Cách phát hiện sớm bệnh thận mạn cùng chuyên gia - Báo VnExpress

Tập 4 talkshow "Thận khỏe - Đời vui" mang chủ đề "Phát hiện sớm bệnh thận mạn" phát sóng trên HTV7 lúc 17h ngày 26/10, nhằm giúp cộng đồng, nhất là những người có nguy cơ cao, hiểu rõ hơn về căn bệnh và biết cách chủ động tầm soát hiệu quả. Tập 4 có sự tham gia của PGS.TS.BS Phạm Văn Bùi - Chủ tịch Hội Lọc máu quốc tế (2023-2027), Chủ tịch Hội Lọc máu TP HCM và ThS.BSCKII Vũ Thị Minh Hoa - Phó chủ tịch Hội Lọc máu TP HCM, Trưởng khoa Thận - Lọc máu, Bệnh viện Nguyễn Tri Phương (TP HCM). Các chuyên gia tiếp tục hướng dẫn độc giả cách phát hiện sớm bệnh thận mạn cũng như lợi ích của việc phát hiện sớm trong điều trị.

Chuỗi talkshow "Thận khỏe - Đời vui" do Hội Lọc máu TP HCM phối hợp với Tập đoàn Y khoa Nipro và Đơn vị Công nghệ Y tế của FPT thực hiện trước bối cảnh bệnh thận mạn đang gia tăng nhanh và ngày càng trẻ hóa, nhằm cung cấp kiến thức từ góc nhìn của chuyên gia, nâng cao hiểu biết về căn bệnh tới cộng đồng.

Bệnh thận mạn được giới y khoa gọi là "kẻ giết người thầm lặng" do triệu chứng bệnh âm ỉ, gần như không có triệu chứng hoặc triệu chứng không đặc trưng, dễ bị nhầm với các bệnh lý khác - đơn cử như mệt mỏi, kém ăn.... Do tính chất không triệu chứng, nhiều bệnh nhân thận mạn đến khám bác sĩ thận khi bệnh đã ở giai đoạn muộn.

Một người bị coi là mắc bệnh thận mạn khi chức năng thận (hay độ lọc cầu thận - GFR) dưới 60 ml/phút. Chỉ số GFR ở người có thận bình thường là khoảng 100 ml/phút. Trong trường hợp bệnh nhân có GFR cao hơn hoặc bằng 60 ml/phút đồng thời có những tổn thương vi thể của thận (với các biểu hiện như có máu, đạm hoặc chất lạ trong nước tiểu) kéo dài hơn ba tháng, ảnh hưởng tiêu cực tới sức khỏe cũng bị coi là mắc thận mạn.

Làm thế nào để phát hiện sớm bệnh thận mạn?

Theo các chuyên gia, cách duy nhất để phát hiện được bệnh thận mạn ở giai đoạn sớm chính là kiểm tra sức khỏe, cụ thể là thử máu và thử nước tiểu định kỳ - với người khỏe mạnh. Với những người có bệnh lý, nhất là tăng huyết áp và đái tháo đường - hai nguyên nhân chủ yếu gây bệnh thận mạn, khi đến khám tim mạch hay nội tiết, đều cần xét nghiệm máu và nước tiểu, đánh giá chức năng thận để xem đã có biến chứng lên thận hay chưa. Trong một số trường hợp nghi ngờ, bác sĩ có thể chỉ định siêu âm hoặc chụp CT để kiểm tra xem cấu trúc thận của bệnh nhân có tổn thương không.

Bên cạnh tầm soát bệnh thận, khi khám sức khỏe định kỳ, mọi người cũng có thể tầm soát các bệnh khác. Theo các chuyên gia thận và lọc máu, thận là cơ quan đích, bị rất nhiều bệnh lý tấn công, trong đó nổi bật là đái tháo đường và tăng huyết áp. Việc tầm soát những bệnh lý sẽ góp phần bảo vệ thận.

Hội thận học thế giới (ISN) chia hai nhóm đối tượng nguy cơ cần tầm soát bệnh thận thường xuyên hơn, gồm nhóm nguy cơ cao và nhóm nguy cơ. Nhóm nguy cơ cao là những người đang mắc sẵn bệnh đái tháo đường, tim mạch, tăng huyết áp, tiền sử gia đình có người mắc bệnh thận.

Nhóm nguy cơ gồm các bệnh nhân béo phì, mắc bệnh tự miễn, có tình trạng suy thận cấp hoặc tiền căn đã có suy thận cấp, có những bất thường trong hệ thận tiết niệu như có sỏi thận, bướu thận, nhiễm trùng tiểu nhiều lần, có bệnh lý di truyền, bẩm sinh... Những người sử dụng thuốc không theo chỉ định của bác sĩ, dùng thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc, sống trong môi trường ô nhiễm hoặc có liên quan đến các hóa chất độc hại cũng bị xếp vào nhóm nguy cơ.

Các chuyên gia khuyên, mỗi người nên đi khám sức khỏe định kỳ ít nhất 1 lần/năm để phát hiện nguy cơ tiềm ẩn về bệnh thận và những bệnh lý khác kèm theo

Lợi ích của phát hiện sớm bệnh thận mạn

Bệnh thận mạn cũng như hầu hết các bệnh lý, điều trị ở giai đoạn sớm sẽ dễ dàng, đơn giản hơn so với điều trị ở giai đoạn muộn. Theo các chuyên gia, khi phát hiện thận mạn ở giai đoạn mới có bất thường trong nước tiểu và chức năng thận chưa bị tổn thương, việc điều trị mang lại hiệu quả cao nhất. Càng ở giai đoạn muộn, biểu hiện rối loạn chức năng thận càng rõ ràng. Những chất dư thừa không được loại thải qua nước tiểu sẽ dồn trong máu và gây tổn thương các cơ quan. Ngoài ra, do không thải được nước qua nước tiểu, bệnh nhân thận cũng có thể tồn dư một lượng nước trong cơ thể, gây ra tình trạng phù, khó thở, thậm chí có thể tử vong. Về lâu dài, bệnh nhân suy thận có một số tình trạng như thiếu máu, rối loạn hệ thống khoáng xương, tăng huyết áp... Nếu tình trạng suy thận không được kiểm soát và điều trị kịp thời, bệnh nhân có thể gặp những biến cố về tim mạch, nguy cơ tử vong tăng cao.

Nếu để bệnh tiến triển đến giai đoạn nặng, việc điều trị bằng thuốc không còn ý nghĩa. Lúc này, bệnh nhân có thể phải chọn các phương pháp điều trị thay thế gồm ghép thận, chạy thận hoặc lọc màng bụng. Những phương pháp này có chi phí điều trị cao, việc điều trị khó khăn, ảnh hưởng đến sức khỏe và kinh tế bệnh nhân.

Còn nhiều lợi ích của việc phát hiện sớm bệnh thận mạn, cũng như những tác hại khi điều trị bệnh muộn sẽ được phân tích trong tập 4 talkshow "Thận khỏe - Đời vui". Đặc biệt, tại tập 4, các chuyên gia làm rõ sự khác biệt giữa bệnh thận mạn và thận cấp, chỉ ra 5 giai đoạn tiến triển của căn bệnh thận mạn, hướng dẫn cách phát hiện bệnh sớm, đưa ra những lời khuyên giúp tăng hiệu quả quản lý và điều trị thận mạn.

Kim Anh