Đội bóng làng chài 1.500 dân vô địch Thụy Điển

Bóng đá hiện đại tồn tại liên hệ chặt chẽ giữa tiền bạc và thành công. Khi một đội vượt xa kỳ vọng, quan niệm phổ biến cho rằng đó là kết quả từ một khoản đầu tư tài chính đột ngột. Nếu đó là quy luật, thì Mjallby AIF chính là ngoại lệ với ngân sách đứng thứ 12 trong 16 CLB ở giải VĐQG Thụy Điển - Allsvenskan, một ngoại lệ hiếm hoi từ sau Leicester City ở Ngoại hạng Anh 2015-2016.

Mùa 2025-2026 mới chỉ bắt đầu được hai tháng với phần lớn người hâm mộ bóng đá châu Âu. Nhưng câu chuyện viễn vông nhất của mùa giải diễn ra tại Hallevik - ngôi làng đánh cá cũ kỹ với khoảng 1.500 dân ở miền nam Thụy Điển.

Trận cầu quyết định diễn ra cách đó khoảng 300 km về phía bắc, tại Gothenburg, nơi Mjallby thắng chủ nhà Goteborg 2-0 hôm 21/10. Kết quả này giúp Mjallby lên ngôi vô địch Allsvenskan lần đầu tiên trong lịch sử 86 năm tồn tại của họ, dù mùa giải 2025 vẫn còn ba vòng.

Nhưng đấy chỉ là bề nổi trong câu chuyện cổ tích của một đội bóng không được hậu thuẫn từ những ông chủ giàu có, ở một giải đấu mà các CLB tuân thủ quy tắc 51% quyền sở hữu thuộc về người hâm mộ.

Sự bình yên bị phá bỏ

Ở Hallevik, chẳng có nhiều việc để làm, nhất là vào mùa đông. Sau khi đưa con đến trường, người dân có thể ghé qua một trong hai quán cà phê trong làng hoặc mua sắm ở hàng tạp hóa. Rồi họ đi ngang qua SVĐ Strandvallen, một sân bóng mộc mạc với sức chứa 7.000 chỗ, thường chỉ đông khi đối thủ là Malmo - CLB thành công nhất lịch sử Thụy Điển. Mjallby tập luyện và thi đấu tại đây, ngay sát bãi biển Baltic và một cảng cá nhỏ.

Mùa hè này, mọi thứ đều thay đổi. Cứ mỗi hai tuần, làng chài này lại sôi động lạ thường, sân bóng luôn chật kín khán giả. Người ta tận hưởng không khí trước trận trên bãi biển cát trắng với một ly bia, một chiếc hot-dog hoặc một suất cá chiên. Tiếng trống rộn ràng, khăn quàng và các sản phẩm lưu niệm đắt như tôm tươi. Cơn sốt Mjallby bao phủ mọi ngóc ngách.

Tiếp nối vị trí thứ 5 ấn tượng ở mùa trước, đội bóng "tí hon" với ngân sách chỉ 8,7 triệu USD – bằng 1/8 so với Malmo, đội hiện đứng thứ tư trên bảng điểm và đã vô địch Thụy Điển 9 lần từ 2010 – cùng mức lương trung bình cầu thủ khiêm tốn (6.850 USD so với 14.865 USD của giải Allsvenskan) đã có một mùa giải bùng nổ.

Từ hiện tượng mùa xuân, Mjallby trở thành cỗ máy không thể bị ngăn cản và bất bại trong suốt mùa hè tính từ giữa tháng 5. Trong khi các ông lớn như Malmo, Goteborg hay Djurgardens lần lượt hụt hơi, Mjallby vươn lên mạnh mẽ và băng băng về đích.

