Azerbaijan - Armenia ký thỏa thuận hòa bình do Mỹ làm trung gian

Lãnh đạo Azerbaijan và Armenia ngày 8.8 đã đến Nhà Trắng và ký thỏa thuận chấm dứt nhiều thập niên xung đột.

Reuters ngày 9.8 đưa tin Tổng thống Mỹ Donald Trump đã chủ trì buổi ký kết thỏa thuận hòa bình giữa Tổng thống Azerbaijan Ilham Aliyev và Thủ tướng Armenia Nikol Pashinyan. "Họ đã đối đầu trong 35 năm, và giờ họ sẽ là bạn bè trong thời gian dài", ông Trump phát biểu tại buổi lễ ngày 8.8.

Quan hệ giữa Azerbaijan và Armenia căng thẳng từ cuối thập niên 1980 vì tranh chấp ở vùng Nagorno-Karabakh. Nơi đây là khu vực miền núi của Azerbaijan nhưng phần đông dân số là người Armenia. Các cuộc đụng độ vũ trang đã nổ ra và Azerbaijan vào năm 2023 đã giành quyền kiểm soát hoàn toàn khu vực, khiến gần như toàn bộ 100.000 người gốc Armenia tại Nagorno-Karabakh phải di tản sang Armenia.

Trong ngày 8.8, ông Trump cho biết hai nước đã cam kết chấm dứt giao tranh, mở rộng quan hệ ngoại giao và tôn trọng toàn vẹn lãnh thổ của nhau.

Thỏa thuận còn bao gồm quyền phát triển độc quyền của Mỹ đối với hành lang vận chuyển chiến lược qua phía nam vùng Caucasus. Nhà Trắng cho biết điều này sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho việc xuất khẩu năng lượng và các nguồn tài nguyên khác.

Tổng thống Azerbaijan Aliyev nói rằng thỏa thuận ngày 8.8 đánh dấu khởi đầu hòa bình lâu dài ở vùng Caucasus. Trong khi đó, Thủ tướng Armenia Pashinyan cho biết: “Chúng tôi đang đặt nền móng để viết nên một câu chuyện hay hơn những gì đã có giữa chúng tôi trong quá khứ. Thỏa thuận này là cột mốc quan trọng”, theo AP.

Tổng thống Trump cho biết Mỹ đã ký các thỏa thuận riêng với mỗi quốc gia để mở rộng hợp tác về năng lượng, thương mại và công nghệ, bao gồm cả trí tuệ nhân tạo. Ngoài ra, các hạn chế đối với hợp tác quốc phòng giữa Azerbaijan và Mỹ cũng đã được dỡ bỏ.

Lãnh đạo Azerbaijan và Armenia hoan nghênh ông Trump chấm dứt xung đột và cho biết họ sẽ đề cử ông Trump cho giải Nobel Hòa bình.