Google ngừng hợp tác với Samsung khiến tập đoàn Hàn Quốc sốc nặng, phải họp khẩn và điều tra nội bộ

Việc mất hợp đồng với Google nối tiếp xu hướng "chảy máu" khách hàng trước đó của Samsung, khi Apple, Qualcomm… cũng đã chuyển đơn hàng flagship sang TSMC do lợi thế về năng lực sản xuất.

Việc Google quyết định ngừng hợp tác với Samsung trong việc sản xuất chip Tensor G5 cho dòng điện thoại thông minh Pixel 10 sắp tới, chuyển sang đối tác TSMC đã tạo ra một làn sóng chấn động trong ngành công nghiệp bán dẫn toàn cầu.

Chip Tensor G5 sẽ được Google thiết kế lại từ đầu, không còn dựa trên kiến trúc của chip Exynos của Samsung. Ngoài ra, Google được cho là đã ký hợp đồng độc quyền với TSMC cho các chip Tensor từ Pixel 10 đến Pixel 14, kéo dài 5 năm.

Động thái này không chỉ là một cú sốc lớn đối với bộ phận xưởng đúc của Samsung mà còn là một lời cảnh tỉnh đanh thép, buộc gã khổng lồ Hàn Quốc phải nhìn lại những điểm yếu cố hữu của mình.

Google quay lưng

Mối quan hệ hợp tác giữa Google và Samsung trong việc phát triển chip Tensor cho dòng Pixel bắt đầu từ năm 2021 với Pixel 6.

Chip Tensor, được quảng bá là linh hồn của điện thoại Pixel, là chìa khóa để Google nâng tầm trải nghiệm AI và xử lý hình ảnh độc quyền.

Tuy nhiên, qua các thế hệ, chip Tensor do Samsung sản xuất thường phải đối mặt với những chỉ trích về hiệu suất và đặc biệt là khả năng tản nhiệt.

Mới đây, một loạt báo cáo về sự cố cháy nổ của Pixel 6a ra mắt từ năm 2022 khiến Google phải tuyên bố sớm ra mắt bản cập nhật phần mềm bắt buộc, dù làm giảm nguy cơ pin quá nóng nhưng lại khiến điện thoại sạc chậm hơn và thời lượng ngắn hơn cho một sản phẩm chỉ mới 3 năm tuổi.

Điều này làm liên tưởng đến vụ bê bối cháy nổ của Samsung Galaxy Note 7 cách đây 9 năm khiến tập đoàn Hàn Quốc phải thu hồi và khai tử toàn bộ sản phẩm năm 2016.

Xin được nhắc rằng Pixel 6a cũng dùng chip phát triển bởi Samsung. Tuy nhiên đây chỉ là giọt nước làm tràn ly khi từ lâu Google đã mất dần kiên nhẫn với hãng điện tử Hàn Quốc.

Nguyên nhân chính dẫn đến quyết định "dứt áo ra đi" của Google được cho là nằm ở tỷ lệ năng suất (yield rate) thấp của Samsung trên tiến trình 3nm. Trong khi TSMC có thể đạt tỷ lệ ấn tượng lên tới 90%, Samsung lại chỉ loanh quanh ở mức 50%.

Điều này không chỉ đẩy chi phí sản xuất lên cao mà còn tiềm ẩn nguy cơ chậm trễ và thiếu hụt nguồn cung. Với một công ty công nghệ hàng đầu như Google, việc đảm bảo nguồn cung ổn định và chất lượng cao là tối quan trọng để đáp ứng nhu cầu thị trường.

Thêm vào đó, việc Google muốn thiết kế lại chip Tensor từ đầu thay vì dựa trên kiến trúc Exynos của Samsung cũng là một yếu tố quan trọng.

Google mong muốn kiểm soát chặt chẽ hơn quá trình thiết kế và tối ưu hóa chip để phù hợp nhất với các thuật toán AI và yêu cầu về hiệu năng của mình, một điều mà Samsung có vẻ chưa thể đáp ứng đầy đủ.

Các thế hệ chip Tensor do Samsung sản xuất thường bị đánh giá là thua kém về hiệu năng và khả năng tản nhiệt so với các đối thủ sử dụng chip từ Apple hay Qualcomm. Google muốn cải thiện những điểm này để nâng cao trải nghiệm người dùng Pixel.

Việc Tensor G5 được sản xuất trên tiến trình 3nm thế hệ thứ hai (N3E) của TSMC hứa hẹn sẽ mang lại hiệu suất vượt trội và khả năng tản nhiệt tốt hơn, giải quyết triệt để những vấn đề mà người dùng Pixel đã phàn nàn bấy lâu nay.