"Một câu chuyện cổ tích và cú sốc lớn của bóng đá Thụy Điển", HLV trưởng Anders Torstensson của Mjallby xúc động nói. "Trước khi đi ngủ, bạn tự nhủ: 'Có lẽ một ngày nào đó, nếu tất cả đều hoàn hảo, chúng tôi sẽ nâng cúp'", Giám đốc Điều hành (CEO) Jacob Lennartsson chia sẻ. "Và sáng hôm sau, khi tỉnh dậy, bạn tự hỏi: 'Mình đang mơ sao? Hay đây là hiện thực?'. Chúng tôi vẫn chưa thể tin nổi những gì đang diễn ra".

HLV "hiệu trưởng" bị ung thư có trợ lý là tiến sĩ

Câu chuyện cổ tích mùa này bắt đầu từ 2015, khi Mjallby bị đánh tụt hai hạng, rơi xuống giải hạng Ba. CLB lâm vào tình trạng nguy kịch, với hầu hết mọi quyết định đều xoay quanh việc tránh phải tuyên bố phá sản. Thậm chí, Mjallby còn suýt phải đối mặt với lần xuống hạng thứ ba liên tiếp vào 2016. Và nếu rơi xuống dưới giải hạng Ba, họ có thể đã phải ngừng hoạt động.

Magnus Emeus, một doanh nhân địa phương, trở lại cứu CLB và điều hành Mjallby như một doanh nghiệp. Đó là lúc Mjallby nhận ra cần phải làm mọi thứ khác đi. CLB từng vận hành như một đội bóng hạng Ba hoặc hạng Tư, gần như không có sự tiến bộ nào kể từ 1980, thiếu cơ sở hạ tầng để thi đấu và cạnh tranh ở Allsvenskan.

Sau khi trở lại Allsvenskan cho mùa 2020, Mjallby bất ngờ rớt hạng năm 2021 và trong một thời gian, nguy cơ "trôi dạt" lại hiện hữu. Đó là lúc một sự thay đổi quan trọng khác diễn ra trên ghế huấn luyện. Christian Jardler bị thay thế, và Torstensson - HLV từng dẫn đội vào 2013 - bất ngờ được gọi trở lại, ban đầu với vai trò tạm quyền.

Torstensson không xa lạ ở Mjallby, vì trưởng thành từ chính CLB và chen chân vào đội một thập niên 1980. Nhưng ông rời đi mà không chưa từng được ra sân, trước khi vào quân ngũ suốt 10 năm. Sau đó, Torstensson làm giáo viên, có những lúc được mời làm trợ lý HLV. Thời điểm bắt đầu nhiệm kỳ hai ở Mjallby, Torstensson vẫn "chân trong chân ngoài" khi còn là hiệu trưởng của một trường học. Ông giúp mang lại sự ổn định cho đội bóng trước khi lại rời đi.

Năm 2023, sau khi Andreas Brannstrom chia tay để sang dẫn dắt gã khổng lồ AIK Stockholm, lời mời từ Mjallby lại đến với "thầy hiệu trưởng" Torstensson. Thoạt đầu, ông e dè vì đã không làm bóng đá suốt hai năm, nhưng ban lãnh đạo Mjallby rất quyết tâm. "Tôi nói với họ là mình có giỏi giang gì đâu, và họ đáp: 'Chúng tôi cóc quan tâm, ông biết mang lại chiến thắng'", Torstensson kể trên báo Anh Guardian. "Tôi nhận ra rằng, nếu từ chối, cánh cửa bóng đá sẽ vĩnh viễn khép lại, đây là cơ hội 'một đi không trở lại', và tôi vẫn yêu bóng đá".

Đến mùa 2024, Mjallby tiến bộ không tưởng, cán đích thứ 5 ở Allsvenskan với kỷ lục 50 điểm trong lịch sử CLB. Nhưng đó cũng là mùa giải họ đón nhận tin dữ. Tháng 8 năm ấy, Torstensson được chẩn đoán mắc bệnh ung thư máu (CLL). Đây là căn bệnh thường không thể chữa khỏi, nhưng có thể kiểm soát được, và Torstensson nhanh chóng nhìn nhận vấn đề một cách lạc quan. HLV này kể với tờ Sweden Herald hồi tháng 3/2025, rằng ông có thể "sống như bình thường" và tự nhủ rằng "có hàng trăm chẩn đoán khác có thể tệ hơn".

