Giải mã sức hút 'Gia đình, bạn bè và đất nước' của bà Nguyễn Thị Bình

Hồi ký của nguyên Phó chủ tịch nước Nguyễn Thị Bình đã phát hành gần 40.000 bản, người mua chủ yếu là giới trẻ. Đây là hiện tượng hiếm gặp trong dòng sách chính luận từ trước đến nay.

Khi hồi ký của bà Nguyễn Thị Bình ra mắt, không ít người cho rằng đây sẽ là cuốn sách dành riêng cho thế hệ từng trải qua những năm tháng chiến tranh. Nhưng thực tế lại cho thấy chính độc giả trẻ mới là lực lượng tích cực nhất đón nhận và lan tỏa giá trị của cuốn sách.

Nhờ ngôn từ giản dị, gần gũi và sâu lắng, những người đọc trẻ tuổi đã tìm thấy được kết nối sâu xa với lịch sử dân tộc bao gồm lý tưởng sống và giá trị cống hiến mà thế hệ đi trước đã âm thầm trao gửi.

“Hiện tượng lạ” trên kệ sách chính luận

Theo ghi nhận từ Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật (Nhà xuất bản), tính đến nay, cuốn sách đã phát hành hơn 39.000 bản và vẫn tiếp tục tiêu thụ tốt.

Ông Nguyễn Thái Bình, Phó giám đốc Nhà xuất bản, cho biết: “So với các tựa sách cùng thể loại hồi ký, lịch sử, chính trị thì cuốn sách Gia đình, Bạn bè và Đất nước có sức tiêu thụ vượt trội hơn. Đây là một trong những ấn phẩm chủ lực mà chúng tôi tập trung truyền thông, nên doanh số và số lượng phát hành nằm trong dự đoán. Hiện tại, Nhà xuất bản đang tiến hành in nối bản để kịp đáp ứng nhu cầu bạn đọc trong và ngoài nước”.

Một điểm đáng chú ý khác, theo ông Bình, là sự dịch chuyển rõ rệt trong nhóm độc giả chính. Nếu ban đầu, đối tượng mà Nhà xuất bản hướng tới chủ yếu là người trung niên và thế hệ từng trải qua chiến tranh, thì thực tế lại cho thấy giới trẻ chiếm hơn 65% lượng người mua. Nhiều nhóm bạn trẻ còn chủ động đặt sách số lượng lớn để cùng đọc và tặng nhau.

“Chúng tôi rất bất ngờ khi một nhóm du học sinh ở Pháp mua đến 100 bản để gửi tặng cộng đồng. Điều đó phản ánh xu hướng tích cực: Giới trẻ ngày càng quan tâm tới những tác phẩm có chiều sâu về lịch sử, văn hóa, chính trị”, ông Bình chia sẻ.

Ông Bình cũng nhận định rằng độc giả hiện nay đã bắt đầu thay đổi thói quen đọc. Trước đây, bạn đọc thường tìm đến các dòng sách kỹ năng, giải trí có tốc độ đọc nhanh nhưng lượng kiến thức thu được lại không nhiều. Do đó, họ dần có xu hướng quay trở lại các dòng sách có giá trị nội dung về lịch sử, văn hóa, chính trị…

Điều này được chứng minh rõ qua việc nhiều đầu sách từng tiêu thụ chậm trong quá khứ nay được tái bản và phát hành với số lượng lớn, như Bản án chế độ thực dân Pháp của Hồ Chí Minh, Giải phóng của Tiziano Terzani, Những biên bản cuối cùng tại Nhà Trắng của Viện Nghiên cứu phát triển phương Đông hay Bông sen vàng của nhà văn Sơn Tùng.

Cuốn hồi ký Gia đình, bạn bè và đất nước của nguyên Phó chủ tịch nước Nguyễn Thị Bình. Ảnh: Omega+.

Không chỉ “bùng nổ” nằm trong chuỗi hoạt động kỷ niệm 50 năm thống nhất đất nước (30/4/1975 - 30/4/2025), Gia đình, bạn bè và đất nước còn thu hút độc giả bởi tinh thần yêu nước và ý thức trách nhiệm của một nhân chứng có cuộc đời gắn liền với vận mệnh đất nước.

