Hai học sinh bị đánh tử vong, báo động đỏ 'mâu thuẫn học đường thành án mạng'

Chỉ trong thời gian ngắn, nhiều vụ bạo lực học đường nghiêm trọng xảy ra, dẫn đến thương tích nặng và tử vong. Điều đáng lo ngại là, khi có mâu thuẫn, học sinh lại xem việc dùng bạo lực là “cách giải quyết bình thường”.

Từ mâu thuẫn học đường đến dùng hung khí gây án mạng

Mới đây, ở Lào Cai xảy ra vụ việc một học sinh lớp 8 Trường THCS Quang Trung dùng hung khí tấn công bạn rồi đẩy xuống hồ. Nguyên nhân được xác định trong quá trình học tập, giữa hai em đã có mâu thuẫn do N.L.T. nhiều lần trêu chọc, có lời lẽ xúc phạm đến bố mẹ của V.T.Đ. 

Sáng 5/11, em T. tiếp tục giấu sách vở và trêu đùa bạn. Bị dồn nén và bực tức, Đ. sau khi về nhà ăn trưa đã lấy một con dao giấu vào cặp mang đến trường buổi chiều. 

Khi tan học, Đ. và T. rủ nhau ra bờ hồ để “nói chuyện giải quyết mâu thuẫn”. Tại đây, Đ. yêu cầu T. dừng các hành vi trêu chọc nhưng bất thành. Bực tức, Đ. lấy dao đâm nhiều nhát vào lưng và vai bạn. Sau đó, em ôm kéo rồi đẩy bạn xuống hồ, rồi bỏ về. Rất may ngay lúc đó một người dân đi ngang qua phát hiện đã kịp thời đưa nạn nhân lên bờ và đưa đi cấp cứu, giúp em thoát khỏi nguy hiểm đến tính mạng.

Một vụ việc khác cách đây không lâu, xảy ra tại Trường Cao đẳng Nông nghiệp Thanh Hóa. Một nam sinh lớp 10 bị một nhóm học sinh cùng trường xông vào tận lớp học để hành hung. Sau khi sự việc xảy ra, thầy cô và học sinh đã đưa nạn nhân xuống phòng y tế sơ cứu, sau đó chuyển đến bệnh viện.

Do vết thương nặng, nam sinh tiếp tục được chuyển đến Bệnh viện Nhi Thanh Hóa để cấp cứu, điều trị. Tuy nhiên, sau nhiều ngày trong tình trạng nguy kịch, nam sinh này đã không qua khỏi.

Cũng tại Thanh Hóa, trước đó vụ việc gây chấn động dư luận khi một nam sinh lớp 12 bị bạn cùng trường đâm tử vong. Nguyên nhân xuất phát từ mâu thuẫn bột phát trong lúc học môn thể dục vào buổi sáng. Sau khi tan trường, học sinh lớp 11 đã chặn đường, sử dụng tay, chân, mũ bảo hiểm đuổi đánh bạn. 

Trong lúc đánh nhau, nam sinh này đã rút dao bấm mang theo người, đâm vào cổ học sinh lớp 12, khiến em này tử vong.

Đáng nói, những vụ việc đau lòng kể trên đều có những điểm chung do mâu thuẫn cá nhân, cách giải quyết bằng bạo lực và tính chất nghiêm trọng khi sử dụng hung khí, dao, để lại hậu quả đau lòng.

Bạo lực học đường leo thang

Thạc sĩ Nguyễn Hồng Ngọc, chuyên gia tâm lý giáo dục cho hay tình trạng bạo lực học đường ngày càng leo thang với mức độ nguy hiểm hơn là kết quả của nhiều yếu tố.

“Không ít trẻ có thói quen phản ứng ngay lập tức khi bị thách thức, chỉ trích hoặc xúc phạm. Tình trạng dễ bị kích động, 'động tí là đánh' thường do các em chưa được trang bị kỹ năng kiểm soát cảm xúc, xử lý xung đột và giải quyết vấn đề”.

