Giữa thuế đối ứng, đơn hàng xuất khẩu tăng trở lại

Báo cáo Chỉ số Nhà quản trị mua hàng (PMI) ngành sản xuất VN tháng 7 do S&P Global công bố lần đầu tiên sau 4 tháng vượt trên ngưỡng 50 điểm. Trong đó số lượng đơn đặt hàng mới đã tăng trở lại.

Xuất khẩu tiếp tục tăng trưởng

Trong số 7 quốc gia mà S&P Global khảo sát và công bố điểm số PMI trong tháng 7, VN đang dẫn đầu với 52,4 điểm, cao hơn khá nhiều so với mức trung bình 50,1 điểm của ASEAN. Đồng thời số lượng đơn đặt hàng mới tăng trở lại trong 4 tháng qua và tốc độ tăng là nhanh nhất kể từ tháng 11.2024.

Đây là một tín hiệu tích cực và ngạc nhiên trong bối cảnh nỗi lo thuế đối ứng từ thị trường xuất khẩu quan trọng là Mỹ vẫn phủ bóng lên hoạt động của các doanh nghiệp (DN). Ông Ngô Sỹ Hoài, Phó chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Gỗ và lâm sản VN, thừa nhận: Mặc dù chịu tác động rất nặng nề của thuế đối ứng và các biện pháp phòng vệ thương mại của Mỹ, nhưng đến hết tháng 7, tổng kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ của VN đạt 9,6 tỉ USD, tăng 7,9% so với cùng kỳ năm trước. Dự báo, trong 5 tháng cuối năm, xuất khẩu của ngành gỗ sẽ đạt khoảng trên 7 tỉ USD, đưa tổng kim ngạch xuất khẩu cả năm đạt trên dưới 17 tỉ USD.

"Đây là con số thể hiện nỗ lực vượt khó của các đơn vị tham gia vào chuỗi giá trị sản phẩm gỗ VN, từ người nông dân trồng rừng đến các đơn vị chế biến - dịch vụ trung gian và các DN đưa sản phẩm gỗ Việt đến với trên 160 quốc gia và vùng lãnh thổ", ông Ngô Sỹ Hoài nói.

Nông sản, thủy sản cũng là những nhóm ngành vượt khó vươn lên. Ông Phan Minh Thông, Chủ tịch HĐQT Phúc Sinh Group, chia sẻ tính chung 10 tháng niên độ tài chính 2024 - 2025 (kết thúc vào 30.9.2025), kim ngạch xuất khẩu của công ty ước đạt 305 triệu USD, tăng gần 25% so với cùng kỳ năm trước. Hai nhóm sản phẩm xuất khẩu chủ lực của công ty gồm tiêu và cà phê đều tăng trưởng mạnh, trong đó giá tiêu tăng gấp 3 lần và cà phê tăng gấp 2 lần cũng đóng góp vào tăng trưởng cao nói trên.

Tương tự, Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản VN cũng công bố kim ngạch xuất khẩu thủy sản VN tính chung 7 tháng đầu năm đạt 6,22 tỉ USD, tăng trưởng mạnh 17,2%. Trong đó thị trường Mỹ vẫn tăng 10,4% trong 7 tháng; thị trường Trung Quốc ghi nhận mức tăng trưởng vượt bậc với kim ngạch xuất khẩu 7 tháng đạt 1,33 tỉ USD, tăng 42,6%. Trung Quốc đẩy mạnh nhập khẩu trở lại, đặc biệt là mặt hàng tôm và mực, tạo dư địa cho DN Việt tăng tốc trước thời điểm Mỹ áp thuế đối ứng vào tháng 8. Đây cũng là kết quả của sự linh hoạt từ phía DN khi chủ động chuyển hướng, đẩy mạnh tiêu thụ tại các thị trường tăng trưởng tốt, đồng thời tận dụng các hiệp định thương mại tự do đa phương, song phương để hưởng ưu đãi thuế quan.