Cú sốc

Đối với Samsung, đây thực sự là một đòn giáng mạnh. Bộ phận xưởng đúc (Foundry) của Samsung, vốn đang nỗ lực thu hẹp khoảng cách với TSMC, đã phải hứng chịu một "cú sốc lớn" và ngay lập tức mở cuộc điều tra nội bộ để xem xét lại năng lực cạnh tranh, gọi đây là "sự cố Google" (Google incident).

Việc mất đi một khách hàng lớn và chiến lược như Google không chỉ ảnh hưởng trực tiếp đến doanh thu mà còn làm suy giảm uy tín và vị thế của Samsung trong cuộc đua công nghệ bán dẫn. Trong quý đầu tiên của năm nay, thị phần của Samsung Foundry giảm xuống 7,7% từ 8,1% của quý trước, trong khi TSMC tăng từ 67,1% lên 67,6%.

Đây là một lời cảnh tỉnh rõ ràng cho Samsung: nếu không nhanh chóng cải thiện công nghệ, nâng cao tỷ lệ năng suất và đáp ứng tốt hơn các yêu cầu khắt khe của khách hàng, họ sẽ tiếp tục mất đi các hợp đồng béo bở vào tay đối thủ. Ngành công nghiệp bán dẫn là một cuộc đua không ngừng nghỉ về công nghệ và hiệu quả, nơi mà bất kỳ sự chậm trễ hay thiếu sót nào cũng có thể phải trả giá đắt.

Việc mất hợp đồng với Google nối tiếp xu hướng "chảy máu" khách hàng trước đó, khi Apple, Qualcomm… cũng đã chuyển đơn hàng flagship sang TSMC do lợi thế về năng lực sản xuất.

Samsung hiện đang chậm trễ trong phát triển tiến trình 2 nm, vốn rất quan trọng cho thế hệ chip Exynos 2600 sắp ra mắt trên Galaxy S26. Việc trì hoãn có thể khiến họ càng tụt lại phía sau TSMC và các đối thủ khác.

Tờ Rest of World (RoT) cho hay khi con số thực tế không đủ đẹp, nhiều nhóm nhân viên tại Samsung bị ép phải "massage" dữ liệu – từ việc thổi phồng tỷ lệ không lỗi đến bỏ qua những sự cố sản xuất. Tình trạng này không chỉ làm giảm động lực sáng tạo, mà còn luẩn quẩn trong vòng xoáy thiếu minh bạch, che giấu sai sót.

Không dừng lại đó, từ cấp quản lý trung gian đến lãnh đạo cao nhất, nhiều nhân viên phản ánh rằng họ bị áp đặt một mô hình "quân sự hóa": mệnh lệnh từ trên truyền xuống, ít cơ hội phản biện, và luôn có "văn hóa che đậy" khi gặp vấn đề. Thay vì tìm cách giải quyết triệt để, quy trình phổ biến là giấu đi, gán trách nhiệm cho người cấp dưới, hoặc báo cáo những "kế hoạch khả thi" chỉ dựa trên hy vọng.

Những thuật ngữ như "Samsung Way" được nhắc đến với giọng điệu mỉa mai – ám chỉ thói quen "chặn sự cố bằng quân lực" và "làm đẹp" báo cáo – đang ăn mòn văn hóa đổi mới, khiến công ty đánh mất tính linh hoạt cần có trong ngành công nghệ.

Bốn kỹ sư nói với RoT rằng họ thường xuyên bị các nhà quản lý gây áp lực để bịa đặt hoặc bóp méo dữ liệu để giúp đạt được các mục tiêu này. Ba trong số họ cho biết họ đã chứng kiến các kỹ sư và nhà quản lý thổi phồng tỷ lệ năng suất, tức là tỷ lệ phần trăm chip không bị lỗi được sản xuất từ một tấm wafer. Họ cũng cho biết họ đã bị ép báo cáo thiếu các lỗi được phát hiện để làm đẹp báo cáo theo ý quản lý.

Kỹ sư Im, 28 tuổi, kể lại cảnh bị quản lý yêu cầu "viết lại báo cáo" khi anh trình bày những số liệu không khả quan nhưng chân thực.

"Thế là chúng tôi lại phải điều chỉnh lại số liệu...Các khiếm khuyết vẫn lọt được qua", anh Im nói với RoT.

Không dừng lại ở đó, một cựu kỹ sư thiết kế đã nói với RoT rằng người quản lý của anh ấy đã đã triển khai các tập lệnh tự động hóa nhưng chúng không hoạt động, tuy nhiên người quản lý này vẫn báo cáo lên trên rằng họ đã cải thiện được thiết kế chip nhờ các tập lệnh này.

