Giải mã bộ hài cốt 12.000 năm tuổi ở Ninh Bình

Các nhà khảo cổ cho rằng bộ hài cốt 12.000 năm tuổi với dấu vết bị mũi tên bắn trúng hé lộ nhiều bí ẩn về cuộc sống thời xưa.

Theo trang ZNE Science ngày 27.8, giới khảo cổ khi phát hiện hài cốt của một nam giới ở hang Thung Bình 1 (thuộc tỉnh Ninh Bình) năm 2018 đã thấy bằng chứng người này khi còn sống đã bị trúng mũi tên thạch anh. Tuy nhiên, người này không chết ngay lập tức. Các dấu vết cho thấy người này đã cố điều trị vết thương, nhưng do nhiễm trùng đến xương nên người này qua đời vài tháng sau đó.

Các nhà khảo cổ đặt tên bộ hài cốt là TBH1. Hài cốt được bảo quản kỹ lưỡng, giúp đưa ra cái nhìn và suy đoán về tình trạng xung đột vào hàng chục ngàn năm trước.

Bộ xương của ông vẫn còn đủ hoàn chỉnh để tái tạo khuôn mặt, đo chiều cao và thậm chí phục hồi một số ADN dù đã hơn 12.000 năm tuổi. Người được ký hiệu là TBH1 này cao khoảng 174 cm và qua đời khi khoảng 35 tuổi. Ngoại trừ một vết thương nhỏ ở mắt cá chân, xương của ông hầu như không có dấu hiệu bệnh tật. Ông thuộc về một nhóm người săn bắt hái lượm bản địa ở Đông Nam Á.

Các nhà nghiên cứu nhận thấy một điều kỳ lạ. Gần cổ, người này có một xương sườn thừa - một biến thể bẩm sinh hiếm gặp gọi là xương sườn cổ. Xương sườn này bị gãy và vết gãy chưa lành hẳn, thay vào đó xương cho thấy dấu hiệu nhiễm trùng.

Cũng tại khối trầm tích, các nhà khảo cổ học đã phát hiện ra một mảnh thạch anh nhỏ, dài khoảng 18 mm, được gọt tỉa cẩn thận. Các nhà nghiên cứu cho rằng mảnh thạch anh này có thể được gắn vào đầu của một phi tiêu hay mũi tên.

“Chúng tôi cho rằng chấn thương và nhiễm trùng là nguyên nhân người này tử vong. Đây là dấu hiệu sớm nhất về tình trạng xung đột giữa các cá nhân ở lục địa Đông Nam Á”, nhóm nghiên cứu cho biết.

Mũi thạch anh nói trên lại đặt ra nhiều nghi vấn, khi nó không khớp với các công cụ bằng đá ở hang Thung Bình 1 hay các địa điểm lân cận. Dù vậy, một số chuyên gia thận trọng khi kết luận, cho rằng nó có thể là dấu hiệu của hành động bạo lực hoặc cũng có thể là tai nạn.

Nghiên cứu bộ hài cốt cũng giúp các nhà khảo cổ suy đoán rằng TBH1 sống được vài tháng là do được cộng đồng của ông chăm sóc. Việc chôn cất ông trong hang động tuy đơn giản nhưng cũng thể hiện sự tôn kính.