Giải mã sự im lặng của Syria

Syria từng là một trong những đồng minh thân cận nhất của Iran, nhưng chính phủ mới của Syria phẫn nộ trước sự ủng hộ của Tehran dành cho chính quyền cũ của cựu Tổng thống Bashar al-Assad.

Chỉ ít giờ sau khi Israel phát động các cuộc tấn công lớn vào Iran hôm 13.6, các nước Ả Rập nhanh chóng lên án hành động của Israel là "tàn bạo" và "vi phạm luật pháp quốc tế".

Tuy nhiên, điều đáng chú ý là Syria vẫn im lặng. Các nhà phân tích cho biết quyết định giữ im lặng của chính phủ mới tại Syria do Tổng thống Ahmed al-Shara đứng đầu là dấu hiệu cho thấy tình hình địa chính trị ở nước này đã thay đổi nhiều kể từ khi lực lượng đối lập lật đổ chế độ của cựu Tổng thống Bashar al-Assad vào tháng 12.2024.

Rời xa Trục kháng chiến

Chế độ của ông al-Assad là một trong những đồng minh thân cận nhất của Iran trong khu vực, cung cấp sự hỗ trợ quan trọng khi Iran xây dựng mạng lưới dân quân chống Israel, được gọi là Trục kháng chiến.

Nhưng kể từ khi lên nắm quyền, chính phủ mới của Syria đã tuyên bố rõ ràng rằng lực lượng ủy nhiệm của Iran không còn được chào đón ở Syria và cam kết sẽ không cho phép bất kỳ nhóm vũ trang nào tiến hành các cuộc tấn công vào Israel từ lãnh thổ Syria.

Lời cam kết đó là một phần trong nỗ lực của ông al-Shara nhằm giành được sự ủng hộ từ các nước phương Tây và cũng là kết quả của sự phẫn nộ sâu sắc đối với Iran, quốc gia đã cung cấp viện trợ quân sự cho ông al-Assad để chống lại lực lượng đối lập trong cuộc nội chiến kéo dài gần 14 năm của Syria.

Hiện xung đột giữa Israel và Iran mang đến cho chính quyền Syria cơ hội để chứng minh rằng họ sẽ thực hiện lời hứa của mình và giành được sự ủng hộ của phương Tây.

"Sự im lặng của Syria là một tín hiệu mạnh mẽ gửi tới Israel và Mỹ rằng Syria không còn là một phần của trục này nữa và rằng đất đai của Syria, lãnh thổ của Syria, sẽ không bị bất kỳ lực lượng khu vực nào sử dụng để tấn công Israel", theo ông Ibrahim al-Assil, thành viên cấp cao tại Viện Trung Đông (Mỹ).

Cởi mở với Israel

Kể từ khi lên nắm quyền, giới lãnh đạo mới của Syria đã thể hiện sự cởi mở chưa từng có khi hợp tác với Israel.

Trong những tuần gần đây, chính phủ của ông al-Shara đã tham gia vào các cuộc đàm phán trực tiếp với các quan chức Israel về các vấn đề an ninh, một sự thay đổi đáng chú ý đối với 2 quốc gia trong nhiều thập niên đã ở 2 phe đối lập trong mâu thuẫn tại Trung Đông.

Israel đã chiếm đóng cao nguyên Golan của Syria kể từ cuộc chiến tranh Ả Rập - Israel năm 1967. Sau khi chính quyền al-Assad bị lật đổ, họ đã gửi thêm quân đến khu vực này và thực hiện hàng trăm cuộc không kích vào các căn cứ quân sự và kho vũ khí ở Syria, với lý do lo ngại rằng miền nam của đất nước này có thể nằm dưới sự kiểm soát của các nhóm cực đoan đe dọa Israel.

Tuy nhiên, trong tháng qua, tốc độ ném bom của Israel vào Syria đã chậm lại. Mỹ cũng đã kêu gọi các nhà lãnh đạo mới của Syria thiết lập quan hệ với Israel và cuối cùng là bình thường hóa quan hệ.

Ông al-Shara chưa nói rằng mình sẽ cân nhắc thực hiện điều này. Trong khi đó, một Iran yếu hơn từ cuộc xung đột đang diễn ra có thể cung cấp cho Israel nhiều đòn bẩy hơn để gây áp lực buộc Syria phải bình thường hóa quan hệ, theo giới phân tích.