Giá cà phê lao dốc, dừa tăng vọt vì sao?

Giá cà phê đã mất khoảng 40.000 đồng/kg và rơi xuống mức thấp nhất 15 tháng qua. Ngược lại, giá dừa tươi và cả dừa khô lại đang đứng ở mức cao chưa từng có. Điều gì đang ảnh hưởng tới giá những loại nông sản này?

Giá cà phê tiếp tục "thủng đáy"

Sau nhiều ngày giảm mạnh liên tục, đầu tuần này giá cà phê bất ngờ tăng trở lại nhưng trong phiên giao dịch liền ngay sau đó lại quay đầu giảm mạnh khiến nhiều người mừng hụt. Cụ thể, trên sàn London (Anh) giá cà phê kỳ hạn giao tháng 9 giảm đến 222 USD (5,69%) còn 3.682 USD/tấn; còn cà phê arabica giảm 340 USD (4,6%), xuống 6.900 USD/tấn.

Tại các tỉnh Tây nguyên, trong ngày 25.6, giá cà phê tiếp tục giảm thêm 4.000 đồng, phổ biến còn 95.000 đồng/kg. Đây là mức thấp nhất trong 15 tháng qua khiến những người "ôm hàng" tiếc nuối vì đã không tận dụng được cơ hội "làm bàn" khi giá ở mức cao. Dù vậy, tâm lý chung của cả người dân và nhiều hợp tác xã là không vội bán ra vì lượng hàng tồn không nhiều trong khi vụ thu hoạch mới phải đợi đến tháng 11.2025.

Giải thích về hiện tượng giá cà phê "nhảy múa" trong những ngày gần đây, ông Trịnh Đức Minh, Chủ tịch Hiệp hội Cà phê Buôn Ma Thuột (Đắk Lắk), cho rằng đây là xu hướng chung của thị trường những năm qua. Giai đoạn từ tháng 5 - 7, giá cà phê giảm do Brazil vào vụ thu hoạch. Vụ thu hoạch cà phê robusta sắp kết thúc ghi nhận sản lượng đạt mức cao gần 1,5 triệu tấn đã đẩy giá cà phê trên sàn giảm mạnh xuống dưới 4.000 USD/tấn. Vì giá đã thấp nhất trong hơn 1 năm qua, thêm vào đó mới đây lại có thông tin dự báo thời tiết Brazil sẽ chịu ảnh hưởng của một đợt sương muối - tác động đến vụ thu hoạch cà phê arabica mới bắt đầu cũng như niên vụ tiếp theo khiến thị trường liên tục nhảy múa. "Sau khi kết thúc vụ thu hoạch robusta sẽ bước vào thu hoạch cà phê arabica và nguồn cung được bổ sung đáng kể. Tuy nhiên, đây là vấn đề mang tính mùa vụ. Xu hướng chung của thị trường là nhu cầu cao từ nhiều năm qua vẫn tiếp tục tăng chứ không giảm. Trong khi đó, các yếu tố căng thẳng địa chính trị ảnh hưởng đến chi phí vận chuyển hay thuế quan chưa ghi nhận tác động rõ rệt", ông Minh nhận định.

Đồng quan điểm, một số doanh nghiệp xuất khẩu cà phê lớn nhận định dù nguồn cung được cải thiện nhưng trong trung và dài hạn, nhu cầu tiêu thụ cà phê tiếp tục tăng, đặc biệt là các thị trường mới nổi ở châu Á, nhất là Trung Quốc. Thêm vào đó, thị trường châu Âu, nơi tiêu thụ cà phê lớn nhất thế giới vào cuối năm nay sẽ áp dụng quy định chống phá rừng (EUDR). Do vậy, diễn biến trong những tháng cuối năm sẽ rất khó lường. Việc áp dụng EUDR sẽ ảnh hưởng lớn đến thị trường cà phê toàn cầu nhưng trong số các nguồn cung thì VN vẫn có lợi thế do cà phê đã sẵn sàng tuân thủ quy định từ đầu năm 2025.

