50 năm, Tuổi Trẻ thực sự lay động bạn đọc

"Có thể nói 50 năm qua, cùng với mốc son 50 năm thống nhất đất nước, cũng là dấu mốc rất quan trọng của Báo Tuổi Trẻ", ông Lê Quốc Minh - tổng biên tập báo Nhân Dân, phó trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương, chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam - nhận định và gửi lời chúc mừng đến tờ báo mà ông dành nhiều tình cảm.

Hôm nay 21-8, Tuổi Trẻ tổ chức lễ kỷ niệm 50 năm thành lập. Nhân dịp vui này, ông Lê Quốc Minh dành cho Tuổi Trẻ cuộc trò chuyện về tờ báo ông yêu quý và câu chuyện phát triển báo chí trong giai đoạn nhiều thử thách hiện nay.

* Thưa ông, trong mắt một nhà báo, chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam, Tuổi Trẻ để lại ấn tượng trong ông ra sao?

- Từ một tờ báo của địa phương, nhưng Tuổi Trẻ về sau thực sự đã trở thành tờ báo có tầm ảnh hưởng toàn quốc. Thậm chí trong thời đại công nghệ, Tuổi Trẻ còn đi ra quốc tế.

Trong suốt 5 thập niên, những bài viết của Tuổi Trẻ, những tấm hình của Tuổi Trẻ thực sự lay động, chạm vào cảm xúc của rất nhiều công chúng. Chắc hẳn nhiều người có thói quen sáng ra đi mua tờ Báo Tuổi Trẻ. Hoặc lên mạng gõ tuoitre.vn , coi đó như một phần trong đời sống thường ngày của họ.

Vì thế mà Tuổi Trẻ trong mấy chục năm qua luôn giữ vững vị thế của mình. Không chỉ nhắm đến bạn đọc trẻ như tên gọi của tờ báo, Tuổi Trẻ thực sự đến được mọi tầng lớp người dân, ở bất kỳ lứa tuổi nào.

Những nội dung trên báo Tuổi Trẻ, từ những nội dung mang tính chất nội chính, chính luận hay những hoạt động của thanh niên đều được tổ chức rất bài bản.

Tuổi Trẻ còn rất thành công về kinh tế báo chí, là một mô hình mà nhiều cơ quan báo chí ngưỡng mộ. Với đội ngũ không khác nhiều lắm so với các cơ quan báo chí khác, cùng với những cơ sở vật chất nhất định, nhưng báo đã tạo lên nguồn thu rất lớn, ổn định cho tờ báo.

Kể cả giai đoạn hiện nay, khi báo in đang gặp khó khăn, các cơ quan báo chí đang phải chuyển qua những hình thức khác, tôi được biết việc tạo nguồn thu từ nền tảng digital của Tuổi Trẻ khá tốt.

Đương nhiên khó trở lại thời hoàng kim của báo chí, thời hoàng kim của Tuổi Trẻ trong bối cảnh khó khăn chung của báo chí cả thế giới cũng như báo chí Việt Nam, nhưng những bước đi của Tuổi Trẻ về việc nâng cao chất lượng nội dung, đầu tư về mặt công nghệ và vẫn giữ được mức độ kinh tế báo chí khá tốt, cũng là một tấm gương điển hình để nhiều cơ quan báo chí soi rọi và rút ra bài học cho riêng mình.

* Hiện nay báo chí nói chung đang phải đối mặt với những khó khăn rất lớn về bạn đọc. Đâu là giải pháp, theo ông?

- Trong sự phát triển của báo chí hiện nay, cộng với sự phát triển đồng thời của công nghệ nói chung và công nghệ báo chí nói riêng, có thể nói rằng các cơ quan báo chỉ quốc tế cũng như Việt Nam, kể cả Tuổi Trẻ, đang đứng trước thách thức rất lớn.

Những thành công của Tuổi Trẻ hôm qua không đảm bảo cho những thành công của ngày hôm nay cũng như thời gian tới nếu không có sự đổi mới, sự nỗ lực vươn lên và sáng tạo để bắt kịp xu thế phát triển chung của xã hội, mà đặc biệt là sự thay đổi của người dùng.

Người dùng hiện nay có quá nhiều nguồn thông tin để tiếp cận, báo chí không còn là nguồn thông tin duy nhất như vài chục năm trước.

