Hỏng thận ở tuổi 23

Chủ quan với sức khỏe, ăn uống vội vàng, dùng thực phẩm chế biến sẵn, nước ngọt, thức tới 2-3h sáng, D. đã phải trả giá khi bác sĩ thông báo hỏng hai quả thận.

Suy thận ở tuổi đôi mươi

N.V.D (23 tuổi, sinh viên đại học ở Hà Nội) từng có lối sống giống như nhiều bạn trẻ khác: Thức khuya ôn thi, ăn muộn, uống trà sữa, nước ngọt. Nam sinh không ngờ rằng lối sống tưởng chừng bình thường ấy lại dẫn đến một cái giá đắt là chạy thận nhân tạo suốt đời.

D. phát hiện mình mắc suy thận mạn giai đoạn IV từ năm trước nhưng vì bận thi tốt nghiệp đại học, cậu chủ quan, không khám đều đặn, thậm chí bỏ uống thuốc. 

Đến khi mệt mỏi, buồn nôn dữ dội, D. mới quay lại bệnh viện. Bác sĩ thông báo tin dữ chức năng thận của cậu đã suy giảm nghiêm trọng, suy thận giai đoạn cuối, cần chạy thận nhân tạo ngay. 

Từ đó, để duy trì sự sống, D. phải chạy thận ba lần mỗi tuần tại Bệnh viện Đại học Y Hà Nội. Nằm trên giường bệnh, nhìn kim xuyên qua da để lọc máu, D. không khỏi ân hận và tiếc về năm tháng tuổi trẻ của mình.

“Những đêm thức đến 2-3h sáng để ôn thi, rồi ăn khuya, uống trà sữa, tôi chẳng nghĩ có gì nghiêm trọng. Nếu được quay lại, tôi sẽ chăm sóc bản thân tốt hơn, nhưng giờ đã quá muộn”, D. nói.

Theo Phó Giáo sư Đỗ Gia Tuyển, Khoa Nội Thận - Tiết niệu, Bệnh viện Đại học Y Hà Nội, mỗi tuần ông tiếp nhận đến 6 bệnh nhân suy thận mạn giai đoạn 4-5, phần lớn là người trẻ hoặc trung niên dưới 45 tuổi. Đáng lo ngại, hầu hết bệnh nhân chỉ phát hiện bệnh khi đã ở giai đoạn nặng, khi các phương pháp điều trị bảo tồn gần như không còn hiệu quả.

Vì sao bệnh nhân suy thận thường phát hiện muộn?

Phó Giáo sư Tuyển chỉ ra ba nhóm nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này:

Thiếu hiểu biết và chủ quan

Bệnh thận mạn diễn tiến âm thầm, không có triệu chứng rõ ràng trong nhiều năm. Chỉ khi xuất hiện các dấu hiệu như phù, tiểu ít, mệt mỏi, tăng huyết áp, bệnh nhân mới đi khám thì bệnh đã ở giai đoạn cuối. Nhiều người, đặc biệt là giới trẻ, không nhận thức được mức độ nguy hiểm của bệnh, dẫn đến việc bỏ qua các dấu hiệu ban đầu.

Thiếu tầm soát định kỳ

Việc kiểm tra chức năng thận cần được thực hiện thường xuyên, đặc biệt ở những người có nguy cơ cao như bệnh nhân tiểu đường, tăng huyết áp, trên 60 tuổi, tiền sử gia đình mắc bệnh thận. Chỉ cần xét nghiệm nước tiểu (đo protein niệu) và creatinin máu hằng năm, bệnh có thể được phát hiện sớm. Tuy nhiên, nhiều người không thực hiện các xét nghiệm này do thiếu thông tin hoặc chủ quan.

Tâm lý e ngại và chi phí

Nhiều người lo lắng về chi phí khám chữa bệnh hoặc sợ phát hiện bệnh nặng, dẫn đến việc trì hoãn đi khám. Điều này khiến bệnh tiến triển âm thầm, đến khi phát hiện thì đã quá muộn.

Căn bệnh thầm lặng

Bệnh thận mạn được ví như “kẻ giết người thầm lặng”. Không đau, không sốt, không tiểu máu, bệnh dễ bị bỏ qua. Để chẩn đoán sớm, cần thực hiện các xét nghiệm chuyên biệt như đo creatinin máu hoặc albumin niệu, thay vì chỉ dựa vào triệu chứng.

Để giảm nguy cơ suy thận mạn, Phó Giáo sư Tuyển khuyến cáo nên thực hiện các giải pháp:

- Tầm soát định kỳ: Nhóm nguy cơ cao (người trên 60 tuổi, mắc bệnh tiểu đường, tăng huyết áp, béo phì, có tiền sử gia đình bệnh thận) nên kiểm tra chức năng thận hằng năm. Các xét nghiệm đơn giản như test nhanh albumin niệu hoặc đo creatinin máu có thể phát hiện sớm bệnh. Khi có dấu hiệu như tiểu đêm nhiều, phù chân, mệt mỏi bất thường, cần đi khám ngay.

- Tăng cường năng lực y tế cơ sở: Cần đào tạo bác sĩ tuyến huyện, xã về cách nhận biết sớm bệnh thận mạn và kỹ năng tư vấn để làm chậm tiến trình bệnh. Điều này giúp người dân tiếp cận dịch vụ y tế sớm hơn, đặc biệt ở vùng sâu, vùng xa.

- Với người trên 40 tuổi hoặc có bệnh nền như tiểu đường, tăng huyết áp, hãy kiểm tra chức năng thận ít nhất mỗi năm. Tránh lạm dụng thuốc giảm đau hoặc thuốc nam không được kiểm chứng. Uống đủ nước, kiểm soát cân nặng, bỏ thuốc lá là cách phòng bệnh hữu hiệu.