Hàn Quốc chia rẽ

Tại Hàn Quốc, cuộc chiến giới tính đang len lỏi từ đời thực đến mạng xã hội, âm thầm xé rách sợi dây gắn kết xã hội và dẫn đến những phản ứng cực đoan.

Vào buổi tối tháng 11/2023, tại thành phố Jinju, Hàn Quốc, On Ji Goo đang làm ca muộn tại cửa hàng tiện lợi thì một thanh niên xông vào, hung hăng hất đổ đồ đạc xuống kệ.

Khi được nhắc cẩn thận, anh ta quay sang On và nói: "Tôi đang giận sôi máu, đừng động vào tôi".

Tình hình sau đó trở nên căng thẳng. Khi On cố gắng kêu cứu, người này giật điện thoại của cô và ném vào lò vi sóng. Cô cố gắng ngăn cản nhưng bị nắm lấy cổ áo cùng tay, bị kéo lê vài mét và đập người vào kệ hàng.

Trong suốt vụ việc, người đàn ông trẻ liên tục nói rằng "tôi không bao giờ đánh phụ nữ" nhưng người theo chủ nghĩa nữ quyền "đáng bị đánh".

Khi cảnh sát đến, người này tuyên bố mình là thành viên của nhóm bảo vệ quyền nam giới và thừa nhận đã nhắm vào On vì cô có mái tóc ngắn.

Vụ tấn công khiến cô bị mất thính lực vĩnh viễn và chấn thương tâm lý nghiêm trọng. Thủ phạm nhận án tù 3 năm. Trong một phán quyết mang tính bước ngoặt, tòa phúc thẩm đã công nhận động cơ gây án là sự thù ghét phụ nữ. Đây là lần đầu tiên tòa án Hàn Quốc thừa nhận sự thù ghét như vậy là động cơ phạm tội.

Câu chuyện của On không phải là duy nhất ở một quốc gia mà sự bất bình đẳng cùng kỳ thị nữ giới trên mạng đang đẩy thế hệ trẻ vào cuộc chiến giới tính.

Trong khi những cuộc tranh luận tương tự về giới tính và nữ quyền đang diễn ra trên khắp thế giới, Hàn Quốc trở thành điểm nóng hàng đầu, theo Guardian.

Những cuộc tranh luận về giới tính và nữ quyền đang diễn ra trên khắp thế giới. Ảnh: Reuters.

Bất mãn gia tăng

Trong số các quốc gia thuộc Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), Hàn Quốc đứng đầu về tỷ lệ phụ nữ hoàn thành bậc giáo dục đại học, nhưng lại duy trì khoảng cách lương theo giới tính lớn nhất khối.

Phần lớn phụ nữ vẫn bị loại khỏi các vị trí lãnh đạo và Hàn Quốc liên tục đứng cuối về bình đẳng giới tại nơi làm việc.

Mặc dù quốc gia này dẫn đầu thế giới về kết nối Internet và đổi mới công nghệ cao, chính không gian kỹ thuật số lại trở thành mảnh đất màu mỡ cho một số cộng đồng chống nữ quyền độc hại, biến thù hận ảo thành bạo lực ngoài đời thực.

Năm 2016, một cô gái 23 tuổi bị sát hại trong nhà vệ sinh công cộng gần ga Gangnam, Seoul. Kẻ giết người, đã đợi hàng giờ để tìm nạn nhân nữ ngẫu nhiên, nói với cảnh sát rằng hắn làm vậy vì "phụ nữ luôn phớt lờ tôi".

Vụ án đã châm ngòi cho các cuộc biểu tình lớn nhưng việc tấn công phụ nữ trên mạng vẫn tiếp tục.

Cuộc khủng hoảng trở nên trầm trọng hơn vào năm 2020 với vụ án "phòng thứ N". Theo đó, một số người dùng mạng lưới phòng chat Telegram đã tống tiền phụ nữ và trẻ em gái vị thành niên để sản xuất nội dung khiêu dâm tại nhà.

Vào năm 2024, mối đe dọa mới xuất hiện: Nội dung khiêu dâm deepfake nhắm tới các nữ sinh. Thủ phạm, thường là người chưa thành niên, sử dụng công nghệ AI để ghép mặt phụ nữ vào nội dung khiêu dâm và phát tán hình ảnh qua các kênh Telegram. Một số kênh có hàng trăm nghìn thành viên.

Theo giáo sư Seungsook Moon - nhà xã hội học và chuyên gia nghiên cứu giới tại Đại học Vassar (Mỹ) - sự phẫn nộ bùng nổ trên mạng phản ánh chuyển biến sâu rộng trong xã hội. Bà cho rằng sự bất mãn của nam giới trẻ tuổi bắt nguồn sau việc Hàn Quốc theo đuổi chủ nghĩa tân tự do.

“Cuối những năm 80, nam giới chỉ cần có bằng đại học là có thể kiếm được việc làm tại công ty tốt. Nền kinh tế phát triển nhanh chóng”, bà nói.

Tuy nhiên, đến giữa thập niên 90, những người đàn ông này bắt đầu bị sa thải và “khi cấu trúc xã hội thay đổi, các nhóm từng có vị trí quyền lực hoặc đặc quyền hơn sẽ phản ứng mạnh mẽ vì mất đi địa vị cùng sự tôn trọng”.

Bae In Gyu, người đứng đầu một trong những nhóm chống nữ quyền Hàn Quốc, tại một cuộc biểu tình ở Seoul. Ảnh: Woohae Cho/New York Times.