Nhiều độc giả trẻ chia sẻ rằng họ bị cuốn hút bởi cách kể chuyện chân thực, không khoa trương trong cuốn hồi ký. Bạn đọc Thùy An (23 tuổi, Bình Phước) cho biết: “Bà Bình không chỉ kể về cuộc đời của một người phụ nữ cách mạng mà còn truyền cảm hứng về lòng yêu nước, sự kiên định và bản lĩnh. Nhờ đó, mình thấy lịch sử không còn khô khan nữa mà rất gần gũi, xúc động”.

Bạn Đăng Khoa (24 tuổi, TP.HCM) chọn mua sách vì tò mò về nhân vật được mệnh danh là “hoa hồng thép” trong lịch sử Việt Nam: “Mình ấn tượng vì bà không tô vẽ chiến công mà kể lại mọi thứ bằng chất giọng rất dung dị và gọn ghẽ. Mỗi câu chuyện trong sách đều khiến mình cảm phục, thấy được khí chất của một người phụ nữ Việt Nam thời chiến”.

Không chỉ gợi mở góc nhìn lịch sử, cuốn hồi ký còn khơi dậy khát khao học hỏi và tiếp nối lý tưởng của thế hệ đi trước. “Trong giai đoạn Việt Nam đang phát triển mạnh mẽ, việc giới trẻ tìm hiểu về lịch sử là rất cần thiết. Nó giúp mình thêm yêu đất nước và có trách nhiệm với tương lai dân tộc”, Đăng Khoa chia sẻ thêm.

Hiệu ứng lan tỏa từ cuốn hồi ký này mở ra một tín hiệu lạc quan rằng người trẻ không hề quay lưng với lịch sử hay sách giấy, nếu họ được tiếp cận bằng cách kể phù hợp, chân thành. Đây cũng là tiền đề để đặt ra kỳ vọng về việc tạo dựng một văn hóa đọc bền vững, gắn với tinh thần học hỏi, trách nhiệm và khát vọng phát triển.

Kỳ vọng tạo dựng văn hóa đọc bền vững

Trước sự đón nhận tích cực dành cho hồi ký của bà Nguyễn Thị Bình, ông Nguyễn Thái Bình nhận định đây là thời điểm thích hợp để thúc đẩy văn hóa đọc gắn với tinh thần trách nhiệm: “Người dân có nhu cầu đọc, nhất là giới trẻ và trách nhiệm của người làm xuất bản là phải cung cấp sách đúng, hay và có chiều sâu để đáp ứng được nhu cầu đó”.

Tuy nhiên, trong bối cảnh sách giả, sách lậu và các nội dung giải trí dễ dãi đang tràn lan, việc bảo vệ tri thức và nâng cao ý thức tiêu dùng có bản quyền, nhất là trong nhóm độc giả trẻ lại trở thành một thách thức không nhỏ. Đại diện Nhà xuất bản nhấn mạnh, không thể chỉ trông chờ vào nội dung tốt, mà cần có sự phối hợp đồng bộ giữa sản xuất, phân phối và giáo dục nhận thức cộng đồng.

Song song với việc phát hành sách, chiến lược truyền thông và lan tỏa cũng đóng vai trò quan trọng. Với Gia đình, bạn bè và đất nước, chính sức hút của nhân vật và nội dung nhân văn đã trở thành lực đẩy tự nhiên. Nhiều người đọc sách rồi giới thiệu cho người thân, bạn bè, tạo nên vòng kết nối tích cực giữa các thế hệ.

Bà Nguyễn Thị Bình vẫn miệt mài làm việc ở tuổi cao. Ảnh: NXB Chính trị quốc gia Sự thật cung cấp.

Ngoài bản tiếng Việt, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật còn đang xúc tiến các phiên bản tiếng Anh, Pháp, Đức… nhằm giới thiệu bà Nguyễn Thị Bình đến độc giả quốc tế. Điều này không chỉ góp phần quảng bá hình ảnh Việt Nam mà còn ghi nhận vị trí của bà như một biểu tượng phụ nữ vì hòa bình trên trường quốc tế.

Cuối cùng, ông Bình kỳ vọng thế hệ trẻ sẽ là lực lượng nòng cốt trong việc nuôi dưỡng văn hóa đọc lâu dài và bền vững: “Giới trẻ ngày nay không chỉ có tri thức, mà còn có ý thức xã hội. Nếu có những cuốn sách tốt, họ sẽ đọc và lan tỏa. Vấn đề là chúng ta có mang đến cho họ những tác phẩm xứng đáng hay không”.