Bệnh nhân trẻ ngưng tim phổi vì thuốc lá điện tử, dừng kiểu hút thuốc này càng sớm càng tốt

Bác sĩ CKII Cao Hoài Tuấn Anh - phó giám đốc Bệnh viện Nhân dân 115 (TP.HCM) - vừa gửi đến Tuổi Trẻ Online bài phân tích, cảnh báo về y khoa sau khi bệnh viện cứu một bạn trẻ ngưng tim phổi do dùng thuốc lá điện tử suốt hai năm.

Nhiều người hiện nay sử dụng thuốc lá điện tử với suy nghĩ chúng “an toàn” hoặc “ít độc hại” hơn thuốc lá truyền thống, thậm chí có thể thay thế để cai thuốc.

Tuy nhiên các nghiên cứu y khoa gần đây cho thấy điều ngược lại: ngoài ảnh hưởng lâu dài đến phổi và hệ thần kinh, thuốc lá điện tử còn gây hại cho tim mạch, đặc biệt làm tăng nguy cơ loạn nhịp và đột tử.

Ngừng tim vì hút thuốc lá điện tử

Điển hình như mới đây khoa cấp cứu, Bệnh viện Nhân dân 115 (TP.HCM) đã tiếp nhận một cô gái trẻ 25 tuổi nhập viện trong tình trạng hôn mê, huyết áp tụt sâu, sau đó nhanh chóng diễn tiến ngưng tuần hoàn hô hấp.

Ngay lập tức quy trình cấp cứu được khởi động, bác sĩ đã nhanh chóng ép tim, đặt nội khí quản, thở máy, thuốc vận mạch, người bệnh diễn tiến rung thất phải sốc điện nhiều lần.

Sau 20 phút hồi sinh tim phổi nâng cao, tim bệnh nhân đã đập lại, nhưng nguy cơ ngừng tim tái diễn nên người bệnh nhanh chóng được chuyển đến khoa hồi sức cấp cứu - chống độc.

Tại khoa hồi sức, người bệnh tiếp tục diễn tiến ngừng tim, rung thất tái diễn và rơi vào tình trạng suy đa cơ quan.

Bệnh nhân tiếp tục được hồi sinh tim phổi, sốc điện, sử dụng các thuốc chống loạn nhịp, thuốc vận mạch, thở máy, khởi động tối khẩn cấp kỹ thuật V-A ECMO (trao đổi oxy bằng màng ngoài cơ thể) và lọc máu liên tục để điều trị hỗ trợ suy đa tạng.

Sau 14 ngày chiến đấu sinh tử, người bệnh hồi phục dần, chức năng các tạng cải thiện gần như bình thường và được xuất viện không để lại di chứng thần kinh.

Khai thác nhanh bệnh sử cho thấy bệnh nhân là nữ, làm nhân viên văn phòng, sống cùng bạn trai tại phòng trọ, thường xuyên hút thuốc lá điện tử gần 2 năm nay, không có dấu hiệu nghi ngờ tự tử và ngoài ra không ghi nhận bệnh lý gì trước đó.

Sáng trước đó một ngày người bệnh vẫn đi làm như bình thường, đến 9 giờ đột ngột đau đầu, chóng mặt và ngất, được đồng nghiệp đưa đến bệnh viện quận khám và thực hiện các xét nghiệm tổng quát gần như bình thường, người bệnh được khuyên nhập viện nhưng không đồng ý.

Về nhà người bệnh có những cơn gồng cứng người và gọi không trả lời, nên được đưa vào Bệnh viện Nhân dân 115 cấp cứu.

Dựa trên bệnh cảnh lâm sàng sau khi đã loại trừ các nguyên nhân gây ngừng tim thường gặp trên người bệnh trẻ và tiền sử hút thuốc lá điện tử kéo dài và thường xuyên, kết hợp với các bằng chứng trong y văn về mối liên quan giữa thuốc lá điện tử và ngừng tim do loạn nhịp tim nguy hiểm, ca bệnh này nhiều khả năng ngừng tim do tác động của thuốc lá điện tử.

Tại Mỹ, Bains S ghi nhận 4 trường hợp trẻ ngừng tim đột ngột có tiền sử hút thuốc lá điện tử. Phân tích loại trừ các nguyên nhân khác, tác giả đặt vấn đề thuốc lá điện tử có thể gây rối loạn tái cực tim - một xáo trộn điện dễ dẫn đến loạn nhịp thất nguy hiểm.

Hasaan Ahmed cũng báo cáo ca lâm sàng tại Bệnh viện Đại học Y khoa Massachusetts: một nữ bệnh nhân 22 tuổi hút thuốc lá điện tử không chứa nicotine kéo dài, được phát hiện ngừng tim ngoài bệnh viện với nhịp nhanh thất vô mạch.

Sau khi sàng lọc, không tìm thấy nguyên nhân nào khác, tác giả nhận định thuốc lá điện tử nhiều khả năng là yếu tố gây rối loạn nhịp tim nghiêm trọng.

Tại sao thuốc lá điện tử gây rối loạn nhịp nguy hiểm?

Thuốc lá điện tử chứa ba thành phần: bộ phận làm nóng, nguồn điện (pin) và chất lỏng tạo mùi, trải qua quá trình tạo khí dung và cuối cùng được hít vào phổi.

Mặc dù thành phần của hạt khí dung hít vào có thể khác nhau, nhưng nhìn chung nó bao gồm: glycerin thực vật (VG), propylene glycol (PG), có hoặc không có nicotine (là thành phần nguy hiểm hay gặp trong các loại thuốc lá truyền thống).

Các chất độc hít vào cũng được tạo ra thông qua quá trình nhiệt phân dung môi, bao gồm aldehyde, acrolein, hợp chất hữu cơ dễ bay hơi và kim loại.

Thông qua các chất này, thuốc lá điện tử có thể gây đảo ngược quá trình tái cực tim (cardiac repolarization reserve) thông qua nhiều cơ chế liên quan đến thành phần khí dung được đốt cháy.

Do đó thuốc lá điện tử không phải là hình thức “an toàn hơn” so với thuốc lá truyền thống. Nó trở thành mối nguy tiềm tàng cho hô hấp, thần kinh, tim mạch và thậm chí có thể gây đột tử, như ca bệnh tại Bệnh viện Nhân dân 115 và các báo cáo y văn quốc tế.

Nguy cơ đặc biệt cao ở người trẻ không có bệnh nền, người dùng thường xuyên và kéo dài, hít sâu khí dung vào phổi, hoặc có sẵn yếu tố di truyền loạn nhịp tim chưa được phát hiện.

Bác sĩ CKII Cao Hoài Tuấn Anh - phó giám đốc Bệnh viện Nhân dân 115 (TP.HCM)