Benfica - nơi mở đường vinh quang cho Mourinho

Mùa thu năm 2000, Benfica chìm trong khủng hoảng. 6 năm liền không vô địch, tài chính kiệt quệ, Chủ tịch Joao Vale e Azevedo sa thải Jupp Heynckes và chọn một cái tên gây bất ngờ: Jose Mourinho, khi đó mới 37 tuổi, vừa rời Barca sau 4 năm làm trợ lý ngôn ngữ cho Bobby Robson và Louis van Gaal.

Quyết định gây sốc này khiến dư luận Bồ Đào Nha hoài nghi. Nhưng Mourinho nhanh chóng thể hiện sự khác biệt. Ông ký hợp đồng ngắn hạn 6 tháng, với điều khoản tự động gia hạn nếu Vale e Azevedo tái đắc cử. Rốt cuộc, cuộc bầu cử bất lợi cho Azevedo, và đây chính là mầm mống dẫn tới việc Mourinho sớm rời đi.

Trong cuốn tiểu sử Jose Mourinho của tác giả Luis Lourenco, chính nhà cầm quân người Bồ Đào Nha thừa nhận ông tiếp quản "một tập thể yếu kém, không tương lai và chẳng có tham vọng". Các cầu thủ, theo ông, "quen với thất bại, tập luyện hời hợt và gần như chẳng quan tâm điều gì".

Ấn tượng ban đầu càng nặng nề hơn khi Benfica thua bạc nhược Boavista 0-1 ở trận ra mắt. Mourinho thất vọng trước cả cách thi đấu lẫn thái độ tập luyện, nên lập tức bắt tay vào "đại phẫu".

Ông chọn ra vài cựu binh có thể tin tưởng như tiền đạo Pierre van Hooijdonk - người cá tính "gai góc" mà Mourinho rất thích, tiền vệ Bồ Đào Nha Maniche sau này theo ông tới Porto và Chelsea, cùng thủ môn quá cố Robert Enke. Phần còn lại, ông mạnh dạn kéo cầu thủ trẻ từ học viện lên đội một.

Hậu vệ trái Diogo Luis nhớ lại: "Mourinho không nhìn vào tên tuổi hay kinh nghiệm thi đấu. Ông chỉ quan tâm ai tập luyện ra sao. Nhờ thế, chúng tôi, những cầu thủ trẻ, có cơ hội sống giấc mơ lên đội một".

Ngay cả ở tuổi 30, Abdel Sattar Sabry - ngôi sao của đội - cũng không ngoại lệ. Trong một trận đấu, Sabry mất tới bảy phút mới buộc xong dây giày trước khi vào sân thay người, khiến Mourinho nổi giận. Hôm sau, trước toàn đội, ông tuyên bố: "Với thái độ đó, cậu sẽ không bao giờ đá cho tôi nữa", đồng thời nhắc lại nguyên văn trước báo chí.

Diogo Luis kể: "Chỉ bằng cách đó, ông chiếm được phòng thay đồ. Ai nghĩ mình đặc biệt hơn người khác sẽ bị loại bỏ. Từ đó, chúng tôi hiểu Mourinho nhìn thấy mọi chi tiết".

HLV người Bồ Đào Nha còn xây dựng "pháo đài" tinh thần: phòng thay đồ vốn ra vào tự do của quan chức CLB giờ trở thành không gian thiêng liêng của cầu thủ. Mọi chỉ trích bên ngoài lập tức được ông biến thành nhiên liệu cho tinh thần "toàn đội chống lại tất cả".

Cách tập luyện cũng thay đổi tận gốc. Mourinho áp dụng phương pháp "tactical periodisation" - cách huấn luyện tích hợp thể lực, kỹ thuật và chiến thuật ngay trong các bài tập với bóng, thay vì tách rời từng mảng như truyền thống. Mọi bài tập đều gắn với ý tưởng chiến thuật của HLV, giúp cầu thủ vừa rèn thể lực, vừa hình thành thói quen xử lý tình huống sát với thực tế thi đấu. Đây là nền tảng mà sau này ông áp dụng thành công tại Porto, Chelsea và nhiều CLB lớn khác.

"Trước đây, chúng tôi chạy vòng sân 20 phút, tập suốt 2-3 tiếng. Với Mourinho, chỉ một tiếng đồng hồ với bóng, không hơn. Ông chia sân thành nhiều ô như sân bay, tập liên tục, nghỉ đúng một phút uống nước rồi tiếp tục. Chúng tôi nghĩ sẽ không đủ thể lực để đá, nhưng khi vào trận thì bay bổng", Diogo Luis kể.

Không chỉ giáo án, Mourinho còn tự tay phân tích đối thủ. Khi nhận lại báo cáo chỉ có 10 cầu thủ, ông quyết định nghiên cứu tất cả cầu thủ đối phương, đóng cửa trong khách sạn từ 7h sáng đến 11h đêm. Thành quả là mỗi cầu thủ Benfica bước vào sân đều biết chính xác đối phương sẽ xử lý ra sao.

Benfica nhanh chóng thay đổi. Sau trận thua Boavista, đội chỉ thua một trong 10 trận tiếp theo. Đỉnh điểm là chiến thắng 3-0 trước Sporting Lisbon tháng 12/2000 - trận derby rực lửa giúp Benfica trở lại cuộc đua vô địch. Nhưng thay vì được tưởng thưởng, Mourinho lại lâm vào bi kịch.

Vale e Azevedo thua cử, và tân Chủ tịch Manuel Vilarinho muốn đưa huyền thoại Toni trở lại ghế HLV. Bị can thiệp vào chỗ nghỉ, lịch trình, Mourinho cảm thấy bị xúc phạm. Sau trận thắng Sporting, ông thậm chí để Vilarinho đứng ngoài văn phòng trong khi bản thân ngồi gọi điện cho vợ.

Đêm đó, Mourinho gửi tối hậu thư: gia hạn hợp đồng thêm một năm ngay lập tức, nếu không ông sẽ từ chức. Vilarinho từ chối và Mourinho rời Benfica chỉ vài ngày sau trận thắng để đời.

Sau này, Mourinho thừa nhận mình hành xử "theo một kiểu tống tiền" và xin lỗi. Nhưng tiếc nuối lớn nhất thuộc về Benfica: từ chỗ thăng hoa, họ rơi xuống vị trí thứ 6 - thấp nhất lịch sử. Trong khi đó, Mourinho sang Leiria rồi Porto - nơi ông đoạt UEFA Cup và Champions League.

Chelsea, Inter, Real Madrid và cả Man Utd sau này đều mang dấu ấn của "Người Đặc biệt". Nhưng chính Benfica, trong ba tháng đầy biến động, đã hun đúc nên những nét căn cốt: kỷ luật thép, niềm tin sắt đá, cách mạng giáo án, và bản lĩnh không khoan nhượng.

25 năm sau, Mourinho trở lại Da Luz. Không chỉ là một cuộc tái hợp, mà còn là cơ hội khép lại chương dang dở từ những ngày đầu bão tố.

Hồng Duy (theo Sky Sports)