Kỹ sư Han Ki-bak thì nhớ lại một người quản lý đã thúc đẩy các thiết kế không khả thi mặc cho sự phản đối của nhóm kỹ sư họ, tất cả chỉ vì làm đẹp báo cáo.

Tệ hơn, hầu hết những kỹ sư phản đối kiểu hệ thống phân cấp và cách làm này đều sẽ bị đánh giá hiệu suất làm việc kém, vốn được dùng cho xét duyệt lương thưởng cuối năm.

Che giấu sai phạm

Tờ RoT cho hay áp lực phải làm giả số liệu, thổi phồng tỷ lệ sản lượng chip không lỗi và giảm thiểu báo cáo lỗi đã trở thành điều thường ngày tại Samsung.

"Khi có một vấn đề, chúng tôi 'quét sạch nó' theo kiểu quân sự, thay vì tìm ra một giải pháp thích hợp," một kỹ sư nhận xét.

Văn hóa né tránh vấn đề đã dẫn đến nhiều dự án công nghệ then chốt của Samsung bị chậm tiến độ hoặc chất lượng không đảm bảo. Trong khi đó, đối thủ TSMC (Đài Loan) và SK Hynix không ngừng đầu tư mạnh vào R&D, nâng cao tỷ lệ hoàn thiện trên tiến trình 3 nm và 2 nm.

Công nghệ của Samsung, vốn từng là niềm tự hào, giờ đây chỉ đạt mức trung bình, khó thu hút khách hàng lớn như Nvidia hay Qualcomm. Mảng thiết kế chip của Samsung đã lỗ 3,18 nghìn tỷ Won (2,4 tỷ USD) vào năm 2023.

Không chỉ mất thị phần, hình ảnh Samsung cũng sứt mẻ nghiêm trọng trong mắt đối tác và ứng viên tiềm năng. Năm 2024, công ty tụt từ vị trí thứ hai xuống thứ sáu trong bảng xếp hạng "nhà tuyển dụng lý tưởng" tại Hàn Quốc.

Ban lãnh đạo Samsung không thể không nhận ra cuộc khủng hoảng. Chủ tịch Lee Jae-yong đã gọi đây là "cuộc khủng hoảng sống còn", trong khi người đứng đầu bộ phận bán dẫn, ông Jun Young-hyun đã gửi một bản ghi nhớ nội bộ tới nhân viên vào khoảng tháng 8/2024 thừa nhận rằng "văn hóa che giấu hoặc tránh né vấn đề để đối phó tức thời, và báo cáo các kế hoạch không thực tế dựa trên những kỳ vọng hão huyền, đã lan rộng và làm trầm trọng thêm các vấn đề của chúng ta."

Về phía Google, việc chuyển sang TSMC được kỳ vọng sẽ giúp Tensor G5 có một bước nhảy vọt về hiệu năng và hiệu quả sử dụng năng lượng.

Điều này không chỉ giúp Pixel 10 cạnh tranh sòng phẳng hơn với các đối thủ hàng đầu như iPhone của Apple hay Galaxy của Samsung mà còn củng cố hình ảnh của Google trong vai trò một nhà sản xuất smartphone nghiêm túc.

Khả năng xử lý AI được cải thiện trên Tensor G5 cũng sẽ là điểm nhấn quan trọng, tận dụng tối đa thế mạnh của Google trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo.

Mặc dù Google đã "quay lưng" trong việc sản xuất chip chính, mối quan hệ giữa hai gã khổng lồ công nghệ vẫn chưa hoàn toàn chấm dứt.

Pixel 10 dự kiến vẫn sẽ sử dụng modem 5G Exynos của Samsung cùng các linh kiện quan trọng khác như bộ nhớ RAM (DRAM) và bộ nhớ trong (UFS) từ Samsung Electronics.

Điều này cho thấy sự phụ thuộc lẫn nhau vẫn còn ở một mức độ nhất định, nhưng cũng là tín hiệu cho thấy Google đang đa dạng hóa chuỗi cung ứng của mình.

Tóm lại, quyết định của Google là một minh chứng rõ ràng cho việc chất lượng và hiệu quả công nghệ luôn là yếu tố then chốt trong cuộc đua bán dẫn khắc nghiệt.

Đối với Samsung, đây là cơ hội để nhìn lại và đầu tư mạnh mẽ hơn vào bộ phận xưởng đúc, khắc phục những điểm yếu cố hữu để không bị bỏ lại phía sau trong tương lai. Chỉ khi đó, Samsung mới có thể lấy lại vị thế và tiếp tục cạnh tranh sòng phẳng với những đối thủ hàng đầu như TSMC.

*Nguồn: Fortune, RoT, BI