Giấc mơ tiên báo của 'cha đẻ' tâm lý học

“Hồi ức, Giấc mơ, Suy ngẫm” là cuốn hồi ký được viết vào cuối đời của nhà tâm lý học vĩ đại Carl Gustav Jung, phần lớn được kể cho người cộng sự Aniela Jaffé, rồi chính ông biên tập, chỉnh sửa và bổ sung.

Sau khi trở về Zürich, tôi chọn một cuốn sách viết về các cuộc khai quật ở Babylon, và đọc thêm nhiều công trình khác về thần thoại. Trong quá trình đọc, tôi gặp được cuốn Symbolik und Mythologie der alten Völker (Biểu tượng học và Thần thoại của các dân tộc cổ đại) của Friedrich Creuzer - và cuốn sách ấy thổi bừng ngọn lửa trong tôi! Tôi đọc điên cuồng, lao vào một núi chất liệu thần thoại với sự hứng thú sốt sắng, sau đó đọc đến các tác phẩm của các tác giả Ngộ đạo, và kết thúc trong trạng thái hoang mang hoàn toàn.

Hình ảnh trong cuốn Red Book của Carl Jung.

Tôi thấy mình rơi vào một trạng thái bối rối giống như thời còn ở bệnh viện tâm thần Burghölzli, khi bản thân cố hiểu ý nghĩa của các trạng thái tâm lý loạn thần. Cứ như thể tôi đang ở trong một nhà thương điên tưởng tượng, và bắt đầu điều trị, phân tích tất cả các nhân mã, tiên nữ, các vị nam thần và nữ thần trong sách của Creuzer như thể họ là bệnh nhân của tôi.

Trong khi bận rộn với công việc ấy, tôi không thể không nhận ra mối quan hệ gần gũi giữa thần thoại cổ đại và tâm lý học của người nguyên thủy - và điều đó dẫn tôi đến việc nghiên cứu chuyên sâu về lĩnh vực sau. Giữa lúc đang nghiên cứu những vấn đề này, tôi tình cờ bắt gặp các chuỗi tưởng tượng của một cô gái người Mỹ hoàn toàn xa lạ với tôi, tên là cô Miller.

Tư liệu này đã được người bạn đáng kính và có vai trò như cha chú của tôi, Théodore Flournoy, công bố trên Archives de Psychologie (Tạp chí Lưu trữ Tâm lý học) (Geneva). Tôi lập tức bị ấn tượng bởi tính chất huyền thoại của những chuỗi tưởng tượng ấy. Chúng như một chất xúc tác đối với toàn bộ những ý tưởng còn hỗn độn tích tụ trong tôi. Từ từ, nhờ chúng và nhờ kiến thức về huyền thoại mà tôi đã tích lũy được, cuốn Biến đổi và Biểu tượng của Libido đã được hình thành.

Khi đang viết cuốn sách đó, tôi bắt đầu có những giấc mơ tiên báo trước sự đoạn tuyệt sắp tới với Freud. Một trong những giấc mơ quan trọng nhất có bối cảnh tại một vùng núi nằm giữa biên giới Thụy Sĩ và Áo.

Đó là vào buổi chiều tà, và tôi nhìn thấy một người đàn ông cao tuổi mặc đồng phục của một nhân viên hải quan Đế quốc Áo. Ông bước ngang qua, hơi lom khom, không để ý gì đến tôi. Gương mặt ông mang vẻ cáu bẳn, hơi sầu muộn và bực bội. Có một số người khác cũng hiện diện, và ai đó bảo tôi rằng ông cụ kia thật ra không còn sống - đó là hồn ma của một nhân viên hải quan đã mất nhiều năm trước. “Ông ta thuộc về những người vẫn chưa thể chết đúng nghĩa”. Đó là phần đầu tiên của giấc mơ.