Dù giá giảm mạnh nhưng theo Hiệp hội Cà phê ca cao VN (VICOFA), trong 15 ngày đầu tháng 6, riêng mặt hàng cà phê nhân đã xuất khẩu 51.284 tấn với kim ngạch 271 triệu USD; tăng 32,5% về lượng và 71% về giá trị so với cùng kỳ. Lũy kế đến ngày 15.6, tổng lượng cà phê nhân xuất khẩu đạt 868.600 tấn, kim ngạch 4,7 tỉ USD. So với năm ngoái, sản lượng tăng 8,3% còn giá trị tăng đến 75,5%.

Giá dừa tăng 3 - 5 lần

Nếu giá cà phê lao dốc không phanh thì tại xứ dừa Bến Tre, giá dừa khô dao động quanh mức 210.000 đồng/chục (12 quả), tăng gấp đôi so với cùng kỳ năm ngoái. Dù giá tăng cao nhưng nhiều doanh nghiệp vẫn không mua được hàng để chế biến do nhu cầu tiêu thụ tăng vọt. Ông Cao Bá Đăng Khoa, Phó chủ tịch thường trực Hiệp hội Dừa VN, nói vui dừa là "ngôi sao đang lên" trong ngành rau quả. Bởi tại VN trước năm 2015, cả nước mới có 8 nhà máy sản xuất, thì đến năm 2024 đã lên tới 45 nhà máy. Trong đó, nhiều doanh nghiệp đầu tư nhà máy công nghệ cao, đầu tư vùng nguyên liệu hàng chục ngàn héc ta đạt các tiêu chuẩn quốc tế. Điều này cho thấy ngành công nghiệp chế biến dừa đã hình thành và phát triển mạnh mẽ.

Theo xu hướng đó, giá dừa tươi và dừa khô thu mua tại vườn cũng tăng 3 - 5 lần trong 4 năm qua. Cụ thể như tại khu vực miền Nam, năm 2022 giá dừa chỉ 3.000 đồng/quả thì đến nay phổ biến từ 16.000 - 19.000 đồng/quả. Còn tại các tỉnh miền Trung, giá dừa tương tăng tương ứng từ 4.000 - 6.000 đồng lên đến 18.000 - 19.000 đồng/quả.

Theo ông Khoa, số lượng nhà máy chế biến tăng mạnh khiến nhu cầu thu mua và giá dừa nguyên liệu tăng theo. Ngoài ra, nguồn dừa còn được thương lái thu gom để xuất khẩu thô theo đường tiểu ngạch sang các nước như Trung Quốc, Ấn Độ, Campuchia, Thái Lan. Đối với dừa tươi, từ năm 2023, VN được xuất khẩu chính ngạch vào thị trường Mỹ và từ tháng 8.2024, Trung Quốc chính thức chấp thuận cho trái dừa Việt. Bên cạnh đó, nhu cầu nhập khẩu dừa VN cũng gia tăng ở thị trường châu Âu và Trung Đông. Điều này góp phần khiến cơn sốt giá dừa càng tăng nhiệt trong những tháng đầu năm 2025.

Số liệu của hải quan VN cho thấy trong 4 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu dừa tươi đạt 66 triệu USD tăng 20% so với cùng kỳ năm trước; còn sản phẩm dừa chế biến đạt 106 triệu USD đứng đầu trong nhóm mặt hàng rau củ quả chế biến và tăng đến 71% so với cùng kỳ năm trước.

Ông Đặng Phúc Nguyên, Tổng thư ký Hiệp hội Rau quả VN (VINAFRUIT), khẳng định: Dừa và các sản phẩm chế biến từ dừa đang trở thành xu hướng tiêu dùng mới. Thời gian gần đây, thế giới xuất hiện xu hướng tiêu dùng dầu dừa thay cho dầu cọ. Một số nghiên cứu còn chỉ ra rằng dầu dừa thậm chí còn tốt hơn cả dầu ô liu. Các sản phẩm từ dừa được chế biến không chỉ làm thực phẩm mà cả dược phẩm và mỹ phẩm nhờ những công dụng tuyệt vời của loại quả này. Vì vậy, nước sản xuất dừa lớn nhất thế giới là Philippines đang triển khai kế hoạch trồng mới 1 triệu cây dừa nhằm phục vụ xuất khẩu trong tương lai.