Bên cạnh đó, những hành động ấy cũng có thể là sự mô phỏng hành vi trẻ quan sát được từ những điều xung quanh. Theo bà Ngọc, hiện nay trẻ đang tiếp xúc quá sớm với mạng xã hội, dễ sa đà vào những phim ảnh, game, video mang tính chất tiêu cực, có yếu tố bạo lực… Từ đó, trẻ có thể bị xói mòn cảm xúc, chai lỳ cảm nhận hậu quả.

Chưa kể, nhiều trẻ được cha mẹ cổ súy cho bạo lực như “bị bạn đánh thì đánh lại” hoặc sinh ra trong môi trường gia đình thiếu tình thương, nhiều căng thẳng, không có những tấm gương người lớn biết cách xử lý mâu thuẫn ôn hoà để học hỏi theo, khiến chuyện bạo lực trở nên “bình thường hóa”. 

“Điều này rất nguy hiểm, khiến trẻ không còn khả năng cảm nhận hay thông cảm với nỗi đau của người khác”, bà Ngọc nói.

Một nguyên nhân khác, theo bà Ngọc, lứa tuổi học trò luôn mong muốn thể hiện sức mạnh của bản thân. Khi có “khán giả” là bạn bè đứng xung quanh để cổ vũ, tung hô, trẻ càng hào hứng thể hiện, thích mình là kẻ mạnh.

Bà Ngọc nhấn mạnh, ở độ tuổi đó, trẻ chưa đủ nhận thức để hình dung hậu quả, chẳng hạn một cú đánh có thể trúng vị trí gây chấn thương não, khiến nạn nhân tử vong. 

Sự vô cảm của những người xung quanh như bỏ đi, không trợ giúp… thường là do hoảng loạn, sợ bị liên lụy hoặc đã bị cổ vũ bởi văn hóa xem bạo lực là nội dung “giải trí”, từ đó khi chứng kiến các tình huống này sẽ hào hứng, reo hò.

“Tiếp xúc với môi trường bạo lực, lần đầu trẻ có thể hoảng loạn, sợ hãi. Nhưng dần dần, khi xem nhiều lần, trẻ sẽ thấy bình thường, gây ra sự thờ ơ trước bạo lực”, bà Ngọc cảnh báo.

Đồng quan điểm, TS Nguyễn Tùng Lâm, Phó Chủ tịch Hội Khoa học Tâm lý giáo dục Việt Nam cho rằng, những hành vi này đều xuất phát từ việc trẻ không được gia đình, nhà trường dạy cách kiểm soát cảm xúc, giáo dục những giá trị sống, kỹ năng sống phù hợp với tâm sinh lý lứa tuổi.

“Cha mẹ chưa sát sao, chặt chẽ với con. Trong khi đó, nhà trường mới chỉ tập trung vào kỷ luật hành chính, thiếu các chương trình giáo dục cảm xúc và hệ thống can thiệp tâm lý thực chất. Từ đó, trẻ thấy không lo bị trừng phạt nghiêm khắc, rủi ro bạo lực sẽ càng leo thang”, ông nói.

Cũng theo TS Nguyễn Tùng Lâm, trong thời gian qua, các nhà trường mới chỉ chạy theo những vụ việc đơn lẻ, chưa thực hiện đồng loạt là đưa những chương trình giáo dục kỹ năng sống chất lượng đến từng học sinh. Song đây lại là điều cần thiết giúp ngăn ngừa sớm các sự việc tiêu cực.

“Do đó, cần phải dạy trẻ giá trị sống, biết yêu thương, tác động đến cảm xúc, tình cảm để đưa trẻ đến những hành vi đúng đắn. Ngoài ra, cần phải có cơ sở pháp lý để xử lý trong các vụ việc cụ thể, từ đó tạo ra những thay đổi, chuyển biến trong hành vi của học sinh”, ông nói.