Các hãng xe Trung Quốc thổi phồng số lượng đơn hàng

Với mùa mua sắm tháng 9 và tháng 10, lượng xe mới ra mắt đang tăng vọt, và lượng đơn đặt hàng trước từ các nhà sản xuất ôtô lớn lại tràn ngập. Đồng thời, số lượng đơn hàng đang ngày càng bị phóng đại, và "bong bóng đơn hàng" đang phình to, làm dấy lên sự nghi ngờ của người tiêu dùng.

"Nếu dựa vào số liệu đơn hàng được công bố chính thức, doanh số ôtô trong nước đã đạt 100 triệu xe. Việc các nhà sản xuất ôtô đăng tải đơn đặt hàng đã trở thành một chiêu trò tiếp thị, cản trở sự cân bằng giữa sản xuất và bán hàng, đồng thời dễ dàng tự đào hố chôn mình", những tuyên bố công khai gần đây của nhà sáng lập kiêm chủ tịch Nio, Li Bin, như một tấm gương phản ánh hiện tượng "đơn đặt hàng tăng vọt" ngày càng tràn lan trong ngành công nghiệp ôtô.

Ngày 28/9, tờ Xinhua nói rằng một số nhà sản xuất ôtô đã "thổi phồng" đơn đặt hàng trước khi bán, cảnh báo hành vi này có thể gây hiểu lầm cho người tiêu dùng và nhà đầu tư, đồng thời gây tổn hại đến tương lai của ngành.

Xinhua không nêu tên bất kỳ nhà sản xuất ôtô nào nhưng cáo buộc một số nhà sản xuất đã yêu cầu nhân viên tự đặt cọc (khoản có thể được hoàn lại) để tạo ra ảo tưởng về hiệu suất bán hàng mạnh mẽ, trong khi một số khác hợp tác với "một chuỗi công nghiệp mờ ám" cung cấp dịch vụ "bù đắp" đơn đặt hàng.

Theo Sina, trong những năm gần đây, các nhà sản xuất ôtô thường rất muốn công khai các đơn đặt hàng trước trong thời gian ra mắt các mẫu xe mới. Những đơn đặt hàng này chủ yếu được phân loại thành tiền đặt cọc nhỏ và lớn.

Khoản đặt cọc nhỏ thể hiện sự quan tâm đến mẫu xe và thường dao động 2.000-5.000 nhân dân tệ (280-700 USD), hoặc thậm chí dưới 1.000 nhân dân tệ (140 USD). Khoản đặt cọc này mang lại sự linh hoạt, cho phép hoàn tiền bất cứ lúc nào và hầu như không có ràng buộc.

Khoản đặt cọc lớn biểu thị giai đoạn quan trọng của quá trình mua hàng, khi người tiêu dùng đã hoàn thiện mẫu mã và cấu hình, ký hợp đồng mua hàng chính thức và trả một khoản đặt cọc lớn hơn, thường không được hoàn lại (thường là 10.000-20.000 nhân dân tệ, tức khoảng 1.400-2.800 USD). Ngay cả khi đó, người tiêu dùng vẫn có thể được hưởng "thời gian cân nhắc", thường là 1-3 ngày, trong đó họ có thể hủy đơn hàng.

Các đơn đặt hàng do các nhà sản xuất ôtô báo cáo thiếu sự giám sát từ các cơ quan bên thứ ba. Do đó, để tạo ra ảo giác "hit", một số hãng thổi phồng số lượng đơn đặt hàng, khiến người tiêu dùng nghĩ rằng mẫu xe này rất được ưa chuộng, đồng thời tạo ra bầu không khí mua xe căng thẳng, từ đó kích thích tâm lý đám đông và sự lo lắng của người tiêu dùng, cuối cùng đạt được mục đích thúc đẩy đơn hàng. Những đơn đặt hàng bị thổi phồng như vậy đang gây báo động trong ngành và thu hút sự chú ý của cơ quan quản lý.

Bộ Công nghiệp Trung Quốc cho biết vào tháng 9 rằng họ sẽ phát động một chiến dịch kéo dài ba tháng để trấn áp hoạt động tiếp thị sai sự thật và các hành vi bất thường khác trong lĩnh vực ôtô.

Trước đó, một bài đăng trên Economic Daily cũng lên án hành vi tăng đơn đặt hàng của các nhà sản xuất ôtô mà không nêu tên cụ thể. Bài báo cho biết hành vi này ban đầu xuất phát từ ngành công nghiệp điện thoại thông minh khi các công ty thường chạy đua để đạt được hàng chục nghìn, thậm chí hàng triệu đơn đặt hàng trước mà không thể xác minh.

"Ngày nay, việc các nhà sản xuất ôtô khoe khoang về số lượng đơn đặt hàng đã trở thành một chiến thuật tiếp thị, gây bất lợi cho việc cân bằng sản xuất và doanh số", CEO của Nio, William Li, phát biểu hồi đầu tháng, đồng thời cho biết công ty của ông không hề thổi phồng những con số đó.

Lời chỉ trích này xuất hiện sau những bằng chứng khác về việc lạm phát doanh số được thực hiện để đáp lại cuộc chiến giá cả khốc liệt tại thị trường ôtô lớn nhất thế giới. Reuters cũng đã đưa tin về cách các nhà sản xuất ôtô và đại lý Trung Quốc sử dụng một chiến thuật bảo hiểm để thổi phồng doanh số ôtô. Một phương pháp khác là vận chuyển xe mới ra nước ngoài dưới dạng xe đã qua sử dụng, được chính quyền địa phương ủng hộ vì mong muốn thúc đẩy hiệu quả kinh tế.

Một cuộc điều tra của Reuters cho thấy những hành vi bất thường này bắt nguồn từ mô hình công nghiệp "hướng đến sản xuất" của Trung Quốc khi chính sách đã tạo ra tình trạng cung vượt cầu.

Theo dữ liệu của ngành, doanh số ôtô của Trung Quốc đã tăng 9,9% lên 14,9 triệu chiếc trong 8 tháng đầu năm 2025. Hiệp hội Ôtô con Trung Quốc lưu ý rằng Trung Quốc chiếm 38% tổng doanh số ôtô trên toàn cầu trong tháng 8 nhờ các khoản trợ cấp của chính phủ.

Mỹ Anh