EVN lo không gánh nổi chi phí đầu tư lưới điện?

Theo ông Nguyễn Tài Anh, Phó tổng giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam, hệ thống điện Việt Nam tương đối lớn, đứng đầu Đông Nam Á, thứ 22 thế giới, chi phí đầu tư hệ thống truyền tải điện 3-4 tỉ USD/năm, EVN một mình không thể nào gánh vác được.

Ông Nguyễn Tài Anh, Phó tổng giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), cho biết như trên tại hội thảo Chuyển đổi năng lượng xanh nhìn từ Nghị quyết 70 của Bộ Chính trị, do tạp chí Nhà đầu tư tổ chức ngày 30-10 tại Hà Nội.

Ưu tiên làm điện hạt nhân để bảo đảm an ninh năng lượng

Theo ông Anh, để triển khai Nghị quyết 70 của Bộ Chính trị về bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045 (Nghị quyết 70), EVN đang triển khai đồng bộ nhiều nhóm giải pháp.

Đó là ưu tiên phát triển các nguồn điện sạch, như nhà máy điện hạt nhân, ít phát thải nhằm giảm phụ thuộc vào than và đáp ứng mục tiêu tăng tỉ trọng năng lượng tái tạo. 

Nghiên cứu áp dụng các giải pháp thay thế nguồn nhiên liệu hóa thạch bằng các loại nhiên liệu ít phát thải hơn như hydrogen xanh, ammonia xanh, biomass... Đồng thời, EVN tham gia một số dự án thí điểm để làm khung cho việc phát triển các nguồn điện mới.

Đối với nhóm giải pháp về phát triển lưới điện, EVN đang nghiên cứu giải pháp nâng cao năng lực truyền tải của lưới điện để tận dụng tối đa các nguồn điện sạch cho hệ thống, xây dựng hệ thống truyền tải thông minh giúp tối ưu trong vận hành lưới điện, giảm thiểu sự cố, giảm tổn hao, góp phần giảm phát thải khí nhà kính. 

Tích hợp hệ thống tích trữ năng lượng, xây dựng hệ thống truyền tải liên kết các nước trong khu vực.

"Tuy nhiên do khối lượng lớn, tổng chi phí đầu tư mỗi năm 3-4 tỉ USD, EVN một mình không thể nào gánh vác được", ông Anh nhấn mạnh.

Để bảo đảm an ninh năng lượng trong 5 năm tới, EVN đang triển khai nghiên cứu giải pháp ứng dụng khoa học công nghệ, đặc biệt trong phát triển nguồn, lưới điện gắn với chuyển dịch năng lượng.

Ưu tiên sử dụng các công nghệ, thiết bị hiện đại có định mức tiêu hao thấp hiệu suất cao, thân thiện với môi trường, ứng dụng công nghệ số, Big Data, AI… để giám sát, quản lý và tối ưu hoá quy trình sản xuất.

Ngoài ra, EVN đang triển khai các nhóm giải pháp về tiết kiệm năng lượng và quản lý phát thải, phát triển nguồn nhân lực, xây dựng kế hoạch huy động vốn từ các tổ chức quốc tế cho các dự án đầu tư chiến lược của ngành điện.

Trong đó, đáng lưu ý là các chính sách tài chính xanh, thu hút vốn đầu tư từ các tổ chức tài chính để giảm áp lực đầu tư từ nguồn vốn nhà nước.

Khuyến khích FDI, tư nhân đầu tư vào ngành điện

Tham luận tại hội thảo, PGS.TS Đặng Trần Thọ, Viện trưởng Viện Công nghệ năng lượng, Đại học Bách khoa Hà Nội - cho hay trong hơn ba thập kỷ qua, ngành năng lượng Việt Nam đã đóng vai trò trụ cột trong phát triển kinh tế - xã hội. 

Tuy nhiên cơ cấu năng lượng sơ cấp vẫn thiên lệch: Than chiếm khoảng 49,7%, dầu mỏ và các sản phẩm dầu chiếm 24,7%, khí tự nhiên 6,4%, thủy điện 6,8%, năng lượng tái tạo khoảng 3,3%, sinh khối và chất thải 9,1%.

Đơn cử, cơ cấu huy động điện 6 tháng năm 2024 như sau: than 56,9%, thủy điện 18,9%, khí 8,6%, năng lượng tái tạo 13,7%, nhập khẩu 1,7%.

"Mức độ phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch cao khiến Việt Nam chịu rủi ro kép, vừa đối mặt với biến động giá năng lượng toàn cầu, vừa chịu áp lực giảm phát thải để thực hiện cam kết Net Zero 2050 tại COP26", ông Thọ đánh giá.

Theo Vietnam Energy Outlook 2024, để đạt được mục tiêu Net Zero 2050, Việt Nam cần đầu tư thêm 8-10 tỉ USD/năm cho năng lượng tái tạo, hạ tầng và công nghệ lưu trữ, một con số thể hiện thách thức tài chính rất lớn.

Trong bối cảnh này, Nghị quyết 70 đặt ra bốn nhóm mục tiêu: xây dựng hệ thống năng lượng hiện đại, bền vững, thông minh, đồng bộ; tăng tỉ trọng năng lượng tái tạo lên khoảng 30% tổng cung năng lượng vào 2030, hướng tới 40 - 50% vào 2045; giảm phát thải khí nhà kính 10% vào 2030 và 20% vào 2045, tiến tới trung hòa carbon vào 2050; phát triển kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn, thúc đẩy ứng dụng khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo trong năng lượng.

Để đạt được các mục tiêu chiến lược về an ninh năng lượng, giảm phát thải, và tăng trưởng xanh, ông Thọ khuyến nghị cần một hệ thống giải pháp đồng bộ, có tính liên ngành, gắn kết giữa nhà nước - doanh nghiệp - viện, trường - xã hội.

Theo đó, phải tăng vai trò của khu vực tư nhân và FDI trong phát triển ngành điện, khuyến khích đầu tư hỗn hợp, các tập đoàn tư nhân tham gia cùng nhà nước trong đầu tư các dự án hạ tầng năng lượng. Định hướng thu hút FDI thế hệ mới vào công nghệ nguồn, chuyển giao tri thức và R&D trong lĩnh vực năng lượng.