Phép thử của TT Trump khi hội ngộ 'đối thủ cũ' và 'bạn mới'

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã bắt đầu chuyến công du châu Á. Đây là chuyến thăm châu Á đầu tiên của ông Trump trong nhiệm kỳ Tổng thống thứ hai, chuyến thăm mang đầy tham vọng và là một phép thử đối với ông Trump.

Tổng thống Mỹ Donald Trump đã chính thức bắt đầu chuyến công du châu Á. Ảnh: Reuters.

Tổng thống Trump đã đến Malaysia vào sáng 26/10 (theo giờ địa phương) trong khuôn khổ chuyến thăm châu Á kéo dài sáu ngày đi qua ba quốc gia. Trong chuyến công du này, ông Trump mang theo rất nhiều tham vọng.

Các quốc gia châu Á cũng đặt ra nhiều kỳ vọng khi gặp gỡ ông chủ Nhà Trắng, các nhà lãnh đạo đều mong muốn Mỹ sẽ nới lỏng chính sách thuế quan, đồng thời tạo được mối quan hệ ổn định với Mỹ.

Đông Nam Á: Điểm dừng chân chiến lược

Tại Kuala Lumpur (Malaysia), ông Trump đã tham dự lễ ký thỏa thuận hòa bình giữa Campuchia và Thái Lan diễn ra trong ngày 26/10.

Ngay sau lễ ký, ông Trump sẽ tham dự Hội nghị Cấp cao ASEAN, nơi các các nhà lãnh đạo trong khu vực kỳ vọng làm sâu sắc thêm quan hệ với Mỹ.

Thủ tướng Malaysia Anwar Ibrahim, Thủ tướng Thái Lan Anutin Charnvirakul, Thủ tướng Campuchia Hun Manet và Tổng thống Mỹ Donald Trump cùng ký kết thỏa thuận ngừng bắn giữa Thái Lan và Campuchia. Ảnh: Reuters.

Đối với Mỹ, Đông Nam Á là khu vực có tầm quan trọng chiến lược trong chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt khi nhiều doanh nghiệp Mỹ đã rời Trung Quốc. Đối với các nước Đông Nam Á, Mỹ vẫn là thị trường xuất khẩu hàng đầu. Tuy vậy, ông Trump có thể sẽ đối mặt với những sự e dè, lo ngại mới trong khu vực xuất phát từ chính sách thuế quan mà ông đang theo đuổi.

Chuyến công du châu Á của ông Trump hiện thu hút sự quan tâm lớn, bởi đây được xem là phép thử đối với khả năng đàm phán của ông Trump nhằm thúc đẩy những thỏa thuận góp phần định hình lại kinh tế và an ninh toàn cầu. Sau khi rời Malaysia, ông Trump sẽ đến Nhật Bản và Hàn Quốc.

Gặp “bạn mới” - tân Thủ tướng Nhật Bản

Tại Nhật Bản, Tổng thống Mỹ sẽ có cuộc gặp với bà Sanae Takaichi, nữ thủ tướng đầu tiên trong lịch sử Nhật Bản. Bà được coi là người kế thừa di sản chính trị của cố Thủ tướng Shinzo Abe, người từng có mối quan hệ thân thiết với ông Trump.

