CEO FPT Nguyễn Văn Khoa: 'AI không phải là phù thuỷ với chiếc đũa thần'

Dù chỉ ra nhiều lợi ích của việc ứng dụng AI trong công việc và cuộc sống nhưng các CEO cũng cho rằng con người vẫn phải cầm trịch khi đưa ra các quyết định cuối cùng.

Các tổng giám đốc cũng “nghiện” ChatGPT

“ChatGPT đã là bạn đồng hành của tôi từ cách đây 2 năm. Đến bây giờ, ChatGPT có lẽ còn hiểu tôi hơn cả thư ký riêng”, Tổng Giám đốc FPT – ông Nguyễn Văn Khoa nói tại Leaders Forum 2025. Diễn đàn này do Hội Nữ doanh nhân TP. Hồ Chí Minh (HAWEE) và Hội Doanh nhân trẻ TP. Hồ Chí Minh (YBA) tổ chức sáng 24/9.

Quay về quá khứ, theo ông Khoa, ngay từ năm 2009, FPT đã thành lập 1 đơn vị chuyên về trí tuệ nhân tạo (AI) để tập trung nghiên cứu lĩnh vực này. 13 người xuất sắc của doanh nghiệp được cử sang Canada học và được Giáo sư Yoshua Bengio - người được mệnh danh là “phù thuỷ” AI đào tạo.

Khi theo đuổi AI, 3 mục tiêu chính mà Hội đồng quản trị tập đoàn muốn có là: “Lợi - Suất - Đổi”. Trong đó, “Lợi” là AI phải tăng được lợi nhuận; “Suất” là AI phải tăng được năng suất; “Đổi” là đổi mới và sáng tạo.

Người Việt Nam học nhanh, áp dụng nhanh nhưng cũng quên rất nhanh. Với suy nghĩ đó, FPT sớm ra chính sách "ép" nhân viên phải dùng ChatGPT, Grok và các công cụ AI khác. Từ 1/1/2025, các báo cáo trong tập đoàn đều phải làm trên các mẫu với công cụ AI.

Ngay cả bảo vệ hầm ô tô cũng biết cách vận hành, khai thác máy quét nhận diện gương mặt và biển số xe để xử lý khi có sự cố. Người phụ trách bếp ăn cũng dùng AI xác định tiêu chuẩn thực phẩm trong ngày, ông chia sẻ.

Tương tự, ông Phạm Hồng Hải - Tổng Giám đốc Ngân hàng Phương Đông (OCB) thừa nhận, ông bắt đầu “nghiện” sử dụng ChatGPT. 

Trung bình, ông Hải nhận được khoảng 1.000 email mỗi ngày. Do đi họp nhiều, ông không thể giải quyết hết các email. Tới cuối ngày, vị lãnh đạo ngân hàng yêu cầu ChatGPT tóm tắt những email cần trả lời và sắp xếp thứ tự ưu tiên. Công việc này đã giúp ông tiết kiệm nhiều thời gian. 

Trong hoạt động kinh doanh, AI còn giúp ngân hàng số Liobank của OCB có thể chấm điểm tín dụng khách hàng thông qua nhận diện khuôn mặt hoặc xác định giao dịch đáng ngờ.

Đừng để “ngộ” AI

AI có nhiều lợi ích. Dẫu vậy, đại diện OCB khẳng định, AI không thể thay thế vai trò con người. Cán bộ ngân hàng vẫn là người đưa ra quyết định cuối cùng khi xem lại điểm tín dụng do AI chấm. Bởi, nếu không kiểm tra dữ liệu, AI có thể đưa ra các mô hình sai lệch và bị thiên kiến. 

Bên cạnh đó, kinh nghiệm của vị Tổng Giám đốc là ông chỉ tin khi được gặp trực tiếp khách hàng. Qua gặp gỡ, ông mới hiểu được cuộc sống cá nhân của khách hàng. 

Ông kể lại, khi nhìn vào số liệu tài chính của một số khách vay có thể thấy chưa ổn. Tuy nhiên, khi gặp trực tiếp người vay, ông biết họ là người vẫn về ăn cơm với gia đình mỗi bữa trưa. Điều đó chứng tỏ họ là người có nền tảng hướng về gia đình và sẽ trả lại khoản vay. AI chưa thể hiểu các yếu tố liên quan đến gia đình như vậy. Do đó, vai trò của con người vẫn là cầm trịch trong các quyết định cuối cùng.

Ngoài ra, không phải bất kỳ dịch vụ nào cũng cần tốc độ của AI. Khi tới ngân hàng để giao dịch, các khách hàng lớn tuổi sẽ cần có nhân viên ngồi nói chuyện. Như vậy, đưa AI vào công đoạn này là không phù hợp.

Đồng quan điểm, CEO FPT Nguyễn Văn Khoa cũng cho rằng, sử dụng AI trong những công việc cần cảm xúc là hỏng. Trái lại, AI phù hợp cho công việc cần sự nhanh gọn, chính xác, dễ nghe. Như tổng đài điều phối xe taxi. 

“AI không phải là phù thuỷ với chiếc đũa thần. AI phải được dùng đúng chỗ. Ngay trong FPT, chúng tôi có nhiều đơn vị bị 'ngộ' AI và từng mất kha khá tiền”, ông Khoa thừa nhận.

CEO FPT lấy ví dụ về quá trình các doanh nghiệp chuyển sang áp dụng công nghệ tại Mỹ, Nhật, châu Âu. Trong quá trình này, con người vẫn là nguồn lực cốt lõi và quan trọng nhất.

Theo ông, thành công của các dự án AI chính là nhờ những người nắm rõ chuyên môn, đứng dây chuyền hàng chục năm nhưng thường bị lãng quên. Điểm mấu chốt là cần đưa những người đó vào AI và không bỏ lại họ ở phía sau.

Do vậy, khi các tập đoàn như Toyota hay Honda đặt hàng thực hiện mô hình AI, FPT phải làm việc với những lao động 60-70 tuổi để họ mô tả lại kinh nghiệm sản xuất - những điều mà máy móc không có. Tiếp đến, FPT khái quát hoá toàn bộ kinh nghiệm và quy trình trên vào công nghệ. 

Ví dụ cụ thể hơn, FPT được giao đề bài về việc sử dụng AI tái hiện lại cách trả lời của một vị lãnh đạo Tập đoàn Honda, dù vị này đã qua đời từ lâu. Dự án này tái hiện cách ông trả lời câu hỏi như lúc còn sinh thời chứ không chỉ tổng hợp các câu trả lời một cách đơn thuần. Nhờ đó, các thế hệ sau của Honda có thể học hỏi, tham khảo kinh nghiệm làm việc từ vị cố lãnh đạo.