Cũng năm 2024 ấy, cuộc chuyển mình trên sân của Mjallby còn trùng với sự xuất hiện của trợ lý HLV Karl Marius Aksum. Chuyên gia chiến thuật 35 tuổi người Na Uy chưa từng huấn luyện chuyên nghiệp, nhưng có bằng tiến sĩ về "nhận thức thị giác trong bóng đá", và ông đã mang đến những ý tưởng cải cách cho lối chơi của Mjallby, đặc biệt là triển khai bóng từ tuyến dưới.

"Karl chịu trách nhiệm trong việc xây dựng lối chơi từ phần sân nhà, đặc biệt là từ các tình huống phát bóng và đối mặt với áp lực cao, điều mà chúng tôi đã tập trung cải thiện trong 2024", Augustsson - một trợ lý HLV khác của Torstensson - nói với The Analyst. "Đó là bước ngoặt trong thay đổi lối chơi, đến từ những ý tưởng của Karl, tạo nên tác động to lớn cho đội bóng".

Jamie Hamilton, một nhà nghiên cứu chiến thuật bóng đá, tin rằng Mjallby thuộc trường phái bóng đá "kết nối - tương hỗ" do ông đặt khái niệm, vốn tương phản với "định hướng vị trí" của Pep Guardiola. Trong lối chơi đó, các cầu thủ Mjallby chơi tập trung gần nhau và tổ chức tấn công với sự tự do về không gian, thay vì quy hoạch vị trí cố định.

"Chúng tôi bắt đầu bằng việc kiểm soát trận đấu từ tuyến dưới, tạo ra sự vượt trội về quân số", Aksum nói với BBC. "Không phải kiểu huấn luyện như chơi PlayStation, chúng tôi cung cấp các nguyên tắc nhưng không bao giờ đưa ra giải pháp chính xác, cầu thủ phải tự đưa ra quyết định".

Thông qua sáng kiến của Aksum, Mjallby từ một đội bóng điển hình Bắc Âu với bóng dài, trực diện, trở thành một tập thể tấn công - ghi 49 bàn mùa này, nhiều thứ hai giải đấu, với 26 cầu thủ cùng nổ súng, nhưng đồng thời rất chắc chắn ở hàng thủ - mới thủng lưới 17 lần. Tỷ lệ kiểm soát bóng trung bình của Mjallby cũng đạt 54,3% - tăng đáng kể so với 47,5% cách đây ba năm.

Kiểm soát chi phí

Trên thượng tầng, nhờ sự chỉ đạo của chủ tịch Magnus Emeus, Mjallby tái cấu trúc dựa vào Lennartsson - người từng là cậu bé nhặt bóng, cầu thủ, HLV và giờ là CEO. Còn ghế Giám đốc Thể thao thuộc về Hasse Larsson, được mệnh danh là "Quý ngài Mjallby", từng khoác áo đội bóng trước khi trở thành HLV, đã có lúc phải chiến đấu để vượt qua khối u não và ung thư tuyến tiền liệt.

Dưới trướng bộ ba này, quy trình quản lý của Mjallby được chuyên nghiệp hóa. Chẳng hạn, Arvid Franzen từ bỏ công việc đưa thư để tập trung làm tuyển trạch viên. Các cầu thủ bắt đầu ký hợp đồng dài hạn. Những ngôi sao xuất sắc được bán đi để tăng ngân sách, khoản tiền thu về được tái đầu tư qua các tân binh được tuyển mộ dựa trên phân tích dữ liệu.

Trường hợp của tiền đạo Abdoulie Manneh được mang về từ Gambia là ví dụ cõ nhất. Cầu thủ 21 tuổi không có bất kỳ dữ liệu công khai nào trên các nền tảng số, nhưng đang đồng dẫn đầu danh sách ghi bàn của Mjallby mùa này với 7 bàn.

