'Hộ kinh doanh không nhận chuyển khoản là biểu hiện né thuế, cần đưa vào tầm ngắm'

Hành vi hộ kinh doanh không nhận thanh toán bằng chuyển khoản, chỉ nhận tiền mặt được chuyên gia nhìn nhận là có dấu hiệu vi phạm pháp luật về thuế, cần đưa vào tầm ngắm để thanh, kiểm tra.

Ngừng nhận chuyển khoản hoặc tăng giá bán

Từ 1.6, Nghị định số 70 sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 123 về hóa đơn, chứng từ có hiệu lực. Việc quản lý hóa đơn, chứng từ điện tử sẽ được áp dụng theo quy trình mới nhằm giảm rủi ro, nâng cao hiệu quả giám sát hóa đơn.

Dự kiến có khoảng 37.000 hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh đang nộp thuế theo hình thức khoán, có doanh thu từ 1 tỉ đồng/năm trở lên phải áp dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền có kết nối với cơ quan thuế từ 1.6. Doanh thu của các hộ, cá nhân kinh doanh sẽ được xác định lại, có thể bị điều chỉnh mức thuế khoán.

Trước những đổi thay này, thời gian gần đây, nhiều hộ, cá nhân kinh doanh đồng loạt thông báo không nhận thanh toán chuyển khoản, chỉ nhận tiền mặt. Có trường hợp hộ kinh doanh bị khách hàng phản ứng thì "quay xe", tiếp tục nhận thanh toán qua chuyển khoản nhưng tăng giá bán.

Ngày 28.5, tài khoản Facebook chuyên bán hàng ăn Lá Nếp Quán 945 Hồng Hà đăng thông báo: "Sau khi đã nắm được phản ứng của khách hàng, em quyết định tăng giá bán toàn bộ mặt hàng của Lá Nếp từ 1.6. Em không thể giảm định lượng món ăn, em càng không thể tìm nguồn nguyên liệu kém chất lượng cho rẻ để bán nên tăng giá là cách làm duy nhất để thực hiện luật thuế mới".

Nhược điểm là khách phải chịu giá cao, cửa hàng sẽ bị ế hơn. Tuy nhiên bù lại, cửa hàng không phải "đau đầu", luồn lách.

Một số hộ, cá nhân kinh doanh lại chốt sẽ vẫn duy trì 2 hình thức thanh toán là chuyển khoản và tiền mặt, tuy nhiên tương ứng các hình thức thanh toán sẽ có các mức giá khác nhau.

Trên mạng đang lan truyền thông tin, nhiều tài khoản chia sẻ rằng: các tài khoản cá nhân có tiền chuyển đến và đi trên 1 tỉ đồng/năm sẽ bị truy thu 1,5% trên tổng số tiền giao dịch. Bởi vậy, đơn vị bán hàng xin phép thu toàn bộ bằng tiền mặt. Nếu khách hàng thanh toán bằng phương pháp chuyển khoản thì đơn vị bán hàng xuất hóa đơn điện tử về mã số thuế của khách hàng và trừ phí 1,5% trên tổng số tiền chuyển khoản.

Có dấu hiệu vi phạm né thuế

Trao đổi với Thanh Niên, ông Nguyễn Văn Được, Tổng giám đốc Công ty TNHH dịch vụ tư vấn thuế Trọng Tín, phân tích ở góc độ kinh doanh, từ chối nhận chuyển khoản là từ chối cơ hội. Trong mắt khách hàng, tự nhiên hộ kinh doanh bị thiếu thiện cảm, không tạo thuận lợi cho khách. Khách hàng sẽ đặt câu hỏi, liệu có vấn đề về pháp lý, thuế hay không, gây giảm uy tín của người bán.

Hiện nay, các hộ kinh doanh đóng thuế trên doanh thu đối với hoạt động bán buôn, bán lẻ hàng hóa là 1,5%; trong đó thuế giá trị gia tăng 1% và thuế thu nhập cá nhân 0,5%.

Ở góc độ pháp luật về thuế, theo ông Được, việc từ chối nhận thanh toán chuyển khoản là hành vi có dấu hiệu vi phạm pháp luật, cần xem xét. Cơ quan thuế, liên ngành cần đưa những đối tượng này vào tầm ngắm để thực hiện thanh kiểm tra xem các dấu hiệu này đã trở thành hành vi vi phạm chưa. "Cần xử lý nghiêm minh để cảnh tỉnh, răn đe những hộ, cá nhân kinh doanh khác", ông Được nói.

Vị này phân tích, trong sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, Nhà nước không quan tâm hộ kinh doanh hay cá nhân kinh doanh thu tiền bằng hình thức gì, chỉ quan tâm việc bán hàng, nhập hóa đơn và kê khai, nộp thuế đầy đủ trên doanh thu. Nếu đằng nào cũng nộp thuế 1,5% thì không cần thay đổi gì.

Các đơn vị từ chối nhận chuyển khoản, chỉ nhận tiền mặt, có thể người kinh doanh vẫn tính toán có những thủ thuật để gian lận, né thuế. Mục đích chủ yếu khi nhận tiền mặt là để giấu doanh thu. Trong trường hợp cửa hàng nào tuyên bố trả tiền mặt thu một giá, chuyển khoản lại thu giá cao hơn thì có thể khẳng định chắc chắn đó là hành vi vi phạm pháp luật.

"Nếu nói vì quy định hóa đơn, chứng từ chặt chẽ hơn mà từ 1.6 người bán hàng thu thêm thuế 1,5% với người mua hàng là không phù hợp. Thuế giá trị gia tăng là thuế gián thu, người tiêu dùng phải chịu, nhưng thuế thu nhập cá nhân là thuế của hộ, cá nhân kinh doanh phải chịu.

Thuế giá trị gia tăng có thể xem xét cộng vào giá bán. Trong bối cảnh hiện tại, các hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh có thể cân nhắc nâng giá bán lên. Các bên được quyền thỏa thuận giá, nhưng phải niêm yết công khai, bình đẳng với tất cả những khách hàng có lấy hóa đơn hay không lấy hóa đơn", ông Được nói.

Vị chuyên gia nhấn mạnh, thực chất quy định thực hiện nghĩa vụ thuế với Nhà nước không có gì mới. Hiện nay chỉ là làm cho minh bạch, rõ ràng, tránh thất thu. Có một bộ phận nhỏ hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh chưa đủ hiểu biết pháp luật hoặc sợ thực hiện trách nhiệm nghĩa vụ về thuế rườm rà, phức tạp nên tìm cách này, cách kia để ứng phó, né tránh.

"Cần khai thông tư tưởng để họ hiểu các thủ tục pháp luật là bắt buộc, không quá phức tạp. Đã đến lúc chấp nhận cuộc chơi sòng phẳng, minh bạch để ngày càng chuyên nghiệp hơn", ông Được nói.