Hơn 1 triệu tỉ đồng được bơm ra nền kinh tế - Kỳ 1: Mừng nhưng vẫn lo chất lượng tín dụng

Chỉ trong vòng 5 tháng đầu năm 2025, lượng tiền được bơm vào nền kinh tế Việt Nam đã vượt mốc 1 triệu tỉ đồng. Theo các chuyên gia, diễn biến này đang phản ánh chiến lược kích cầu mạnh mẽ trong bối cảnh phục hồi kinh tế hậu biến động toàn cầu.

Tuy nhiên, đằng sau lượng tiền dồi dào được bơm ra nền kinh tế là những rủi ro về nợ xấu, bong bóng tài sản và sự mất cân đối vĩ mô nếu không được kiểm soát chặt chẽ...

Tín dụng tăng tốc ngay từ đầu năm

Theo số liệu từ Ngân hàng Nhà nước, tính đến cuối tháng 5, tín dụng toàn nền kinh tế tăng 6,52%, cao hơn đáng kể so với mức 2,41% cùng kỳ năm 2024. Ước tính trong 5 tháng đầu năm, dư nợ tín dụng toàn nền kinh tế đã tăng thêm hơn 1 triệu tỉ đồng, lên hơn 16,6 triệu tỉ đồng - mức tăng dư nợ kỷ lục trong cùng kỳ nhiều năm trở lại đây.

Trao đổi với Tuổi Trẻ, ông Lê Hoài Ân, chuyên gia tài chính ngân hàng, nhà sáng lập Công ty CP Giải pháp tài chính tích hợp, nhận định việc bơm 1 triệu tỉ đồng trong 5 tháng đầu năm nay khiến nhiều người bất ngờ, song nếu nhìn lại, bình quân mỗi năm gần đây chúng ta vẫn bơm khoảng 2 triệu tỉ đồng. Điểm khác biệt năm nay là tốc độ giải ngân tăng cao ngay từ đầu năm.

"Những năm trước, tín dụng thường chậm vào đầu năm rồi bứt phá vào nửa cuối năm. Năm nay, Ngân hàng Nhà nước đã nới room tín dụng ngay từ tháng 1 để hỗ trợ mục tiêu tăng trưởng", ông Ân nói.

Bà Trần Thị Khánh Hiền, giám đốc khối nghiên cứu Chứng khoán MB (MBS), cho biết tín dụng toàn hệ thống bắt đầu tăng mạnh từ tháng 3, nhờ tâm lý tích cực được hỗ trợ bởi mục tiêu tăng trưởng GDP 8% cùng với những chỉ tiêu chính sách tiền tệ được nới thêm.

Tính đến ngày 16-6, tín dụng đã tăng 6,99% so với đầu năm, cao hơn so với mức 3,75% cùng kỳ năm ngoái. Theo quan sát của chuyên gia MBS, tín dụng tại các ngân hàng thương mại niêm yết không có nhiều biến động so với quý trước; trong đó, nhóm ngân hàng thương mại cổ phần tư nhân có mức tăng tốt hơn so với nhóm ngân hàng quốc doanh.

"Những ngân hàng có mức tăng tín dụng tốt trong quý đầu năm như MSB, Eximbank, VPBank, SHB, VietinBank vẫn tiếp tục đà tăng trưởng trong quý 2. Môi trường lãi suất thấp, tập trung vào nhóm khách hàng doanh nghiệp, tiếp tục là động lực chính của tín dụng quý này", bà Hiền nói. 

Về triển vọng đến cuối năm, bà Hiền dự báo tăng trưởng tín dụng có thể đạt khoảng 16 - 17%. Đây được xem là một mức tăng trưởng tốt, cho thấy dòng tiền vẫn đang luân chuyển trong nền kinh tế.

Vay từ doanh nghiệp niêm yết ít hơn

Theo báo cáo của Ngân hàng Nhà nước, tính đến ngày 28-5, dư nợ tín dụng toàn nền kinh tế đạt hơn 16,6 triệu tỉ đồng, tăng 6,32% so với đầu năm. Phân tích theo từng lĩnh vực của nền kinh tế thì thấy một số lĩnh vực tăng thấp hơn mức tăng chung (5,32%) như: nông nghiệp, lâm nghiệp và thủy sản (2,5%), công nghiệp và xây dựng (4,51%), thương mại (4,34%)...

Dữ liệu ngành cũng cho thấy tín dụng dành cho nhóm doanh nghiệp niêm yết tăng trưởng khá khiêm tốn, không tương xứng với tốc độ "bơm vốn" từ hệ thống ngân hàng.

Theo ông Lê Hoài Ân diễn biến này phản ánh phần lớn dòng tiền tín dụng đang chảy vào khu vực doanh nghiệp chưa niêm yết, vốn được xem là thiếu minh bạch về thông tin tài chính và chất lượng tài sản đảm bảo. Trong vài năm gần đây, nhóm doanh nghiệp niêm yết lại không gia tăng nhu cầu vay vốn. "Điều này cũng đặt ra dấu hỏi về chất lượng tăng trưởng tín dụng", ông Ân băn khoăn.

Phân tích từ bộ phận nghiên cứu VnDirect càng củng cố nhận định này. Trong quý 1-2025, các chỉ số tài chính cho thấy các doanh nghiệp đang có xu hướng giảm đòn bẩy. Cụ thể, chi phí lãi vay giảm xuống 6,1% (giảm 0,5 điểm % so với quý trước), còn tỉ lệ D/E (nợ/vốn chủ sở hữu) giảm xuống 71,9% (giảm 3,5 điểm %).

Theo chuyên gia của VnDirect, dù Chính phủ đang nỗ lực hạ lãi suất huy động nhằm kéo giảm chi phí vốn vay, nhu cầu tín dụng thực tế từ khu vực doanh nghiệp vẫn khá trầm lắng. Nguyên nhân chủ yếu đến từ việc nhiều doanh nghiệp đang tái cơ cấu danh mục tài chính, thận trọng hơn trong việc mở rộng vay vốn giữa bối cảnh môi trường kinh tế còn nhiều biến động.

Trong khi đó, bà Trần Thị Khánh Hiền cho biết hơn 1 triệu tỉ đồng "bơm" ra bao gồm cả các khoản vay nhằm mục đích đảo nợ, tái cơ cấu nợ, chứ không phải hoàn toàn là các khoản giải ngân mới. 

Một xu hướng đáng chú ý là nhiều doanh nghiệp đã mua lại trái phiếu đáo hạn và vay ngân hàng với mức lãi suất tốt hơn so với năm trước. "Rất khó để xác định tỉ lệ thực tế giữa các khoản vay mới và các khoản tái cơ cấu nợ trong tổng số hơn 1 triệu tỉ đồng đó", bà Hiền nói và cho biết có thể chờ thêm số liệu đầu tư tư nhân 6 tháng đầu năm sắp được công bố để có những đánh giá thêm.