Sau khi bà Takaichi đắc cử, ông Trump đã nhận xét bà là “người phụ nữ mạnh mẽ, đáng nể và sáng suốt”. Giới quan sát nhận định, ông Trump sẽ tận dụng chuyến thăm Nhật Bản để thúc đẩy khoản đầu tư 550 tỷ USD của Nhật vào Mỹ theo thỏa thuận thuế quan giữa hai nước đưa ra hồi tháng 9. Hiện tại, Tokyo và Washington vẫn còn một số bất đồng về cách thức triển khai, phẩn bổ khoản đầu tư khổng lồ này. Trong chiến dịch tranh cử, bà Takaichi từng tuyên bố sẽ cứng rắn hơn với Washington, song gần đây bà thể hiện thái độ hòa hoãn hơn, khẳng định muốn bảo vệ thỏa thuận thương mại giữa hai nước. Bà Takaichi cũng tuyên bố Nhật Bản sẽ nâng chi tiêu quốc phòng lên mức 2% GDP vào đầu năm 2026, sớm hơn kế hoạch hai năm, nhằm sớm đáp ứng yêu cầu của chính quyền Tổng thống Trump. Cuộc gặp giữa bà Takaichi và ông Trump cũng được coi là phép thử đối với nữ thủ tướng vừa mới nhậm chức. Hàn Quốc và bài toán an ninh khu vực Tổng thống Trump gặp Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung hồi tháng 8. Ảnh: Reuters. Tại Hàn Quốc, ông Trump sẽ gặp Tổng thống Hàn Quốc Lee Jae Myung. Hội nghị thượng đỉnh APEC là sự kiện quốc tế lớn nhất do Tổng thống Lee Jae Myung chủ trì kể từ khi ông nhậm chức hồi tháng 6. Quan hệ thương mại, chính sách thuế quan và vấn đề an ninh sẽ là trọng tâm trong cuộc gặp giữa hai vị Tổng thống, sau khi hai nước công bố hiệp định thương mại trị giá 350 tỷ USD nhưng chưa được thực thi. Hồi tháng 7, để đạt được thỏa thuận sơ bộ với Mỹ nhằm tránh bị đánh thuế cao, Hàn Quốc cam kết đầu tư 350 tỷ USD vào Mỹ. Tuy nhiên, các cuộc đàm phán chi tiết vẫn bế tắc, khiến ngành công nghiệp trọng điểm sản xuất ôtô của Hàn Quốc tiếp tục chịu mức thuế bất lợi 25%. Cuộc gặp với Tổng thống Trump sẽ là phép thử đối với năng lực giữ thăng bằng ngoại giao của Tổng thống Lee. Dù vậy, ông Lee tỏ ra lạc quan tin rằng “hai nước sẽ đạt được kết quả hợp lý vì vốn là đồng minh”. Theo truyền thông Mỹ, Nhà Trắng đã thảo luận nội bộ về khả năng sắp xếp một cuộc gặp giữa ông Trump và nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Un trong chuyến thăm này, dù chưa có liên lạc chính thức giữa hai bên. “Tôi có mối quan hệ tốt với ông Kim Jong Un, và tôi nghĩ ông ấy cũng biết tôi sắp đến Hàn Quốc”, ông Trump nói với giới truyền thông. Năm 2019, ông Trump là Tổng thống Mỹ đương nhiệm đầu tiên đặt chân vào lãnh thổ Triều Tiên, nhưng cuộc gặp lịch sử đó không mang lại đột phá thực chất. Căng thẳng thương mại phủ bóng cuộc gặp với Chủ tịch Tập Cận Bình Một cuộc gặp giữa Tổng thống Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình có khả năng sẽ diễn ra. Ảnh: Reuters. Tại Hàn Quốc, khi tham dự Hội nghị Cấp cao Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á - Thái Bình Dương (APEC), ông Trump dự kiến có cuộc gặp với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Trong nhiệm kỳ Tổng thống đầu tiên, ông Trump đã gặp Chủ tịch Tập Cận Bình năm lần. Tuy nhiên, từ lần gặp gần nhất hồi năm 2019 tại Hội nghị G20, mối quan hệ song phương trở nên phức tạp hơn nhiều. Hiện Washington và Bắc Kinh đang đối đầu trong vòng xoáy thuế quan mới. Các cuộc đàm phán giữa quan chức hai nước ở Malaysia cuối tuần này sẽ dọn đường cho một cuộc gặp hiệu quả giữa hai nhà lãnh đạo. Các nhà phân tích dự đoán kết quả tốt nhất mà đôi bên có thể đạt được là giảm leo thang căng thẳng, thay vì giải quyết được triệt để tận gốc những bất đồng. Cuộc gặp của Tổng thống Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình - hai nhà lãnh đạo đứng đầu hai cường quốc lớn nhất thế giới - được đánh giá là sự kiện mang tính quyết định đối với kinh tế toàn cầu. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình bước vào bàn đàm phán với lợi thế đáng kể bởi Trung Quốc nắm quyền kiểm soát gần như độc quyền đối với các khoáng sản đất hiếm - vật liệu thiết yếu cho sản xuất toàn cầu. Hiện Bắc Kinh muốn Mỹ giảm thuế quan và gỡ bỏ hạn chế xuất khẩu công nghệ. Trong khi đó, ông Trump muốn Trung Quốc mua thêm đậu nành và máy bay Boeing của Mỹ. Ngoài ra, Tổng thống Trump cũng được cho là muốn tận dụng cuộc gặp với Chủ tịch Tập Cận Bình để tác động đến Tổng thống Nga Vladimir Putin, qua đó thúc đẩy chấm dứt xung đột ở Ukraine. Tham vọng của Tổng thống Trump và các nhà lãnh đạo mà ông sẽ gặp trong chuyến công du lần này đều rất lớn. Loạt cuộc gặp quan trọng sắp diễn ra là phép thử đối với năng lực thăng bằng ngoại giao của nhiều bên, đặc biệt là đối với ông Trump. Tờ New York Times nhận định ông Trump đang nỗ lực khẳng định vai trò của Mỹ trên thế giới, cũng như khắc sâu hình ảnh của cá nhân ông như một “người thương thuyết và kiến tạo hòa bình”. Kết quả thực sự đạt được tới đâu, hồi sau sẽ rõ.Lý giải vận mệnh của các nền kinh tếMục Thế giới giới thiệu cuốn “Quốc gia thăng trầm: Lý giải vận mệnh của các nền kinh tế” được NXB Thế giới cho ra mắt vào năm 2018. Tác phẩm làm rõ sự phát triển và đi xuống của nền kinh tế thế giới từ cuối thập niên 1990 đến đầu những năm 2000. Cuốn sách vạch ra 10 quy luật để nhận diện về chu kỳ kinh tế dẫn đến vận mệnh tăng trưởng hay suy thoái của một quốc gia.Độc giả có thể xem thêm tại đây.