Hậu vệ Colin Rosler - con trai của cựu tiền đạo Man City Uwe Rosler - được bán với giá 1,2 triệu USD chỉ 18 tháng sau khi gia nhập diện tự do. Tiền vệ Nicklas Rojkjaer – người được Aksum mô tả là cầu thủ hay nhất ông từng làm việc – chuyển sang đội bóng Đan Mạch Nordsjaelland vào tháng 7 năm nay với giá 1,8 triệu USD. Chính sách này có vẻ mâu thuẫn với một đội bóng vô địch, nhưng lại phù hợp với bối cảnh của Mjallby, nơi các cầu thủ không được nhận lương cao và thường xin rời đi sau khi gắn bó nửa mùa hoặc cả mùa.

Từ năm 2020 đến nay, cán cân chuyển nhượng của Mjallby luôn ở mức dương, với tiền từ bán cầu thủ luôn cao hơn mua cầu thủ. "Cứ một đồng chi ra, chúng tôi đều tự hỏi liệu điều này có giúp đội bóng tốt hơn không?", Lennartsson kể với BBC. Kiểm soát chi phí là bí quyết giúp Mjallby ổn định và phát triển. Từ 2016, doanh thu hàng năm của Mjallby đã tăng từ mức -466.000 USD lên 3 triệu USD, trong khi vốn chủ sở hữu cũng tăng đáng kể.

Tinh thần gia đình "chống lại cả thế giới"

Là một "đội bóng tỉnh lẻ", luôn bị xem thường trong mắt các ông lớn Thụy Điển, Mjallby mang tinh thần "David chống Goliath". Nhà báo Tim Gashi của Sveriges Radio mô tả. "Ở đó có một tinh thần kiểu ‘chúng tôi chống lại cả thế giới’". Còn CEO Lennartsson thì quả quyết: "Bản sắc là sức mạnh lớn nhất của chúng tôi. Mjallby luôn là một CLB nhỏ, một gia đình, nơi mọi người tin vào bóng đá. Chúng tôi không có điện, không có internet. Chúng tôi làm việc trên những con thuyền đánh cá hoặc trong các trang trại. Đó là di sản của chúng tôi".

Tại Mjallby, các cầu thủ và ban huấn luyện cùng nhau ăn sáng và ăn tối. Thậm chí, gần chục người trong đội bóng sống chung trong một tòa nhà, thường xuyên gặp gỡ người hâm mộ khi đi chợ. "Điều này giúp chúng tôi gắn bó và cùng nhau làm những việc ngoài sân cỏ", Elliot Stroud, cầu thủ chạy cánh trái 23 tuổi, mỉm cười khi trả lời báo Pháp L’Équipe. "Hè này, chúng tôi tổ chức vài buổi tiệc nướng khi thời tiết cho phép".

"Có người đùa rằng: 'Điều tuyệt nhất ở ngôi làng này là chẳng có gì để làm, ngoài việc chơi bóng'", Lennartsson cười lớn. Sau mỗi trận đấu tại sân Strandvallen, khoảng chục người hưu trí tụ họp để chăm sóc mặt cỏ, vá những lỗ hổng, giúp công việc của nhân viên bảo trì nhẹ nhàng hơn.

"Tinh thần Mjallby" được những cầu thủ như Adam Petersson, Viktor Gustafson và Jesper Gustavsson bảo quản, gìn giữ với tư cách là những thành viên gắn bó lâu nhất trong đội hình. Cả Gustafson và Gustavsson đều đến từ địa phương và từng thi đấu cho CLB từ giải hạng ba, thậm chí đội trưởng Gustavsson còn có mặt trong đội hình mùa 2016, khi Mjallby suýt rơi vào quên lãng. Giờ đây, anh cùng đội bóng của mình làm nên điều không tưởng. Những dữ liệu có thể nói rằng thành công của Mjallby khó lặp lại, nhưng đấy chính là ý nghĩa của những kỳ tích.

Hoàng Thông tổng hợp