Doanh nghiệp vận tải lạnh Mỹ thận trọng trước tín hiệu phục hồi thị trường

Các hãng xe chuyên chở hàng đông lạnh vẫn dè dặt trước những dự báo hồi phục khi phải đối mặt với tình trạng dư thừa công suất, chi phí thiết bị leo thang và thói quen tiêu dùng thay đổi. Nhiều lãnh đạo đặt câu hỏi: "Đây có phải là trạng thái bình thường mới?". Song, dữ liệu mới lại cho thấy những "cơn gió chính trị" có thể giúp kết thúc cuộc suy thoái vận tải kéo dài.

Tại Hội nghị thường niên của Hiệp hội Vận tải Hàng tải lạnh (Truckload Carriers Association) ngày 16/7 ở Colorado Springs (Mỹ), ông John Larkin - cố vấn chiến lược của Clarendon Capital đã mang đến chút lạc quan. Ông nhấn mạnh các động thái ở Washington có lợi cho ngành vận tải như: nới lỏng quy định, cắt giảm thuế trong gói "Big Beautiful Bill" và khuyến khích dịch chuyển sản xuất về Mỹ thông qua chính sách thuế quan. "Trong 18 tháng qua, làn gió chính trị đã đổi chiều khá mạnh theo hướng tích cực", ông Larkin nói.

Một số báo cáo gần đây củng cố quan điểm lạc quan của ông Larkin. Hoạt động vận tải ngắn hạn tăng 5,9% trong tuần cuối tháng 7, giá cước lạnh giao ngay tăng 2,1 cent - cao hơn 2% so với cùng kỳ 2024, theo FTR và Truckstop.com. Khảo sát của Truckstop.com và Bloomberg cho thấy 85% doanh nghiệp tin rằng khối lượng hàng sẽ giữ ổn định hoặc tăng trong nửa cuối 2025.

Ông Todd Markusic, quản lý tại Truckstop.com, cho rằng dù thị trường quý II kém khả quan và tác động thuế quan còn khó đoán, nhiều doanh nghiệp vẫn kỳ vọng phục hồi trong sáu tháng tới.

Tuy nhiên, lãnh đạo ba doanh nghiệp vận tải lạnh hàng đầu (gồm Bay and Bay Transportation, Marten Transport và Erb Transport) vẫn tỏ ra hoài nghi. Họ cho rằng ngành đang chìm trong cuộc suy thoái kéo dài, với việc dư cung tiếp tục đè nặng lên giá cước, trong khi chi phí vận hành tăng cao và xu hướng tiêu dùng thay đổi đang làm biến dạng thị trường vận tải đường dài. Xu hướng "từ nông trại đến bàn ăn", làm việc tại nhà và thay đổi nguồn cung nông sản đang làm lung lay nền tảng của vận tải lạnh truyền thống.

"Không yếu tố nào gây ra suy thoái một mình nhưng tất cả cộng lại khiến mọi người phải tự hỏi: 'Đây có phải là trạng thái bình thường mới?'", ông Sam Anderson, Chủ tịch kiêm CEO Bay and Bay Transportation, chia sẻ.

Theo ông Larkin, chính sách cắt giảm thuế và thúc đẩy sản xuất nội địa sẽ mang lại lợi ích lớn cho ngành vận tải. "Sản xuất công nghiệp là biến số gắn chặt nhất với khối lượng vận tải đường bộ" ông nói. Ông cho rằng tăng trưởng công nghiệp sẽ kéo nhu cầu vận tải đi lên.

Song, lãnh đạo Marten Transport - ông Tim Kohl phản bác: "Người tiêu dùng sẽ phải trả giá. Các mức thuế quan hiện nay là vô lý, ngành chúng tôi không còn khả năng mua sắm xe đầu kéo mới".

Ngoài ra, lãi suất cao cũng khiến đầu tư chững lại, ảnh hưởng trực tiếp đến khối lượng vận tải. Ông Larkin nhấn mạnh: "Lãi suất quá cao đang kìm hãm các khoản đầu tư, qua đó làm giảm sản lượng vận tải".

Dù nhu cầu vận tải lạnh vẫn trụ vững hơn so với hàng khô, các hãng vẫn đối diện khó khăn riêng. Một hiện tượng mới được nhắc tới là sự phổ biến của thuốc giảm cân GLP-1 như Ozempic, vốn làm thay đổi thói quen ăn uống và giảm nhu cầu vận chuyển hàng đông lạnh.

Cùng lúc, xu hướng ẩm thực "farm-to-table" khiến nhiều nhà hàng tăng tỷ lệ mua nguyên liệu tại địa phương từ 12% (2020) lên 35% (2024), làm giảm nhu cầu vận tải đường dài. Ngoài ra, nhiều nông sản Mỹ đang được trồng tập trung tại Mexico và Texas, thay vì California - vốn từng là trung tâm nguồn cung.

Làm việc tại nhà cũng khiến nhu cầu ăn ngoài giảm, đặc biệt ở thành phố lớn. "Người dân buộc phải thắt chặt chi tiêu và ăn uống là khoản dễ cắt giảm", ông Kohl nói.

Các doanh nghiệp vận tải lạnh đang cố gắng tối ưu vận hành nhưng không thể cắt giảm chi phí mãi. "Đến một lúc, bạn buộc phải nói với khách hàng: Đây là mức chi phí tối thiểu để hoạt động và không thể hạ lương tài xế thêm nữa", ông Anderson chia sẻ.

Báo cáo quý II của Marten Transport cho thấy chi phí đầu kéo tăng 17% so với 2021, chi phí rơ-moóc lạnh tăng 30%, chi phí bảo dưỡng leo thang, chiếm tới 7% doanh thu.

"Không biết đây có phải trạng thái bình thường mới hay không nhưng nếu không coi như vậy, bạn sẽ chẳng kiếm được đồng nào", lãnh đạo Marten Transport - ông Tim Kohl Kohl cho biết. Ông tỏ ra thận trọng với quý IV, dù các dấu hiệu hồi phục đã xuất hiện.

Ông John Larkin - cố vấn chiến lược của Clarendon Capital kết luận: "Phần lớn các cuộc suy thoái vận tải kéo dài 14 tháng. Lần này đã hơn 36 tháng, gần gấp ba. Nếu thuế quan được giải quyết, lãi suất hạ và dư cung dần biến mất, tôi tin năm sau bức tranh sẽ tươi sáng hơn nhiều".

Như Ý (Theo Fleet Owner)