15 năm truy tìm danh tính thực của cha đẻ Bitcoin

Satoshi Nakamoto đã biến mất một cách bí ẩn sau khi tạo ra Bitcoin, để lại một trong những bí ẩn lớn nhất của thế giới công nghệ và tài chính.

Năm 2008, một cái tên bí ẩn mang bút danh Satoshi Nakamoto xuất hiện cùng bản white paper (sách trắng) khai sinh Bitcoin - đồng tiền kỹ thuật số phi tập trung, nằm ngoài tầm kiểm soát của bất kỳ chính phủ hay ngân hàng nào. Cái tên ấy đã mở ra một giấc mơ táo bạo về tự do tài chính và trật tự kinh tế mới.

Cuộc điều tra giải mã bí ẩn lớn nhất của thời đại kỹ thuật số

Nhưng ngay khi được thế giới chú ý, Satoshi Nakamoto đột ngột biến mất. Năm 2011, Satoshi Nakamoto khi viết một bức thư điện tử cho Mike Hearn, người phát triển cùng ông, nói rằng bản thân “đã chuyển sang những dự án khác mình quan tâm hơn”. Kể từ thời điểm ấy, không một ai nghe tới hay đọc được bất kỳ thứ gì do Satoshi Nakamoto đăng tải trên mạng Internet nữa.

Bản tiếng Việt sách Truy Tìm Satoshi - 15 năm theo dấu cha đẻ Bitcoin do Alpha Books thực hiện. Ảnh: MC.

Sự đột ngột biến mất, không để lại địa chỉ, không nhận công lao, không tiết lộ bản thân… của Satoshi Nakamoto đã trở thành một phần của huyền thoại. Thế giới chưa từng có một nhà sáng tạo nào trao tặng nhân loại một phát minh mang tính cách mạng, rồi biến mất hoàn toàn, để nó tự vận hành như một sinh thể độc lập.

Không người đứng đầu, Bitcoin mang trong mình sự ra đời trinh nguyên - không bị ràng buộc bởi danh vọng, uy tín hay bản ngã cá nhân nào. Và chính điều đó đã giúp nó trở thành biểu tượng thuần khiết nhất của tinh thần cypherpunk, nơi tự do cá nhân được bảo vệ bằng mật mã.

Sự thành công của Nakamoto không chỉ nằm ở phát minh của ông, mà còn ở việc ông chọn rút lui. Thứ Satoshi Nakamoto để lại là khối tài sản khổng lồ cùng một câu hỏi chưa có lời giải: Satoshi Nakamoto là ai?

Cuốn sách Truy Tìm Satoshi - 15 năm theo dấu cha đẻ Bitcoin là cuộc điều tra báo chí đầy kịch tính do nhà báo người Mỹ Benjamin Wallace thực hiện nhằm giải mã bí ẩn lớn nhất của thời đại kỹ thuật số: Danh tính thực của người tạo ra Bitcoin.

Cuốn sách dẫn dắt độc giả vào cuộc điều tra để đời theo dấu vết Satoshi trong suốt 15 năm - nơi từng manh mối, từng nhân vật, thậm chí cả những sai lầm và giả thuyết vô lý đều góp phần phác họa nên bức chân dung phức tạp về Satoshi Nakamoto - thiên tài ẩn danh đã khai sinh ra Bitcoin.

Không những vậy, sách còn là một cuốn tài liệu học thuật, phân tích công nghệ blockchain một cách ngắn gọn, sinh động ngay trong dòng chảy của một cuốn tiểu thuyết điều tra.

Tượng Satoshi Nakamoto đặt tại thành phố Budapest (Hungary). Nguồn: blogtienao.

Câu chuyện về giấc mơ tự do tài chính

Trong cuốn sách, Benjamin Wallace đã sử dụng sự kết hợp độc đáo giữa phong cách viết và mã (một phương pháp hỗ trợ máy tính để phát hiện điểm tương đồng trong phong cách viết/mã hóa) và bằng chứng tình tiết để thu hẹp phạm vi nghi phạm.

Ông cũng lần theo từng manh mối kỹ thuật số, đến các căn phòng ẩn mật từ London đến Los Angeles, sa mạc Arizona… để tiếp cận những nhân vật từng bị nghi là người đứng sau cái tên Nakamoto.

