Doanh nghiệp lo chi phí tăng thêm với giá điện hai thành phần

Sẽ có 6.254 khách hàng sử dụng điện lớn từ 200.000 kWh/tháng nằm trong diện thí điểm áp giá điện hai thành phần, dự kiến thực hiện từ tháng 10.

Theo thông tin của Tuổi Trẻ, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) vừa có kiến nghị tới Bộ Công Thương về việc triển khai giá bán lẻ điện hai thành phần (gồm giá công suất và giá điện năng), thực hiện thử nghiệm trên giấy cho nhóm khách hàng sử dụng điện lớn với 200.000 kWh/tháng (tính trung bình 12 tháng gần nhất), áp dụng từ tháng 10-2025. 

Có nghĩa, sẽ phát hành song song hóa đơn giá điện hiện hành và giá điện hai thành phần trước khi áp dụng chính thức dự kiến từ đầu năm 2026.

Cần đánh giá kỹ lưỡng tác động giá điện đến doanh nghiệp

Mặc dù lộ trình áp dụng sắp được Bộ Công Thương triển khai, song theo nhiều doanh nghiệp sản xuất xác nhận với Tuổi Trẻ, đến nay vẫn chưa nhận được thông tin về cơ chế giá điện hai thành phần.

Thậm chí, nhiều doanh nghiệp còn chưa hiểu rõ thế nào là giá điện hai thành phần, cách tính và công thức xác định giá điện, phương pháp áp dụng và những tác động cụ thể tới chi phí sử dụng điện của doanh nghiệp.

Ông Đỗ Phước Tống, Chủ tịch Hội Doanh nghiệp cơ khí - điện TP.HCM, khá bất ngờ khi nói đến giá điện hai thành phần và bày tỏ không hiểu đó là cơ chế giá gì. Đặc biệt với quy định về giá công suất, ông khá băn khoăn về cơ sở áp dụng, phương pháp và căn cứ tính giá.

Mặc dù Công ty cơ khí Duy Khanh của ông có lượng điện tiêu thụ mỗi tháng không tới 200.000 kWh/tháng, chưa thuộc diện thí điểm trong thời gian đầu, song ông Tống lo ngại khi phương án giá này áp dụng cho toàn bộ doanh nghiệp sản xuất, có thể làm phát sinh tăng thêm chi phí trong bối cảnh doanh nghiệp đang đối mặt với nhiều khó khăn về thị trường, đơn hàng.

Tương tự, ông Nguyễn Văn Hưng, Giám đốc Công ty TNHH Tâm Hợp, cho biết lượng điện tiêu thụ mỗi tháng chưa đến 200.000 kWh, nhưng chi phí giá đang là gánh nặng lớn với doanh nghiệp. Do chủ yếu sử dụng nguyên liệu thép để sản xuất, là mặt hàng đầu vào chịu tác động nhiều nhất mỗi khi giá điện tăng, nên ông Hưng lo lắng cứ mỗi lần điều chỉnh giá điện, giá thép lại tăng làm tăng chi phí đầu vào.

Theo ông Hưng, doanh nghiệp ký hợp đồng với khách phải giữ ổn định giá trong thời gian dài, có những khách gần như phải giữ giá trong vài năm. Trong khi giá điện liên tục tăng suốt mấy năm qua, kéo theo nhiều chi phí đầu vào tăng như giá nhân công, vận chuyển, đơn hàng ngày càng giảm do tác động của cuộc chiến thương mại, nên doanh nghiệp chỉ đang cố gắng cầm cự, duy trì hoạt động.

"Do đó, việc áp dụng các phương án giá tác động trực tiếp tới doanh nghiệp cần phải được đánh giá kỹ lưỡng, thông tin rõ hơn để doanh nghiệp nắm được, có phương án kinh doanh" - ông Hưng khuyến cáo và cho rằng các doanh nghiệp cần thời gian nghiên cứu và đánh giá tác động của phương án giá mới.

Tác động ra sao đến khách hàng thí điểm?

Đánh giá về tác động của việc áp dụng giá điện hai thành phần, đơn vị nghiên cứu cho hay mỗi khách hàng có đặc điểm tiêu dùng khác nhau, như công suất cực đại (Pmax) khác nhau và cơ cấu sản lượng theo khung giờ cao thấp điểm khác nhau, nên giá điện sẽ khác nhau.

Cụ thể, nếu hai đơn vị thí điểm sử dụng cùng Pmax như nhau (chi phí công suất như nhau), nhưng đơn vị sản xuất 2 ca và đơn vị sản xuất 3 ca/ngày có yếu tố thời gian sử dụng công suất lớn nhất (Tmax) khác nhau, đơn giá công suất tính theo kWh khác nhau thì cấu trúc sản lượng cao thấp điểm cũng khác nhau, tức là đơn giá điện năng bình quân cũng khác nhau.

Ngược lại là sản lượng tiêu dùng như nhau nhưng thời điểm tiêu dùng khác nhau và công suất Pmax khác nhau, giá điện bình quân quy đổi theo kWh cũng sẽ khác nhau. Đây chính là ưu điểm về tính đúng chi phí hộ tiêu dùng gây ra cho hệ thống điện của biểu giá điện hai thành phần.

Trên cơ sở các phân tích của đơn vị tư vấn, EVN đề xuất Bộ Công Thương có ý kiến chỉ đạo thực hiện thử nghiệm trên giấy từ tháng 10-2025, cũng như bộ sớm ban hành quyết định về lộ trình áp dụng giá bán lẻ điện hai thành phần và các văn bản hướng dẫn thực hiện.

Đại diện Cục Điện lực (Bộ Công Thương) cũng cho hay theo thẩm quyền, Bộ Công Thương quyết định việc áp dụng lộ trình thực hiện giá điện hai thành phần. Từ tháng 10-2025 dự kiến thử nghiệm in hóa đơn trên giấy, song doanh nghiệp chưa phải thanh toán ngay theo giá hai thành phần. Dự kiến từ năm 2026 mới áp dụng giá chính thức. Hiện lộ trình này đang được Bộ Công Thương đưa ra lấy ý kiến các bên.

Theo khuyến nghị của đơn vị tư vấn, trước khi chính thức áp dụng cho toàn bộ khách hàng sản xuất, cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về công tác đo đếm (cả hai thành phần công suất max hằng tháng), hành lang pháp lý, công tác truyền thông.

"Trong thời kỳ đầu áp dụng trên giấy (trước khi áp dụng chính thức), cần có sự giám sát chặt chẽ kết quả thực hiện, để có sự điều chỉnh kịp thời về mọi mặt, nhằm đảm bảo việc áp dụng giai đoạn chính thức thí điểm là thành công trước khi mở rộng các đối tượng áp dụng và thay thế hoàn toàn", đại diện đơn vị tư vấn khuyến cáo.