'Giáo dục không bứt phá là không hoàn thành trách nhiệm với đất nước'

Đó là khẳng định của Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn tại phiên họp của cơ quan Thường trực Hội đồng quốc gia giáo dục và phát triển nhân lực.

Sáng 30.5, cơ quan Thường trực Hội đồng quốc gia giáo dục và phát triển nhân lực, đã tổ chức phiên họp để xin ý kiến về hồ sơ dự án luật sửa đổi, bổ sung một số điều của luật Giáo dục, luật Giáo dục đại học sửa đổi, luật Giáo dục nghề nghiệp sửa đổi.

Sẽ "phân cấp mạnh hơn bao giờ hết"

Phát biểu tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Kim Sơn cho biết, việc sửa 3 luật liên quan đến giáo dục xuất phát từ những yêu cầu mới của Bộ Chính trị, Ban bí thư, Chính phủ đối với ngành giáo dục; từ yêu cầu của chủ trương sắp xếp tổ chức, bộ máy theo hướng tinh gọn, hiệu lực, hiệu quả và từ chính yêu cầu tự thân của ngành giáo dục về việc đổi mới có tính đồng bộ, chiều sâu.

Theo ông Nguyễn Kim Sơn, việc sửa các luật nêu trên nhằm tạo điều kiện pháp lý để GD-ĐT phát triển với một tốc độ nhanh nhất, có tính định hướng cao. "Đứng trước những cơ hội mới, yêu cầu mới, sự đầu tư mới, nếu giáo dục đào tạo không bứt phá với một tốc độ rất nhanh thì chúng ta sẽ không hoàn thành trách nhiệm của mình trước đất nước", người đứng đầu ngành giáo dục nói.

Nhấn mạnh yêu cầu "đảm bảo bình đẳng giữa hệ thống giáo dục công và hệ thống giáo dục tư" khi sửa các luật, bình đẳng không có nghĩa là "công làm gì thì tư làm đấy và tư muốn làm gì thì công cũng muốn làm đấy". 

"Cũng giống như chúng ta nói về bình đẳng nam - nữ. Bình đẳng không có nghĩa là nam giới vác được bao nhiêu kg thì phụ nữ cũng phải vác được bấy nhiêu kg", ông Kim Sơn ví von, đồng thời lý giải: "Bình đẳng giữa công và tư ở đây là bình đẳng trong quyền tham gia đối với giáo dục, bình đẳng về vai trò trong hệ thống, bình đẳng trong tiếp cận về đất đai, thuế, đặt hàng, giao nhiệm vụ…".

Tiếp tục nhấn mạnh "tinh thần là phân cấp mạnh hơn bao giờ hết", người đứng đầu ngành giáo dục cho rằng, các dự án luật phải được thiết kế để việc tự chủ của các cơ sở giáo dục phải thực chất và công tác quản lý nhà nước phải hiệu lực, hiệu quả. 

Để làm được việc này, theo Bộ trưởng Kim Sơn: "Phải kiên quyết nắm cái cần nắm và dứt khoát buông cái phải buông, nhưng cũng tránh xu hướng từ chỗ nắm hết mọi thứ rồi lại chuyển sang buông sạch sẽ mọi điều".

Để quản lý nhà nước trong lĩnh vực GD-ĐT  thực sự hiệu lực, hiệu quả, Bộ trưởng cho rằng, chỉ cần giữ một vài quyền nhưng là quyền có tính chất mấu chốt, với chế tài mạnh, đủ sức răn đe vi phạm, như hạn chế một số quyền của đơn vị vi phạm, thậm chí đóng cửa trường trong trường hợp cần thiết.

Đề nghị mở đường cho homeschooling

Theo ghi nhận của Bộ GD-ĐT tại phiên họp, ông Lê Trường Tùng, Chủ tịch Hội đồng trường, Trường ĐH FPT, đề nghị có quy định cho phép học sinh tự do thi tốt nghiệp THPT để mở đường cho sự phát triển của homeschooling (giáo dục tại nhà) và các hình thức giáo dục khác.

Đề cập đến dự kiến bỏ hội đồng trường ở các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông công lập, nguyên Thứ trưởng Bộ GD-ĐT Nguyễn Hữu Độ đề nghị ban soạn thảo dự án luật sửa đổi, bổ sung một số điều của luật Giáo dục làm rõ hơn những mặt được và chưa được của thiết chế này để tăng tính thuyết phục.

Còn ông Phạm Đỗ Nhật Tiến, nguyên Trợ lý Bộ trưởng Bộ GD-ĐT, cho rằng hội đồng trường phải là một thiết chế bắt buộc nếu cơ sở giáo dục được giao quyền tự chủ.

Về giáo dục nghề nghiệp, ông Tiến đặt vấn đề: "có giới hạn trong trung học nghề và cao đẳng hay không?". Ông Tiến cho rằng điều này đúng trong hiện tại nhưng có thể không còn đúng trong thời gian tới, khi giáo dục nghề nghiệp có thể đến trình độ đại học (như nhiều nước trên thế giới), đề nghị cần có quy định "mềm" cho vấn đề này để tránh phải sửa luật sau này.