Đó là Hal Finney, một nhà khoa học máy tính người Mỹ, người nhận những đồng Bitcoin đầu tiên từ chính “cha đẻ Bitcoin” Satoshi Nakamoto. Tuy nhiên, Finney và gia đình ông đã nhiều lần phủ nhận ông là người đứng sau Bitcoin. Năm 2018, Hal Finney qua đời ở tuổi 58, sau 5 năm chiến đấu chống lại hội chứng xơ cứng teo cơ một bên (ALS).

Đó là Dorian Prentice Satoshi Nakamoto là một kỹ sư người Mỹ gốc Nhật sinh sống ở Los Angeles, Mỹ. Ông đã bị báo chí xác định sai là nhà sáng lập Bitcoin vào năm 2014. Ông cũng đã phủ nhận việc có liên quan đến Bitcoin. Đó là Ben Laurie, người tiên phong trong ngành phần mềm mã nguồn mở người Anh Quốc, và cũng là người tạo ra đồng crypto mang tên Lucre. Laurie, sống ở nông trang của gia đình ở xứ Wales, đã được tác giả Wallace phỏng vấn qua videocall.

Đó là Ray Dillinger là một thành viên nhóm cypherpunk khác, một người đam mê về tiền kỹ thuật số từ rất sớm. Dillinger cho rằng, những ai muốn biết tên thật của ông Nakamoto đều chỉ là những kẻ “ngốc nghếch” và “trẻ con”.

Đó là James A. Donald, người từng khẳng định bản thân có “nhiệm vụ phá hoại nhà nước thông qua toán học cao cấp”, người mà tác giả Wallace truy tìm được tung tích. Donald đang sống một căn nhà bãi ven biển ở Australia.

Cuộc điều tra trở nên hấp dẫn hơn khi Wallace giới thiệu Nick Szabo, một nhà khoa học máy tính nổi tiếng khác và cũng là người tiên phong trong lĩnh vực blockchain, người được đưa tin rộng rãi nhờ đề xuất Bit Gold năm 1998, được nhiều người coi là tiền thân của Bitcoin, nhưng lại bị loại khỏi sách trắng của Satoshi Nakamoto một cách kỳ lạ, gần như là cố ý.

Wallace còn đưa ra vô số cái tên khác (được tác giả tiếp cận và phỏng vấn) nhưng hầu hết đều phủ nhận bản thân là Satoshi Nakamoto.

Cuối cùng, dù chưa thể giải mã được bí ẩn dai dẳng nhất của thế giới tiền điện tử, nhưng Wallace đã đi đến kết luận về danh tính của Satoshi. Ông lập luận rằng Bitcoin hiện đã lớn hơn Satoshi Nakamoto, và việc tiết lộ Nakamoto là bất cứ điều gì khác ngoài một vị thần nhân từ vô danh có lẽ sẽ chỉ gây bất lợi cho Bitcoin, đang có vốn hóa thị trường 2,24 nghìn tỷ đôla.

Truy tìm Satoshi - 15 năm theo dấu cha đẻ Bitcoin không chỉ là hành trình tìm tên thực của Nakamoto - mà là câu chuyện về giấc mơ tự do tài chính, quyền lực ẩn sâu công nghệ, và những người đã khiến thế giới phải nhìn lại cách tiền tệ và quyền lực vận hành. Với giọng kể mạnh mẽ, lôi cuốn và giàu chi tiết, Wallace mang đến một cuốn tiểu sử hồi hộp, đầy bất ngờ và suy ngẫm sâu sắc.

Trong lời giới thiệu bản tiếng Việt cuốn sách, ông Phan Đức Trung, Chủ tịch Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam, Chủ tịch Công ty 1Matrix viết: “Có những con người chỉ xuất hiện một lần trong lịch sử, rồi biến mất mãi mãi, nhưng dấu vết họ để lại đã thay đổi thế giới. Satoshi Nakamoto là một trong số đó”.

“Cuốn sách này được viết ra để lần theo dấu vết ấy, dấu vết của một cái tên không ai biết, nhưng lại định hình tương lai của chúng ta. Nó không chỉ là một cuộc truy tìm danh tính, mà là một hành trình đi qua công nghệ, triết học, và cả bản chất con người trong thời đại số. Bởi khi nói về Satoshi, chúng ta không chỉ nói về Bitcoin hay blockchain, mà còn nói về khát vọng tự do, về niềm tin, và về giới hạn giữa con người và ý tưởng”.