Doanh nghiệp tính mở nhà máy ở Mỹ, tìm thị trường để ứng phó thuế quan

Một số doanh nghiệp gỗ và nội thất lớn ở TP.HCM bắt đầu quan tâm đến việc xây dựng cơ sở sản xuất ngay tại Mỹ, trong khi cũng chào bán các mặt hàng mới cho nhiều thị trường cũ.

Tại talkshow "Thuế đối ứng 20% - Tác động cụ thể & Giải pháp ứng phó của doanh nghiệp" do Hiệp hội Doanh nghiệp TP.HCM (HUBA) tổ chức sáng 16/8, TS Cấn Văn Lực, Thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính, tiền tệ quốc gia chia sẻ dự báo lạc quan về kinh tế Việt Nam.

Ông cho rằng tăng trưởng năm nay có thể đạt 8%, mức cao nhất khu vực, và năm tới có khả năng tiến tới 9-10%. Xuất khẩu 7 tháng tăng gần 15%, tiêu dùng trong nước tăng 7,2%.

Liên quan đến chính sách thuế của Mỹ, sau nhiều vòng đàm phán, thị trường này đã thông báo mức thuế 20% đối với hàng hóa Việt Nam. TS Cấn Văn Lực nhận định đây là kết quả tích cực và "có thể chấp nhận được" bởi tương đương nhiều quốc gia khác, song vẫn còn nhiều lo ngại do chưa rõ cách áp dụng chi tiết.

TS Cấn Văn Lực nhìn nhận mức thuế 20% là "có thể chấp nhận được". Ảnh: Hoàng Chương.

Tìm cách thích ứng

Chia sẻ câu chuyện thực tế, ông Phan Minh Thông, Chủ tịch HĐQT Phúc Sinh Group, cho biết Việt Nam là quốc gia xuất khẩu hạt tiêu lớn nhất trên thế giới và tại Mỹ, riêng Phúc Sinh là một trong những doanh nghiệp xuất khẩu nhiều nhất vào Mỹ.

Ông kể rằng khi Mỹ bắt đầu thông báo về chính sách thuế quan, người tiêu dùng cũng như đối tác của Phúc Sinh tại Mỹ bày tỏ sự hoang mang, bởi họ dùng rất nhiều các loại gia vị từ Việt Nam như hạt tiêu, quế, hoa hồi...

"Mỹ không trồng hạt tiêu nhưng các chuỗi cửa hàng như McDonald's, Kentucky, Burger King không thể thiếu gia vị từ Việt Nam", ông Thông nói. Dĩ nhiên, hiện tại khách hàng vẫn phải cân nhắc rất kỹ về lượng hàng và thời gian nhập khẩu, thay vì trước đây Phúc Sinh có thể xuất khẩu 50-70 container hàng mỗi ngày.

Ông Phùng Quốc Mẫn, Chủ tịch Hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP.HCM (HAWA) cũng cho biết số lượng đơn hàng có phần giảm trong giai đoạn đầu chính sách thuế quan của Mỹ được công bố. Tuy nhiên, các doanh nghiệp trong ngành đã thích ứng bằng cách tranh thủ giao hàng trong giai đoạn hoãn thuế.

Theo đại diện HAWA, từ khi thuế đối ứng có hiệu lực, để duy trì chuỗi cung ứng, thuế đã được chia thành 3 "phần" để nhà sản xuất, nhập khẩu và bán lẻ cùng chia sẻ rủi ro.

Kết quả 7 tháng đầu năm, xuất khẩu đồ gỗ vẫn tăng 7,6%, riêng thị trường Mỹ tăng 11,6%. Điều này chứng tỏ sức chịu đựng và cách giải quyết của hiệp hội đã phát huy hiệu quả.

Về dài hạn, ông Mẫn đề xuất doanh nghiệp cần đa dạng hóa thị trường, tăng năng lực quản trị, giảm giá thành. Để tránh tình trạng "bỏ trứng vào một giỏ", các doanh nghiệp cần nâng cao năng lực quản trị cũng như giảm giá thành để tiếp tục ứng phó với các chính sách thuế Mỹ.

Các lãnh đạo doanh nghiệp và chuyên gia trao đổi tại talkshow sáng 16/8. Ảnh: Hoàng Chương.

Bên cạnh đó, một điều cần thiết nhưng ít công ty chú trọng chính là làm mới những thị trường cũ. Việt Nam xuất khẩu khoảng 80-90% sản phẩm gỗ vào các thị trường Mỹ, Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, nhưng không phải mặt hàng nào cũng đi vào hết các thị trường này.

"Các doanh nghiệp có thể chào bán thêm các mặt hàng mới cho nhiều thị trường cũ như Nhật Bản không chỉ có dăm gỗ, viên nén; Hàn Quốc không chỉ có ván công nghiệp; châu Âu không chỉ có hàng ngoài trời...", ông Mẫn cho hay.

Thời gian qua, một số hội viên lớn của HAWA cũng đã bắt đầu quan tâm nghiêm túc đến việc xây dựng cơ sở sản xuất ngay tại Mỹ. Đây là một bước đi chiến lược để vừa tận dụng thị trường, vừa tránh các rào cản thương mại.

Gia tăng tỷ lệ nội địa

Cũng tại talkshow, TS Cấn Văn Lực chỉ ra thực tế tỷ lệ nội địa hóa trong một số lĩnh vực còn quá thấp, ngoại trừ ngành nông sản tự chủ 90%, thì ngành gỗ chỉ đạt 30-31%; dệt may, da giày 40-45% và đặc biệt ngành điện tử chỉ vỏn vẹn 10%.

Hiện, phía Mỹ chưa có tiêu chí cụ thể để xác định hàng hóa trung chuyển. Tuy nhiên, theo thông lệ quốc tế, hàng hóa có hàm lượng giá trị gia tăng tại Việt Nam khoảng 30-37% có thể được xem là sản xuất tại Việt Nam. Để an toàn tuyệt đối, TS Lực khuyến nghị các doanh nghiệp phấn đấu đạt tỷ lệ nội địa hóa trên 50%.

Chủ tịch HUBA Nguyễn Ngọc Hòa cũng đánh giá trước mắt, tương quan thuế suất của Việt Nam so với các đối thủ ở mức chấp nhận được. Tuy nhiên, nếu không giải quyết được các vấn đề cốt lõi là tỷ lệ nội địa hóa và rủi ro trung chuyển, doanh nghiệp Việt sẽ dần mất đi lợi thế.

Vì vậy, ông nhấn mạnh doanh nghiệp phải tìm mọi cách tăng hàm lượng nội địa hóa bằng cách đầu tư để nhận chuyển giao công nghệ. HUBA kiến nghị TP.HCM cần có những nghiên cứu sâu và chính sách cụ thể để hỗ trợ doanh nghiệp trong quá trình này.