Tăng nhập nguyên liệu từ Mỹ, thúc đẩy sản phẩm có lợi thế riêng

Có được kết quả trên là nhờ các DN trong nước đã có nhiều chính sách để thích ứng với thuế đối ứng của Mỹ. Đơn cử với ngành gỗ, theo ông Ngô Sỹ Hoài, các DN đã tăng nhập khẩu nguyên liệu gỗ (gỗ tròn và gỗ xẻ) từ Mỹ. Nếu như cả năm 2024, các DN chi 320 triệu USD nhập khẩu nguyên liệu gỗ Mỹ, thì chỉ trong 7 tháng đầu năm nay, tổng kim ngạch nhập khẩu đã là 321 triệu USD, tương đương cả năm 2024. "Đây là con số biết nói, thể hiện thiện chí của DN ngành gỗ nói riêng và VN nói chung trong việc giảm xuất siêu vào Mỹ cũng như chia sẻ khó khăn của DN gỗ Mỹ. Dự báo nhập khẩu nguyên liệu gỗ Mỹ sẽ tiếp tục tăng trong những tháng cuối năm nếu thị trường đầu ra không biến động mạnh. Các DN đồ gỗ Việt vẫn kỳ vọng rằng hai bên sẽ tiếp tục xem xét để có được mức thuế công bằng, phù hợp và không "làm khó" cho các DN của cả hai phía cũng như người tiêu dùng Mỹ, vốn đã quen sử dụng rất nhiều sản phẩm gỗ nhập khẩu từ VN", ông Hoài nói.

Tương tự, trong nỗ lực đa dạng hóa nguồn nguyên liệu, ngành dệt may đã nhập khẩu gần 950.000 tấn bông các loại chỉ trong 5 tháng đầu năm nay với trị giá hơn 1,6 tỉ USD, tăng 27% về lượng và tăng 8% về kim ngạch so với cùng kỳ năm 2024. Với thị phần đến 48%, Mỹ tiếp tục là nhà cung cấp bông lớn nhất cho VN. Cụ thể, VN đã nhập 455.000 tấn bông từ Mỹ, trị giá gần 800 triệu USD, tăng đến 116% về lượng và tăng 79% về trị giá so với cùng kỳ năm 2024. Đồng thời, VN cũng là thị trường nhập khẩu bông lớn thứ 3 của Mỹ chỉ sau Trung Quốc và Pakistan.

Với mặt hàng cà phê, ông Phan Minh Thông phân tích: sản phẩm cà phê của VN bán vào thị trường Mỹ không nhiều vì chủ yếu xuất khẩu vào thị trường EU. Đối với sản phẩm tiêu, VN là nước xuất khẩu lớn nhất với khoảng 50% lượng hàng trên toàn thế giới. Ngoài sản phẩm trong nước, VN cũng là quốc gia mua mặt hàng tiêu lớn nhất từ Indonesia để bán ra toàn cầu. Thuế đối ứng phía Mỹ công bố với VN nói chung là 20% cũng ngang bằng với Indonesia nhưng lại thấp hơn nhiều so với Brazil với mức thuế lên đến 50%. Quan trọng hơn là nhóm hàng nông sản của VN có lợi thế rõ ràng bởi Mỹ hầu như chỉ có ít hoặc thậm chí không sản xuất những sản phẩm như VN.

"Nông sản như tiêu, cà phê vẫn thuộc nhóm hàng thiết yếu nên cũng không quá lo sợ nhu cầu giảm khi thuế nhập khẩu vào Mỹ tăng. Nếu như 8 - 10 năm trước, tôi có thể mua 1 ly cà phê chỉ khoảng 1 USD thì nay có nơi lên giá đến 14 - 15 USD/ly nhưng người tiêu dùng vẫn tiêu thụ, hoạt động xuất khẩu của các DN trong nước vẫn gia tăng. Như vậy một phần thuế đối ứng của VN ngang bằng và thấp hơn các đối thủ khác, đồng thời là nhóm hàng thiết yếu nên sẽ không bị tác động nhiều. Hơn nữa, hàng nông sản nói chung cũng không phải cạnh tranh ngay chính với DN Mỹ nên không lo bị điều tra sử dụng công cụ phòng vệ thương mại như thuế chống bán phá giá", ông Phan Minh Thông phân tích.