Sự phẫn nộ càng trở nên sâu sắc khi nói đến nghĩa vụ quân sự - nghĩa vụ bắt buộc 18 tháng đối với nam giới khỏe mạnh mà nhiều người coi là gánh nặng bất công trong nền kinh tế bấp bênh hiện nay.

Vào năm 1999, tòa án Hàn Quốc đã bác bỏ hệ thống điểm thưởng cho nghĩa vụ quân sự. Hệ thống này từng cấp thêm điểm cho các cựu binh sĩ khi họ xin việc ở cơ quan nhà nước. Tuy nhiên, tòa án cho rằng hệ thống này phân biệt đối xử với phụ nữ và người khuyết tật.

Động thái hủy bỏ này khiến nhiều người đàn ông trẻ tuổi cảm giác rằng họ bị tước mất đặc quyền truyền thống.

Cảm giác trở thành nạn nhân ngày càng phổ biến trong nam giới. Cuộc khảo sát của Hankook Research năm 2021 cho thấy 79% nam giới ở độ tuổi 20 tin rằng đàn ông phải đối mặt với sự phân biệt nghiêm trọng trong xã hội, 70% nam giới ở độ tuổi 30 coi mình là nạn nhân của sự phân biệt giới tính.

Phản ứng cực đoan

Ở những góc tối trên mạng, các thanh niên Hàn Quốc đã dùng tài khoản ẩn danh để bày tỏ sự tức giận.

Trong khi phương Tây có 4chan và Reddit, Hàn Quốc có Ilbe - “daily best” (tạm dịch: Tin tức hàng ngày), từng đứng trong top 10 trang web được truy cập nhiều nhất tại nước này vào giữa những năm 2010.

Người dùng trên trang đã sáng tạo ra thuật ngữ miệt thị như "kimchi-nyeo" (cô gái kim chi) để chế giễu phụ nữ là kẻ đào mỏ vật chất.

Khi “cuộc chiến giới tính” ngày càng gay gắt, một số người phản đối tư tưởng coi thường phụ nữ cũng bắt đầu dùng đến chiến thuật độc hại.

Trong bối cảnh các diễn đàn nam giới chế giễu cơ thể phụ nữ, người dùng thuộc cộng đồng trực tuyến Megalia thời điểm đó đã châm biếm kích cỡ “của quý” đàn ông. Megalia đặt ra thuật ngữ mỉa mai đàn ông như hannam-chung (“bọ đực Hàn Quốc”).

Trong thời gian qua, sự chú ý toàn cầu cũng đổ dồn về phong trào “4B”, kêu gọi nữ giới rút khỏi hệ thống mà họ cho là đầy gia trưởng. Những người theo 4B từ chối hẹn hò, kết hôn, sinh con và không muốn có bất cứ mối quan hệ tình cảm nào với đàn ông.

Tuy nhiên, phản ứng cực đoan này càng góp phần thổi bùng làn sóng chống lại nữ quyền. Ngày nay, chỉ một lời cáo buộc có cảm tình với nữ quyền cũng đủ khiến các công ty phải lên tiếng xin lỗi.

Năm 2023, một đoạn phim hoạt hình tưởng như vô hại trong video quảng bá trò chơi MapleStory đã châm ngòi bão dư luận. Đoạn phim cho thấy bàn tay nhân vật từ nắm đấm chuyển thành hình trái tim, nhưng game thủ nam khẳng định có một khung hình giống tín hiệu nữ quyền chế giễu bộ phận sinh dục của đàn ông.

Hãng phát hành lập tức xin lỗi, nhưng người dùng ẩn danh vẫn lùng sục tài khoản mạng xã hội của các nhân viên để tìm “bằng chứng”. Khi tìm thấy một nữ họa sĩ trùng khớp với hình dung “kẻ thù” của họ, họ lập tức yêu cầu sa thải cô.

Trớ trêu thay, sau đó người ta phát hiện đoạn phim này do một họa sĩ nam ngoài 40 tuổi thực hiện. Bất chấp điều đó, nữ họa sĩ vẫn bị công khai thông tin cá nhân trên mạng và hứng chịu lời lẽ quấy rối.

"Nếu bạn tiếp cận Internet mở trước khi được hướng dẫn sử dụng đúng cách, thế giới quan của bạn sẽ bị đảo lộn", Kim Min Sung nói.

Giống nhiều chàng trai Hàn Quốc khác, nhà hoạt động 22 tuổi này đã tiếp cận các diễn đàn từ khi còn nhỏ. Kim nhớ mình từng tìm kiếm nội dung vô hại như video hài hước, nhưng rồi dần bắt gặp nội dung mang tính kỳ thị phụ nữ.

Kim Min Sung, người sáng lập Hiệp hội Người tiêu dùng Trò chơi Hàn Quốc. Ảnh: Jun Michael Park/Guardian.

Kim thừa nhận anh từng bình luận chống nữ quyền mà không hiểu rõ ý nghĩa của chúng, chỉ đơn giản vì đó là điều mà mọi người xung quanh đều làm.

Sự thay đổi của Kim đến từ yếu tố không ngờ tới: Trò chơi nhập vai giả tưởng. Tại đây, anh tìm thấy một cộng đồng chủ yếu là nữ giới và có tư tưởng tiến bộ.

Ban đầu, “tôi im lặng và chỉ chơi Dungeons & Dragons”, anh kể. “Nhưng khi lắng nghe họ, tôi tham gia vào cuộc trò chuyện lúc nào không hay. Tôi nhận ra thế giới quan được xây dựng từ diễn đàn trực tuyến trước đây chỉ là sự phóng đại, biếm họa và viển vông".