Trong khoảng 5-10 năm trở lại đây, sự thay đổi của báo chí cũng như thói quen của người dùng quá nhanh chóng khiến nhiều cơ quan báo chí không bắt kịp điều này, nhiều tờ báo ngủ quên trên chiến thắng.

Có những cơ quan báo chí không đủ mạnh dạn, lúng túng trong việc chuyển đổi. Bây giờ là thời buổi không phải người dùng tìm đến tin tức nữa mà tin tức phải tìm đến người dùng.

Nếu chúng ta không hiện diện trên các mạng xã hội thì chúng ta bỏ lỡ lượng người dùng rất quan trọng. Nhưng nhiều cơ quan báo chí chưa ý thức được điều này.

Rất may Tuổi Trẻ không nằm trong số đó, hoạt động rất hiệu quả trên các nền tảng mạng xã hội.

Không phải chỉ các nền tảng mạng xã hội lớn mà các tờ báo phải quan tâm tới nhiều nền tảng mạng xã hội khác nhau. Ví dụ giới trẻ không hoạt động nhiều trên Facebook, YouTube, Twitter như trước đây mà hoạt động nhiều hơn trên X, Instagram...

Hay các xu hướng công nghệ mới nói chung, trong đó có công nghệ báo chí, chúng ta nói nhiều đến trí tuệ nhân tạo (A) nhưng các tòa soạn đã thực sự biết ứng dụng AI cho công việc của mình chưa hay mới chỉ dừng ở một số ứng dụng bề mặt ban đầu. Rất nhiều những tính năng mà AI có thể hỗ trợ cho các tòa soạn, không phải tòa soạn nào cũng nắm bắt được đầy đủ.

Hoặc những xu hướng của báo chí hiện đại, bây giờ người ta cũng lên website ít dần đi, thậm chí người ta cũng không xem báo nhiều qua điện thoại di động nữa.

Có thời chúng ta đã nghĩ rằng điện thoại di động là nền tảng quan trọng nhất tiếp cận người dùng. Bây giờ người dùng chuyển sang các thiết bị thông minh như loa thông minh, kính thông minh, những thứ đeo trên người, ra lệnh bằng giọng nói.

Kính thông minh đã có từ lâu nhưng gần đây đã có những bước phát triển mới, đang hứa hẹn trở thành nền tảng rất quan trọng. Người dùng chỉ việc ra lệnh bằng giọng nói và những hình ảnh, tin tức, giải trí hiện ngay trên mắt kính và toàn bộ kính đó. Nhưng tin tức của chúng ta đã hiện diện được lên đó chưa?

Đó là thứ chúng ta cần phải suy tính và phải có chiến lược trong thời gian ngắn sắp tới. Theo tôi biết Tuổi Trẻ đã có chủ trương "Bạn đọc ở đâu, có Tuổi Trẻ ở đó", đó chính là cách tiếp cận đúng.

* Và báo chí cũng cần sự quan tâm hỗ trợ từ nhiều phía?

- Vai trò của báo chí ngày càng quan trọng. Trước bối cảnh thông tin tràn ngập hiện nay và quá nhiều tin giả, tin xấu độc hiện nay thì vai trò của các cơ quan báo chí lại càng trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.

Khi công chúng bơi trong biển thông tin và không phân định rõ thật - giả, đúng - sai, trách nhiệm của báo chí chính thống phải như ngọn hải đăng dẫn dắt người dùng vượt qua biển thông tin choáng ngợp. Tuổi Trẻ với slogan "Đỏ - Trẻ - Sài Gòn" nhiều năm qua cũng là thể hiện vai trò của "ngọn hải đăng" này.

Ngoài ra báo chí còn trách nhiệm tuyên truyền đường lối chính sách của Nhà nước nữa. Nếu không đầu tư vào báo chí, không hỗ trợ báo chí bằng những hình thức khác nhau thì sẽ mất đi một lực lượng quan trọng.

Đảng và nhà nước rất coi trọng, quan tâm đến báo chí. Nhưng các địa phương, bộ ngành, các cơ quan chủ quản cũng phải có sự quan tâm đúng mức đến báo chí. Phải nuôi dưỡng báo chí, phải khuyến khích báo chí phát triển sáng tạo, tạo ra những nội dung chất lượng cao.

Các doanh nghiệp cũng cần thể hiện trách nhiệm với báo chí trong việc phân bổ nguồn chi quảng cáo bởi báo chí chính thống chính là một kênh quan trọng giúp bảo vệ quyền lợi chính đáng của doanh nghiệp.