệ mà còn mang cả tinh thần dân tộc. Người khác làm được nên tôi tự đặt mục tiêu phải cố gắng học hỏi và nghiên cứu để làm được. Tôi là người Việt Nam và tôi muốn đóng góp cho những sáng tạo tại quê hương mình", Quang Linh bộc bạch.