Giải mã kế hoạch 5 năm tới của Trung Quốc

Kết thúc hội nghị T.Ư 4 khóa 20, đảng Cộng sản Trung Quốc đã vạch ra lộ trình phát triển kinh tế - xã hội nước này cho 5 năm lần thứ 15 (2026 - 2030).

Phác thảo về kế hoạch trên đã được đưa ra trong một thông cáo dài 5.000 từ. Tuy nhiên, kế hoạch chi tiết hơn có lẽ sẽ phải chờ đến tháng 3.2026 khi Quốc hội Trung Quốc phê duyệt kế hoạch.

Chiến lược của Bắc Kinh

Thông cáo không đề cập trực tiếp đến cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc, nhưng cảnh báo về "sự không chắc chắn và các yếu tố không lường trước được đang gia tăng". Nhưng Bắc Kinh tự tin rằng Trung Quốc có vị trí tốt để xử lý những rủi ro như vậy trong thời kỳ mà "sự cạnh tranh giữa các cường quốc đang trở nên phức tạp hơn" và "cán cân quyền lực quốc tế đang trải qua những điều chỉnh sâu sắc".

Nhà kinh tế học Hàn Văn Tú, Phó chủ nhiệm thường vụ Văn phòng Ủy ban Tài chính T.Ư đảng Cộng sản Trung Quốc, cho rằng sức mạnh và vị thế quốc tế của Trung Quốc sẽ tăng lên trong 5 năm tới. "Luôn có cơ hội trong khủng hoảng và khủng hoảng có thể biến thành cơ hội", ông Hàn nhấn mạnh trong cuộc họp báo sau hội nghị trên.

Về tổng thể, giữa bối cảnh thương chiến kéo dài, kế hoạch 5 năm tiếp theo của Trung Quốc sẽ tập trung vào công nghệ và kích thích thị trường tiêu dùng nội địa.

Cụ thể, tờ South China Morning Post dẫn lời quan chức cấp cao nước này công bố tại cuộc họp báo ngày 24.10 cho hay đối mặt với một thế giới ngày càng hỗn loạn, Trung Quốc sẽ sử dụng "sự chủ động chiến lược" khi giải quyết các rủi ro và thách thức ngày càng tăng. Trung Quốc sẽ tập trung vào sự phát triển của thị trường nội địa trong bối cảnh bất ổn toàn cầu, đẩy mạnh sản xuất hàng hóa hữu hình và tiến bộ công nghệ để đảm bảo tăng trưởng "vẫn nằm trong phạm vi hợp lý".

So với kế hoạch 5 năm lần thứ 14 (2021 - 2025), kế hoạch 5 năm lần thứ 15 (2026 - 2030) không có nhiều thay đổi. Về cơ bản, Trung Quốc tiếp tục thúc đẩy mạnh mẽ việc tự cung tự cấp công nghệ, phân phối lại thu nhập và chuyển đổi sang năng lượng sạch. Thời gian qua, chính sách công nghiệp của đất nước đã thúc đẩy sự phát triển nhanh chóng của ngành công nghiệp ô tô điện, gió và năng lượng mặt trời trong những năm gần đây và hiện đã chuyển sang robot và trí tuệ nhân tạo. Trong 5 năm tiếp theo, đảng Cộng sản Trung Quốc sẽ "đẩy nhanh quá trình chuyển đổi xanh toàn diện của phát triển kinh tế - xã hội".

AP dẫn lời chuyên gia Chi Lo, chiến lược gia thị trường cấp cao khu vực châu Á - Thái Bình Dương tại Công ty quản lý tài sản BNP Paribas Asset Management thuộc Tập đoàn BNP Paribas (Pháp), đánh giá thông cáo trên đã nhấn mạnh về những cải thiện đáng kể trong tự chủ khoa học - công nghệ của Trung Quốc. Điều này có thể xem là cách để Bắc Kinh thể hiện niềm tin rằng Trung Quốc ít bị tổn thương hơn trước áp lực từ cuộc chiến thương mại.

Chưa giải quyết tận gốc thách thức?

Trả lời Thanh Niên hôm qua 25.10, GS Stephen Robert Nagy (Đại học Cơ Đốc giáo quốc tế - Nhật Bản, học giả tại Viện Nghiên cứu các vấn đề quốc tế của Nhật) đánh giá: "Chu kỳ kế hoạch 5 năm đều đặn của Trung Quốc là phương thức hoạch định chính sách được kế thừa từ Liên Xô. Cách thức này cung cấp một khuôn khổ cho những thành tựu mà đảng Cộng sản Trung Quốc muốn đạt được trong giai đoạn 5 năm tới".

"Kế hoạch trên thực tế lại phản ánh rằng nền kinh tế Trung Quốc đang suy thoái về mặt cấu trúc và đang rất gần tình trạng trì trệ do nhân khẩu học. Đầu tư vào công nghệ nhằm mục đích giảm bớt một số vấn đề này, nhưng cần lưu ý chẳng có chip bán dẫn, ứng dụng trí tuệ nhân tạo hay giải pháp điện toán lượng tử nào có thể giúp hàng trăm triệu công nhân Trung Quốc có việc làm trong khi những trở ngại kinh tế ngày càng gia tăng. Về các yếu tố chính sách đối ngoại, kế hoạch 5 năm tới của Trung Quốc phản ánh các khoản đầu tư vào việc giảm thiểu rủi ro từ phương Tây, đặc biệt là Mỹ, để hướng tới tự chủ chiến lược. Vấn đề của cách tiếp cận này là Trung Quốc vẫn cần thị trường nước ngoài để tiêu thụ hàng hóa xuất khẩu. Kế hoạch 5 năm tới chưa cho thấy giải pháp nào để giải quyết các vấn đề kinh tế của Trung Quốc, mà chỉ có các biện pháp nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực của các vấn đề đang tồn tại", GS Nagy phân tích thêm.

Vị chuyên gia còn đặt vấn đề: "Những thách thức của nền kinh tế ngày càng gia tăng và tạo ra tác động "lũy kế", nghĩa là chúng sẽ trở nên khó giải quyết và sẽ có tác động ngày càng có hại đến môi trường kinh tế - xã hội của Trung Quốc".