Estonia, NATO, EU tuyên bố 'Nga xâm phạm không phận', Nga nói chiến đấu cơ 'bay theo lịch trình'

Ba chiến đấu cơ MiG-31 của Nga xâm nhập không phận Estonia trên vùng vịnh Phần Lan, khiến NATO và EU cáo buộc đây là hành động khiêu khích nguy hiểm và triển khai phản ứng quân sự, trong khi Matxcơva phủ nhận vi phạm.

Theo Hãng tin AFP ngày 19-9, Estonia thông báo ba chiến đấu cơ MiG-31 của Nga đã xâm phạm không phận nước này trên vùng vịnh Phần Lan, hành động khiến liên minh Tổ chức Bắc Đại Tây Dương (NATO) và Liên minh châu Âu (EU) cáo buộc là "khiêu khích nguy hiểm". 

Triển khai phản ứng nhanh

Theo thông báo từ lực lượng phòng vệ Estonia, ba chiếc MiG-31 đã xâm nhập không phận ở khu vực đảo Vaindloo trong khoảng 12 phút, không có kế hoạch bay, bộ phát tín hiệu bị tắt và không liên lạc hai chiều với kiểm soát không lưu nước này.

Trước hành vi trên, các chiến đấu cơ F-35 của Ý, tham gia nhiệm vụ hỗ trợ phòng không NATO tại các nước Baltic, đã được điều động để chặn và cảnh báo các máy bay Nga. Thụy Điển và Phần Lan cũng nhanh chóng triển khai máy bay phản ứng nhanh để bảo vệ không phận của mình, theo phát ngôn viên Bộ Chỉ huy tối cao Liên quân châu Âu (SHAPE).

Tổng thư ký NATO Mark Rutte ca ngợi phản ứng của liên minh là "nhanh chóng và quyết đoán".

Estonia ngay lập tức yêu cầu tiến hành các cuộc họp khẩn cấp với đồng minh NATO theo Điều 4 của Hiệp ước NATO, cho phép các nước thành viên triệu tập các cuộc tham vấn khi cảm thấy "toàn vẹn lãnh thổ, độc lập chính trị hoặc an ninh" bị đe dọa.

Phát ngôn viên NATO Allison Hart nhận định đây là "một ví dụ nữa về hành vi liều lĩnh của Nga và khả năng phản ứng của NATO", cho biết NATO sẽ nhóm họp vào đầu tuần tới để thảo luận chi tiết về sự việc.

Hành động này diễn ra chỉ vài giờ sau khi lực lượng biên phòng Ba Lan báo cáo hai chiến đấu cơ Nga thực hiện "bay thấp" qua một giàn khoan dầu ở Biển Baltic thuộc sở hữu Công ty Petrobaltic.

Đồng thời tuần trước, các chiến đấu cơ NATO cũng bắn hạ nhiều drone Nga xâm nhập không phận Ba Lan trong khi tấn công vào Ukraine, đánh dấu lần đầu tiên NATO khai hỏa kể từ khi xung đột Nga - Ukraine nổ ra, theo Đài CNN.

Nga phủ nhận, Estonia và EU cảnh báo tăng áp lực

Phản ứng trước các lời cáo buộc, Bộ Quốc phòng Nga khẳng định các tiêm kích MiG-31 chỉ thực hiện "chuyến bay theo lịch trình" từ Karelia tới Kaliningrad (Nga) và bay trên "vùng biển trung lập Baltic, cách đảo Vaindloo hơn 3km", do đó không vi phạm không phận Estonia.

"Chuyến bay được thực hiện hoàn toàn tuân thủ các quy định quốc tế về không phận, không vi phạm biên giới của bất kỳ quốc gia nào, điều này được xác nhận bởi các kiểm tra độc lập", cơ quan này tuyên bố trên Telegram.

Tuy nhiên Estonia coi hành động này là "táo bạo chưa từng có", và triệu tập đại diện Nga để gửi khiếu nại chính thức.

Ngoại trưởng Estonia Margus Tsahkna cảnh báo: "Nga đã bốn lần xâm phạm không phận Estonia trong năm nay, điều vốn đã không thể chấp nhận. Nhưng vụ việc hôm nay với ba chiến đấu cơ xâm nhập là táo bạo chưa từng có. Việc Nga thử nghiệm giới hạn và gia tăng sự hung hăng phải được đáp trả bằng tăng áp lực chính trị và kinh tế nhanh chóng".

Estonia đã nhiều lần báo cáo việc trực thăng MI-8 và các máy bay Nga xâm nhập không phận gần đảo Vaindloo, cũng như các sự cố tương tự vào tháng 5 và tháng 6.

Sự việc cũng nhận được phản ứng mạnh từ các đồng minh quốc tế. Bộ trưởng Ngoại giao Romania Oana Toiu cho biết: "Nga đang cố gắng làm suy yếu sự đoàn kết của NATO, nhưng thực tế họ đang đạt kết quả hoàn toàn ngược lại".

Trong khi đó Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky gọi đây là một phần trong "chiến dịch hệ thống của Nga nhằm vào châu Âu, NATO và phương Tây".

Ngoại trưởng Anh Yvette Cooper khẳng định Anh ủng hộ Estonia và nhấn mạnh cần "tăng áp lực lên Tổng thống Putin, bao gồm tiến hành các biện pháp trừng phạt kinh tế quan trọng mới".

Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đã đề xuất vòng trừng phạt mới nhằm vào Nga và kêu gọi các quốc gia thành viên EU phê chuẩn để tăng áp lực lên Matxcơva, đồng thời nhấn mạnh sẽ gia tăng các áp lực nếu xuất hiện thêm các mối đe dọa khác.

Các chuyên gia quốc phòng nhận định Nga thường xuyên thử nghiệm hệ thống phòng không phương Tây khi xung đột ở Ukraine kéo dài, nhưng các chuyến bay gần đây ở Baltic đã cho thấy tính khiêu khích cao hơn.